Шартты белгілер

Учаске шекарасы

Контулар шекарасы

2. топырақтың құнарлы қабатының қазындысының

нөмірі және шекарасы

I учаскв нөмірі

1.2.3 Бұзылған жерлердің типтері (карьер, қазынды,

қазындықсақтаушы)

а, б, в контурлардың іс жүзіндегі жағдайы

(а- пайдалануда , б- өңделген

в қайта қалпына келтіру стадиясында)

I-1а / 2,3 в алымында – контур индексі, бөлімінде -

ауданы га

Студенттердің білімін өзін-өзі бақылауға арналған тестер:

1. Жерлерді кешенді инвентаризациялау жұмыстары қандай мақсатттарда жасалады?

А) жер қорының барлық санаттарында және ашық алқаптарда жерлерді сандық есепке алу және сапалық жағдайын бағалау

В) тек қана су қорының жерлерін сандық есепке алу және сапалық жағдайын бағалау

С) тек қана орман қорының жерлерін сандық есепке алу және сапалық жағдайын бағалау

D) тек қана елді мекен жерлерін сандық есепке алу және сапалық жағдайын бағалау

Е) дұрыс жауап жоқ

2. Кешенді далалық зерттеу нәтижелері бойынша қандай деректер алынады?

А) ситуациясы толық түсіндірілген жер пайдалану планы;

В) жерді инвентаризациялау деректері;

С) ауыл шаруашылық алқаптарын бұзылған жерлерді, су көздерінің жағдайымен пайдалануын, елді мекен пункттерінің жерлерін есепке алу инвентаризациялық ведомосі;

D) барлық жауап дұрыс

Е) әрбір инвентаризациялық жұмыстар түрлеріне қысқаша сипаттама.

3. Бұзылған жерлерді инвентаризациялау мақсаты:

А) жерлерді бағалау;

В) жерлерге болжам жасау;

С) жер пайдалану шегіндегі жерлердің ауданын анықтау және сапалық жағдайын көрсету;

D) далалық зерттеу жүргізу

Е) жерлерді бақылау

4. Ауыл шаруашылығына жатпайтын алқаптарға нелер жатады?

А) жайылым;

В) көпжылдық екпе ағаштар;

С) тың жерлер;

D) жыралар, ормандар, батпақтар және құрылыс астындағы жерлер, жол астындағы жерлер

Е) шабындық

5. Елді мекен жерлерін инвентаризациялауда құрылыс салынған аумақтардың сызбасы қандай масштабтарда орындалады?

А) 1:1000, 1:2000;

В) 1:5000, 1:10000;

С) 1:2000, 1:5000;

D) 1:500, 1:1000

Е) 1:10000 жоғары

3. Жер мониторингінің құрылымы

Жер мониторингінің құрылымы ҚР-ң аумақ бірлігімен анықталады.Жеке аумақтық бірлік бойынша жер мониторингінің құрылымы мына деңгейлерден тұрады:

• Қазақстан Республикасының жер мониторингі;

• Облыстық жер мониторингі;

• Қала және аудан жерлерінің мониторингі.

Мониторингтің кешенді ақпараттық жүйесі 3 негізгі бағыт бойынша жүргізіледі:

• Шаруашылық субьектілерінің және елді мекен шаруашылығының мониторингі

• Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер мониторингі

• Ауылдың әлеуметтік сферасының мониторингі

Ауыл шаруашылығын реттеу- ауыл шаруашылық мекемелерін, шаруа фермер қожалығын үздіксіз бақылауды және талдауды қажет етеді.Ауыл шаруашылығында өндірістің негізі жер болғандықтан, оның пайдалану тиімділігін бақылау және топырақ құнарлығын сақтау, жоғарылату қажеттілігі туады.Республикадағы елді мекендердің 44% ауылда тұрғандықтан және ауыл шаруашылығы өндірісіне байланысты ауылдың дамуы, ауылдың әлеуметтік сферасы мониторингін құруды көздейді.Оның обьектісі ауылдың елді мекен пункті және әлеуметтік инфрақұрылымы болып табылады.

• Шаруашылық субьектілерінің және елді мекен шаруашылығының мониторингі-ол ауыл шаруащылығы өндірісінің өнімі (өсімдік жүргізу және мал шаруашылығын жүргізу) материалды техникалық базасы, елді мекендегі шаруашылық өндірісі, өнімнің қаражатты-экономикалық көрсеткіштері, ресурстар және ауыл шаруашылығы өнімінің негізгі түрлерін пайдалану

• Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің мониторингі-ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің ауданы, ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің жағдайы, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің иелену формалары және пайдалану.

• Ауылдың әлеуметтік сферасының мониторингі-ауылдық елді мекен, ауылдық елді мекендегі еңбек нарығы, өмір сүру деңгейі, ауылдағы білім және мәдениет, денсаулықты сақтау.

Сурет 2. МОНИТОРИНГ ОБЬЕКТІЛЕРІ

Жер мониторингінің жүйесі мыналарға бөлінеді:

1. Алып жатқан аумағына байланысты мониторинг жүргізу;

2. Болып жатқан өзгерістердің сипаты бойынша мониторинг жүргізу;

3. Бақыланып жатқан процесстерге байланысты мониторинг жүргізу;

4. Бақылау жүргізу мерзімімен кезектілігіне байланысты мониторинг

жүргізу.

Сурет 3. Алып жатқан аумағына байланысты мониторинг

Сурет 4. Бақыланып жатқан процесстерге байланысты мониторинг

Бақылау сұрақтары:

1. Жер мониторингінің жүйесі қандай түрлерге бөлінеді?

2. Глобальды мониторинг нені зерттейді?

3. Базалық мониторинг зерттеу аумағы қандай?

Студенттердің білімін өзін-өзі бақылауға арналған тестер:

1. Жер мониторингінің жүйесі түрлері

А) алып жатқан аумағына байланысты мониторинг

В) болып жатқан өзгерістердің сипаты бойынша мониторинг

С) бақыланып жатқан процесстерге байланысты мониторинг

D) бақылау жүргізу мерзімімен кезектілігіне байланысты мониторинг

Е) барлық жауап дұрыс

2. Алып жатқан аумағына байланысты мониторинг түрлері

А) базалық

В) эволюционды

С) глобальды

D) циклді

Е) импактілі

3. Болып жатқан өзгерістердің сипаты бойынша мониторинг

А) периодты

В) антропогенді

С) регионды

D) фондық

Е) төтенше

4. Бақыланып жатқан процесстерге байланысты мониторинг

А) оперативті

В) эволюционды

С) локалды

D) фондық

Е) базалық

5. Бақылау жүргізу мерзімімен кезектілігіне байланысты мониторинг

А) ретроспективті

В) эволюционды

С) республикалық

D) фондық

Е) глобальды

Тәжірибелік сабақтарға тапсырма:

1. Жер мониторингінің жүйесін талқылау

2. Алып жатқан аумағына байланысты мониторинг жүргізу түрлері

3. Болып жатқан өзгерістердің сипаты бойынша мониторинг жүргізу

4. Бақыланып жатқан процесстерге байланысты мониторинг жүргізу

5. Бақылау жүргізу мерзімімен кезектілігіне байланысты мониторинг жүргізу