
- •Гісторыя Беларусі ад старажытнасці да канца XVIII ст.: этапы вывучэння.
- •2. Гісторыя Беларусі ад старажытнасці да канца XVIII ст.: крыніцы даследавання і іх асноўныя публікацыі.
- •4. Аб`яднанні крывічаў-палачан, дрыгавічоў, раззімічаў. Шматукладнае грамадства і складванне феадальных адносін.
- •5. Полацкае і Тураўскае княства ў IX - XIII ст. Ст.
- •6. Культура і рэлігія беларускіх зямель у IX--XIII ст.
- •7. Унутрапалітычнае становішча і знешняя палітыка Вялікага княства Літоўскага ў другой палове XIII – XV ст.
- •8. Сацыяльна -эканамічнае развіццё беларускіх земляў у XIV – першай палове XVII ст.
- •9. Унутрыпалітычнае развіццё і знешняя палітыка Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай у XVI – сярэдзіне XVII ст.
- •10. Культура Беларусі ў XIV - першай палове XVII ст.
- •11. Асноўныя канцэпцыі фарміравання беларускай народнасці і паходжання назвы “Белая Русь”.
- •12. Сацыяльна-эканамічнае і палітычнае развіццё беларускіх зямель Рэчы Паспалітай у другой палове XVII - XVIII ст. Падзелы Рэчы Паспалітай.
- •13. Культура Беларусі ў другой палове XVII - XVIII ст.
- •14. Канфесіі ў Беларусі ў XIV-XVIII ст.
- •15. Гісторыя Беларусі канца XVIII - пачатку XX ст.: этапы вывучэння і крыніцы даследавання.
- •16. Адміністратыўна-тэрытарыяльнае ўладкаванне беларускіх зямель у складзе Расійскай імперыі. Увядзенне расійскага заканадаўства ( канец XVIII- першая палова XIX ст.Ст.).
- •17. Нацыянальна-рэлігійная палітыка царызму на Беларусі ў канцы XVIII – XIX ст.
- •18. Нацыянальна-культурная палітыка царызму ў Беларусі. Адукацыя і развіццё навуковага беларусазнаўства (канец XVIII- першая палова XIX ст.).
- •19. Сельская гаспадарка і становішча сялян Беларусі ў першай палове XIX ст. Формы і характар сялянскай барацьбы.
- •20. Крызіс феадальна-прыгонніцкіх адносін і адмена прыгоннага права. Асаблівасці ажыццяўлення аграрных рэформ у Беларусі.
- •21. Паўстанне 1863-1864 гг. У Беларусі: прычыны, характар і ход паўстання. К.Каліноўскі.
- •22. Прамысловасць Беларусі ў XIX ст.: этапы, спецыялізацыя і асаблівасці яе развіцця.
- •23. Фарміраванне рабочага класа Беларусі. Рабочы рух у другой палове XIX – пачатку XX ст.
- •24. Этнічная тэрыторыя беларусаў. Фарміраванне беларускай нацыі (другая палова XIX – пачатак XX ст.).
- •25. Культура Беларусі ў другой палове XIX – пачатку XX ст. Развіццё навуковага беларусазнаўства.
- •26. Беларускі нацыянальны рух у канцы XIX – пачатку XX ст.: асноўныя напрамкі развіцця.
- •27. Гісторыя Беларусі ў пачатку хх – пачатку XXI ст.: этапы вывучэння і крыніцы даследавання.
- •28. Беларусь у гады першай сусветнай вайны ( да Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г.).
- •29. Асноўныя тэндэнцыі і асаблівасці развіцця сацыяльна-эканамічных і палітычных падзей на Беларусі ў 1917 г. Усебеларускі з`езд ( кангрэс) у снежні 1917 г.
- •30. Германская акупацыя ў 1918 г. Беларусі. Абвяшчэнне бнр.
- •31. Абвяшчэнне ссрб, яе тэрыторыя. Фарміраванне першага ўрада ссрб. І з`езд Саветаў ссрб і яго рашэнні.
- •32. Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва, грамадска-палітычнае і культурнае жыццё бсср у 1920-я гг. Палітыка беларусізацыі і яе вынікі.
- •33. Індустрыялізацыя і прымусовая калектывізацыя ў бсср.
- •34. Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё бсср у 30-я гады хх ст.
- •35. Эканамічнае становішча, грамадска-палітычнае і культурнае жыццё Заходняй Беларусі (1921-1939 гг.). Уз`яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •36. Бсср у гады Вялікай Айчыннай вайны.
- •37. Сацыяльна-эканамічнае становішча, грамадска-палітычнае і культурнае жыццё бсср у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе (да сярэдзіне 1950-х гг.).
- •38. Сацыяльна-эканамічнае становішча, грамадска-палітычнае і культурнае жыццё бсср у сярэдзіне1950-х – сярэдзіне 1980-х гг.
