Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Қ А Р Ж Ы шпор.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
408.06 Кб
Скачать

21.Реслық бюджет жобасын қарау тәртібі.

ҚР Үкіметі реслықбюджеттуралы заңның жобасын Қ Р Парламентіне ағымдағы қаржы жылының 1 қыркүйегінен кешіктірмей енгізеді. Реслық бюджетағымдағы қаржыжылының 1 желтоқсанынан кешіктірілмей, әуелі - Мәжілісте, ал содан кейін Сенатта өз кезегімен қарау арқылы палаталардың бөлек отырысында бекітіледі.Егер ҚР Парламенті ағымдағы жылдың 1 желтоқсанына дейін реслық бюджеттуралы заңды қабылдамаса, ҚР Президенті кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған реслық қаржылық жоспар туралы жарлық шығаруға құқылы, ол реслық бюджет туралы заңды Қ Р Парламенті бекіткенге дейін қолданылады. Кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған реслық қаржы жоспары кезекті қаржы жылына арналған реслық бюджет болжамының төрттен бір бөлігі көлемінде ағымдағы жылдың 25 желтоқсанынан кешіктірілмей бекітіледі. Кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған реслық қаржы жоспары бекітілген жағдайда, осы қаржы жылына арналған реслық бюджет сол жылғы 1 наурыздан кешіктірілмей бекітілуге тиіс. Реслық бюджет туралы заң қосымшаларымен бірге, Р Президентінің алдағы қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған реслық қаржы жоспары туралы Жарлығы қосымшаларымен бірге бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

22.Қаржылық құқықтың реттеу әдістері, олардың белгілері.

Қаржылық құқықтық реттеу әдісі ретінде қаржылық қатынасқа қатысушыларға мем құқықтар мен міндетттерді белгілей отырып ықпал ету тәсілі.Қаржылық құқық 2 әдісті қолданады: императивті ж диспозитивті.Императивті әдісте қатысушылар міндетті түрде орындауы керек құқықтар мен міндеттерді белгілеуменсипатталады. Императивті әдіс белгілері:1)ол 2 жақтың тәртібін тиянақты,нақты реттейді.2) 2 жақ мемпен белгіленген жағдайлардан ауытқи алмайды, олар міндетті сипатқа ие.3) 2 жақтың өзара құқықтары мен міндеттері мемттен туындайды.4) міндетттерді орындамау заңды жауапкершілігінің туындауына әкеп соғады. 5) мемтің талаптарын орындау оның мәжбүрлеу механизмі болуымен кепілдендіріледі. 6) 2 жақтың таңдау мүмкіндігінің шектеулі не мүлдем жоқ екендігі 7) мем атынан шығатын субъект көп жағдайда 2-ші жаққа қарағанда кең құқықтарды иеленеді. Диспозитивті әдіс- императивті әдіске қарағанда ондай қатал емес,барлық құқықтар мен міндетттер құқықтық актпен реттелмеген,кейбір құқықтар мен міндеттер 2 жақтың келісімімен шешіледі Диспозитивті әдіс белгілері: 1) 2 жақтың құқықтары мен міндеттері 2 құқықтық қайнар көзбен қалыптасады: а) осы қатынасты реттейтін нормативтік-құқықтық актілер б) 2 жақпен келісілген келісім 2) мемтің талаптарды міндетттеуші сипатымен емес, оларға яғни субъектілерге өз еркін білдіру мүмкіндігін берумен сипатталады. 3) қатынасты реттейтін акт мемтің атынан шығатын субъектілерге құқықтармен қатар міндеттерді туғызады 4) 2 жақтың қаржылық құқықтық қатынастары теңдік сипатта 5) диспозитивті әдіспен реттеу барысында қаржылық қатынастың заңды нысаны болып қаржылық құқықтық келісім болады. 6.) қаржылық құқықтық шарт 2 жақты, яғни мемке кең көлемде құқықтар бурумен сипатталады.

23.Қ Р Ұлттық Банкісінің ақша банкноталары мен монеталарын эмиссиялау функциясы.Ұлттық банк- заңды төлем құралын яғни банкноталарды шығаруға эмиссиондық құқы бар жалғыз мемтік орган. Олар ҰБ –ның эмиссиялауында шығарылады ж банктерге сатып, қолма-қолсыз эквивалент алу формасында болады. ҰБ банкнота мен монеталардың қажетті мөлшерін анықтайды, олардың жасалуын қамтамасыз етеді, сақталуын, жою ж қолма-қол ақшанаң инкассация тәртібін орнатады. Эмиссия- бұл иемлекетпен банкноталардың, монеталардың, бағалы қағаздардың шығарылуы. Ол қолма-қол түрінде де не қолма-қолсыз ақша түрінде де болуы мүмкін. Қолма-қол ақша түріндегі эмиссия- айналысқа банкнота мен монелардың қосымша шығарылуын сипаттайды. Қазақстандағы теңгенің көп мөлшерде эмиссиялануының негізгі себептерінің бірі-кәсіпорындар арасындағы дәстүрлі қолма-қолсыз есеп айырысулардың біртіндеп қолма-қол есеп айырысуларға ауысуы, жағымсыз құбылыс деп есептеуге болады. Депозиттік банктердің эмиссиясын депозиттік қарыздық операциялардың процесінде іске асады. Банкідегі депозиттер сомасы несие ақшаны құру үшін қажет потенциалын жасайды. Банк салымдарын чек эмиссиясы не қарыз беру арқылы жұмылдырған кезде несие ақшалар құрылады. Депозиттік банктердің эмиссиясын реттеу ҰБ-ның ақша базасы сияқты, ақша агрегатын ж ақша мультипликациясын бақылау арқылы жүреді. Ақша базасы бұл ҰБ шығаратын ақшалары. Оған айналымдағы қолма-қол ақшалар міндетті ж артық резервтер жатады. Міндетті резервтер-бекітілген нормативтерге сәйкес ҰБ-де арнайы шотта несие корриспонденттік шотында сақталуына міндееті банк депозиттерінің бөлігі. Артық резервтер дегеніміз банктердің ҰБ-індегі корриспонденттік шоттардағы қалған қалдықтары.