39.Бюджетті нақтылау қандай жағдайларда жүргізіледі?

Тиісті қаржы жылы ішінде реслық бюджет туралы заңға не жергілікті бюджеттуралы мәслихаттың шешіміне өзгерістер мен толыктырулар енгізу арқылы реслық ж жергілікті бюджеттердің көрсеткіштерін өзгерту реслық ж жергілікті бюджеттерді нақтылау болып табылады. Реслық ж жергілікті бюджеттерді нактылау: 1) ҚР саяси, экономикалық, зкологиялық ж әлеуметтік тұрақтылығына қауіп төндіретін ахуалды жою қажет болған; 2) реслықж жергілікті бюджеттер кірістерін қысқартуды не шығыста-рын ұлғайтуды көздейтін Қ Р заңнамалық актілері қабылданған не өзгертілген;

3) реслықж жергілікті бюджеттерді атқару барысында түсімдері ағымдағы қаржы жылы олардың бекітілген жылдық көлемінен он проценттен астам сомаға кеміген; 4) жоғары тұрған бюджеттен қосымша бөлінген ж бөлінген нысаналы трансферттер мен бюджеттік кредиттердің көлемдері өзгерген жағдайларда жүргізіледі.

40.Қаржылық бақылаудың түрлері.

Қаржылық бақылау д/з – қаржылық қызметке қатысушылардың мем алдындағы өз қаржылық міндеттемелерін орындауын тексеретін мамандандырылғанж/е уәкілетті қаржылық мемтік органдардың қызметі. Бақылауды жүзеге асырушы субъектілерге б\ты қаржылық бақылау бөлінеді: 1)Мемтік; 2)қоғамдық.Бұл жерде мемлкеттік бақылаудың өзі екіге бөлінеді:Мемтік өкімет органдары мен жалпы құзыретті басқару органдарының бақылаулары:а) Жоғарғы Кеңес, маслихаттар, Жоғарғы кеңестің Бақылау палатасы; ә) Министрлер Кабинеті, Уәзірлер кабинеті жанындағы қаржы-бақылау комитеті; б) жергілікті атқарушы органдар. 2) Арнайы кредиттік ж қаржылық орган\ң бақылаулары: а) ҚР-ң Қаржы Министрлігі; б) ҚР-ң Ұлттық банкі. Объектілерге б\ты қаржылық бақылау бөлінеді: 1)Бюджеттік;2)Қаржылық-банкілік; 3)Қаржылық сақтандыру. Бақылауды жүзеге асыру уақытына б\ты келесідей бөлінеді: 1)Алдын-ала қаржылық бақылау — ақша қорларын қалыптастыру, бөлу ж пайдалану жөніндегі қызметтер біткенге дейін жүргізіледі; 2)Күнделікті (ағымдағы) қаржылық бақылау — бұл қаржылық-шаруашылық қызмет жүзеге асырылып жатқан кезде жүргізілетін бақылау; 3)Кезегі өткен қаржылық бақылау.

41.Қ р қаржылық құрылғысы, оның элементтері.

Қаржылар күрделі құрылымды болғандықтан бюджеттік құбылыстармен ерекшеленеді. Сондықтан, яғни қаржылар категориясы мен қаржылар жүйесінің экономикалық мәні кең мағынада болғандықтан бюджет жүйесі қаржы жүйесінің негізгі құрылымдық элементі болып табылады. Қ.Р-ң мемтк бюджет реслық ж жергілікті бюджеттердің жиынтығынан тұрады. Экономикалық категория ретіндебюджет деп мемтік бюджетті қалыптастыру ж бөлу кезіндегі экономикалық қатынастардың жүйесін айтамыз. Қазіргі кезеңде бірден бір материалдық базамыз бюджет болып табылатыны белгілі. Сондықтан оны мем қазынасы деп те атайды. Шын мәнісінде мемтік бюджет мем қазынасының құрамдас бөлігі болып табылады.

42.Реслық ж/е жергілікті бюджеттерді түзетуге қандай жағдайларда жол беріледі?