- •39. Сацыяльна-эканамічнае становішча, грамадска-палітычнае і культурнае жыццё Беларусі (сярэдзіна1980-х гг. – пачатак XXI ст.).
- •40. Знешняя палітыка Рэспублікі Беларусь у 1990-я гг.- пачатку XXI ст.: дасягненні, праблемы, перспектывы.
- •1. Цывілізацыі Старажытнага Усходу: асаблівасці дзяржаўнага, грамадскага і гаспадарчага ладу.
- •2. Цывілізацыі Старажытнай Грэцыі.
- •IV. Классический (V—IV вв. До н.Э.) период
- •3. Эліністычная цывілізацыя.
- •4. Цывілізацыя Старажытнага Рыму.
- •5. Міжнародная сітуацыя ў Заходняй Еўропе ў V-VII ст.Ст. Варварскія каралеўствы.
- •6. Генэзіс феадалізму ў Заходняй Еўропе.
- •7. Англа-французскія адносіны ў высокім сярэднявеччы.
- •8. Станаўленне саслоўна-прадстаўнічых дзяржаў у Заходняй Еўропе.
- •9. Каталіцкі касцёл у сярэднявечча. Роля папства ў палітычным і эканамічным жыцці Еўропы.
- •10. Візантыя: сацыяльная структура, дзяржаўная сістэма, знешняя палітыка.
- •11. Барацьба ўніверсалісцкай і цэнтралізатарскай тэндэнцый у Заходняй Еўропе ў познім сярэднявеччы. Стогадовая вайна.
- •12. Сярэдневяковы Усход: спецыфіка феадальнага ладу.
- •13. Найважнейшыя рысы сацыяльна-эканамічнага развіцця краін Заходняй цывілізацыі ў XVI-XVIII ст. Ст.
- •14. Фарміраванне ідэалогіі буржуазнага грамадства: Гуманізм, Рэфарміцыя, Асветніцтва.
- •15. Эвалюцыя дзяржаўна-палітычных сістэм еўрапейскіх краін у XVI-XVIII ст. Ст. Абсалютызм.
- •16. Роля буржуазных рэвалюцый XVI-XVIII ст.Ст. Падчас мадэрнізацый краін Захаду.
- •17. Эвалюцыя сістэмы міжнародных адносін у XVI-XVIII ст.
- •18. Мадэрнізацыя ў Заходняй Еўропе (XIX- пачатку XX ст.): яе аб`ектыўны змест, асноўныя кампаненты і гістарычныя вынікі.
- •19. Эвалюцыя сацыяльна-палітычнай структуры грамадства ў краінах Заходняй Еўропы ў XIX – пачатку хх ст. (класы і партыі).
- •20. Рабочы і сацыялістычны рух падчас фарміравання індустрыяльнага грамадства: яго аб`ектыўны змест, асноўныя формы і гістарычныя вынікі.
- •21. Асноўныя ідэйныя плыні эпохі мадэрнізацыі заходняга грамадства ў хіх – пачатку хх ст. (лібералізм, кансерватызм).
- •22. Рэвалюцыя 1848-1849 гг. У еўрапейскіх краінах: агульнае і асаблівае.
- •23. Грамадзянская вайна ў зша і Рэканструкцыя Поўдня як другая амерыканская рэвалюцыя.
- •24. Аб`яднанне Германіі (перадумовы, этапы, гістарычнае значэнне).
- •25. Аб`яднанне Італіі (перадумовы, этапы, гістарычнае значэнне).
- •26. Англія і Германія ў апошнія дзесяцігоддзі XIX – пачатку XX ст.: фарміраванне адносін саперніцтва і барацьбы за сусветнае панаванне.
- •27. Працэсы каланізацыі Усходу ў XVIII –пачатку XX ст. Народныя паўстанні і зараджэнне нацыяналізму.
- •28. Адкрыццё Амерыкі і сістэма каланіяльнага кіравання на кантыненце (XV-XVIII ст.Ст.).
- •29. Вайна за незалежнасць у Лацінскай Амерыцы і асноўныя тэндэнцыі развіцця рэгіёна ў XIX ст.
- •30. Агульныя тэндэнцыі развіцця краін Усходу ў першай палове XX ст. ( да 1945 г.).
- •31. Асноўныя тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця краін Усходу ў другой палове XX – пачатку XXI ст.
- •32. Асноўныя тэндэнцыі і этапы сацыяльна -эканамічнага і палітычнага развіцця краін Лацінскай Амерыкі ў XX ст.
- •33. Версальска-Вашынгтонская сістэма міжнародных адносін: утварэнне, этапы развіцця, крызіс.
- •2.Проблема создания системы всеобщей безопасности в Европе (1933 – осень 1938г.Г.).
- •3.Экспансия фашистских государств и политика «умиротворения» агрессоров.
- •4.Мюнхенский сговор 1938г.
- •5. Международный политический кризис 1939г.
- •34. Заходняя цывілізацыя ад першай да другой сусветнай вайны. Барацьба таталітарнай і дэмакратычнай тэндэнцый у яе развіцці.
- •35. Фашысцкія рэжымы ў Германіі і Італіі: агульнае і асаблівае.
- •36. Характар, асноўныя этапы і падзеі другой сусветнай вайны . (Заходні тэатр баявых дзеянняў).
- •37. Германія ў сярэдзіне XX – пачатку XXI ст.: ад расколу да аб`яднання.
- •3 Октября 1990 – воссоединение Германии
- •39. Эканамічны крызіс сярэдзіны 1970-х гг. І пераход заходніх краін да неакансерватыўнай мадэлі развіцця (на прыкладзе зша або Вялікабрытаніі).
- •40. Асноўныя міжнародна-палітычныя вынікі другой сусветнай вайны. Фарміраванне ў пасляваенныя гады “двухполюснай” сістэмы міжнародных адносін і яе распад.
- •41. Крызіс і падзенне рэжымаў аўтарытарна-бюракратычнага сацыялізму ў славянскіх краінах Цэнтральна -Усходняй Еўропы.
- •1.Кризисы 50-х гг-60х.
- •1. Древняя Русь (конец 9 – начало 12 вв.)
- •2. Восточнославянские земли в период средневековой раздробленности.
- •3. Образование и развитие Русского (Российского) государства в 15 – 17 вв.
- •1589 – Установление в Москве Патриаршества – «Москва – Третий Рим, а четвертому не бывать».
- •26 Октября 1612 – II ополчениеМинина и Пожарского. Освобожденеи Москвы.
- •4. Освободительная война украинского народа в сер. 17в.
- •5. Российская империя в эпоху просвещенного абсолютизма.
- •6.Правительственная политика России в первой половине хіх в.
- •7. Общественно-политическое движение в пер. Четверти 19 в.
- •8. «Золотой век» Русской культуры (1/2 19 в.)
- •9.Реформы 60-70гг 19в.Внутренняя политика самодерж.
- •10.Экономическое развитие и особенности модернизации в России 2п 19-н20вв
- •11.Общественно-политическое развитие России 2п19в
- •12.Культура и духовная жизнь России 2п. 19в.
- •13. Украинское национальное возрождение к 18-20в
- •14. Национальное возр. На укр. Землях западных и юж славян к18-н19вв
- •15.Попытки системных реформ в России в к 19-нач 20в (Витте, Столыпин.)
- •16. Многопартийная система в России нач 20 века. Ее роль в политич жизни страны.
- •17. Украина в составе России (19-20).
- •18. Западная Украина в сост. Австро – Венгрии 19-20.
- •19. Россия в с-ме международных отношений (2п19 - н20вв)
- •20. Россия в Первой Мировой войне
- •21. Культура России к19-н. 20вв.
- •22. Россия на переломе ход и рез-ты рев-ий 17г.
- •23. Гражданская война в России (ссср)
- •24. Украинские земли в годы революции и гражданской войны ( 1917-1920 гг.).
- •25. Становление независимых славянских государств
- •26. Советское государство и общество в годы нэПа
- •27.Становление административно-командной системы в ссср и советское общество в 20-30-е гг.
- •28. Савецкая Украіна ў 20-30-я гг. Хх ст.
- •29. Культурныя пераўтварэнні ў ссср у даваенны час.
- •30 Міжнароднае становішча і знешняя палітыка ссср у 1917-1941 гг.
- •31. Ссср у другой сусветнай вайне.
- •32. Нацыянальнае пытанне і нацыянальная палітыка ў ссср: ад федэралізму да унітарнасці.
- •1. В связи со школьными реформами 1958 года был принят закон, согласно которому изучение национального языка и обучение на национальном языке в национальных школах считались делом добровольным.
- •33. Грамадска-палітычнае развіццё ссср у другой палове хх ст.
- •34. Сацыяльная палітыка савецкай дзяржавы ў 50-я – сяр. 80-х гг. Хх ст.
- •35. Культурнае жыццё савецкага грамадства ў 50-я – сяр. 80 –х гг. Хх ст.: тендэнцыі і супярэчнасці развіцця.
- •36. Савецкая Украіна ва ўмовах нарастання крызісных працэсаў (1965-1985 гг.).
- •37. Ссср на этапе перабудовы ( унутраная і знешняя палітыка).
- •38. Крызіс і падзення рэжымаў аўтарытарна-бюракратычнага сацыялізму ў славянскіх краінах Центральна-Усходняй Еўропы.
- •1.Кризисы 50-х гг-60х.
- •39. Расійская Федэрацыя на сучасным этапе развіцця ( 90-я гг. Хх ст. – пач. Ххі ст.).