Қ Р Үкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органдардың қаулылары ж өзге де нормативтiк құқықтық актiлер негiзiнде түсiмдер мен төлемдер б\ша қаржыландырудың жиынтық жоспарына, кезектi қаржы жылына арналған мiндеттемелер б\ша қаржыландырудың жиынтық жоспарына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу арқылы бекiтiлген (нақтыланған) бюджеттiң көрсеткiштерiн өзгерту бюджеттi түзету б.т. Реслық бюджеттi түзету: 1) орталық мемтiк органдар мен оларға ведомстволық бағыныстағы мемтiк мекемелер құрылған, таратылған, қайта ұйымдастырылған, функциялары өзгертiлген жағдайларда жүзеге асырылады. Бұл ретте бюджеттi түзету аталған жағдайларға байланысты тиiстi бюджеттiк бағдарламаларды реслық бюджет туралы заңмен бекiтiлген осы бюджеттiк бағдарламалардың жалпы сомасы шегiнде бiрiктiрудi, бөлудi, берудi бiлдiредi; 2) бюджетте бюджеттiк бағдарламалардың белгiлi бiр әкiмшiсiнiң бюджеттiк бағдарламалары құрамында бекiтiлген бюджеттiк бағдарлама қаражаты бюджеттiк бағдарламалардың түрлi әкiмшiлерi арасында бөлiнген; 3) БК\де көзделген жағдайларда жүзеге асырылады. Жергiлiктi бюджеттердi түзету: 1) жергiлiктi бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдар мен оларға ведомстволық бағыныстағы мемтiк мекемелер құрылған, таратылған, қайта ұйымдастырылған, функциялары өзгертiлген жағдайларда жүзеге асырылады. Бұл ретте бюджеттi түзету аталған жағдайларға байланысты тиiстi бюджеттiк бағдарламаларды мәслихаттың жергiлiктi бюджет туралы шешiмiнде бекiтiлген осы бюджеттiк бағдарламалардың жалпы сомасы шегiнде бiрiктiрудi, бөлудi, берудi бiлдiредi; 2) төмен тұрған бюджетке қаржы жылы iшiнде ҚР Үкiметiнiң не облыстың атқарушы органдарының резервiнен қаражат бөлiнген; 3) бюджетте бюджеттiк бағдарламалардың белгiлi бiр әкiмшiсiнiң құрамында бекiтiлген бюджеттiк бағдарлама қаражаты бюджеттiк бағдарламалардың түрлi әкiмшiлерi арасында бөлiнген; БК\де көзделген жағдайларда жүзеге асырылады.

43.Ревизия қаржылық бақылаудың ерекше түрі ретінде, оның түсінігі, түрлері, маңызы. Ревизия – бұл кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың қаржылық шаруашылық қызметінің заңды түрде ж/е мақсатқа сәйкес жүргізілуінің, қаржылық тәртібінің сақталуын тексеру. Ревизияның түрлері: толық тексеру, іріктеп тексеру, құжаттарды тексеру, жалпы тексеру, тақырыпты тексеру, жоспарлы тексеру, жоспардан тыс тексеру, кенеттен тексеру, күнтізбелік тексеру, жергілікті тексерулер. Ревизия негізінде, қандай да болмасын кәсіпорын мен ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметін мүмкіндігінше толық ж/е жан-жақты қарап тексеру мақсатында жүргізіледі. Қаржылық бақылау, мемтің қаржы қайраткерлігінің ең басты бағыты. Қаржылық бақылау белгілі бір принциптерді сақтау арқылы жүзеге асырылады.Қаржылық бақылауды жүзеге асыру үш сатыдан тұрады: 1) Мағлұматтар жинау, 2) Жиналған мағлұматты бағалау, 3) Жиналған ж/е анализден өткен мағлұматтарға әрекет ету. Тәсілі ретінде, қаржылық бақылаудың әдістері мен түрлері қарастырылады. Мемтік қаржылық бақылауды мем-к органдардың әрекеті ретінде ж/е өзінің мем-т алдында міндеттемелерін орындау табылады.