- •40. Украіна на шляху незалежнасці. Унутраная і знешняя палітыка ў 90-я гг. Хх – пач. Ххі ст.
6. Культура і рэлігія беларускіх зямель у IX--XIII ст.
В тесной связи с государствообразующими процессами в IX – XIII вв. шло развитие культуры. В своей основе она соединяла языческую и греко-византийскую традицию. Язычество сближало славянские общности кривичей, дреговичей, радимичей с местным населением – балтами. Силы, с которыми человек не мог справиться, древние славяне наделяли качествами живых существ (водяной, домовой, лесовой и др.). Возникли обряды, связанные с разными моментами сельскохозяйственных работ. Они становились целыми календарными циклами: прилет птиц, гуканье весны, вербная неделя, юрьев день, купаловские дни, дожинки, зажинки и т.д. С языческих богов больше всего поклонялись богу грома, молнии и дождя Перуну. Широко был представлен у наших предков культ солнечных богов: Хорос, Даждьбог, Купала и Ярило.
Христианство появилось в Палестине во времена Римской империи в среде бедного еврейского населения. В первые столетия верующие собирались в домах для чтения евангелий и тайной вечери. Со временем в христианской церкви на первое место выдвинулись обряды, пышные богослужения, стала складываться церковная иерархия. На первом Виленском церковном соборе (325 г.) в Никее и на втором (381 г.) в Константинополе был разработан в общих чертах «символ веры» – краткое изложение основных положений христианской церкви. В символ веры вошел догмат триединства Бога («Бог – отец», «Бог – сын», «Бог – дух святой») и воскресение Христа. Римские императоры приняли христианство и сделали его государственной религией. После распада Римской империи на две части римский патриарх, Папа, считал себя первым среди патриархов. Восточные (греческие) патриархи не хотели подчиняться Папе Римскому. Произошел раскол на две церкви: западную, римско-католическую и восточную, византийскую (православную), или греческую (1054 г.).
Восточнославянские княжества приняли византийскую церковь. В 988 г. Киевский князь Владимир принял христианство и в р. Днепр крестил жителей Киева. На Руси появилось духовенство, во главе которого стал митрополит, ему подчинялись епископы. Русское духовенство всегда поддерживало светскую власть. Церковь получила десятую часть государственных доходов. На Беларуси также стало распространяться христианство, его вначале принимали высшие слои общества, а затем и остальные люди. В 992 г. была создана Полоцкая, в 1005 г. – Туровская епархии.
Благотворным было влияние христианства на распространение письменности и образования. Важными культурно-просветительскими центрами на территории Беларуси стали монастыри: Туровский (Варваринский), Мозырский (Петропавловский и Параскевы), Полоцкий (Борисоглебский). При монастырях были своеобразные мастерские (скриптории), в которых переписывались Священное писание и произведения отцов церкви, патерики и жития, византийские хроники и местные летописи.
Основным жанром раннесредневековой письменной культуры стало летописание. Одним из первых памятников летописания является «Повесть временных лет». Продолжением ее явились местные летописи: Киевская, Галицко-Волынская, Новгородская, Суздальская. Имеются данные о том, что летописи составлялись в Полоцке, Турове, Новогрудке. Широкое распространение получила каноническая литература, жития и поучения: «Туровское евангелие», «Оршанское евангелие», «Полоцкие евангелие», «Житие Ефросиньи Полоцкой», «Житие Авраамия Смоленского», «Слова Кирилла Туровского: «Притча о душе и теле», «Про слепого и хромого» и др.
О распространении письменности на Беларуси свидетельствуют надписи на свинцовой печати полоцкого князя Изяслава, знаменитом кресте Ефросиньи Полоцкой, каменных пряслицах XII в., найденных в Витебске, Друцке, Пинске. В Бресте обнаружен самшитовый гребень с вырезанным алфавитом (буквы от «А» до «Л»), берестяные грамоты, найденные в Витебске и Мстиславле. Памятниками письменности Беларуси являются надписи на камнях-валунах («Борисовы» и «Роговолодов» камни).
Мировым достижениям соответствовало строительство храмов, их архитектура, роспись, убранство. Храмы были не только культовыми сооружениями, в них размещались архивы, государственная казна, библиотеки, школы. В XI в. по инициативе князя Всеслава был построен в Полоцке Софийский собор. В начале XII в. в Бельчицах (близ Полоцка) сооружена Борисоглебская церковь, а в 1161 г. в Сельце Спасо-Преображенский собор, известный также под названием Спасского или Спасо-Ефросиньевского. Для этого собора по заказу Ефросиньи Полоцкой мастер-ювелир Лазарь Богша создал в 1161 г. непревзойденный образец прикладного искусства – крест, обложенный золотыми и серебрянными пластинами с миниатюрными изображениями христианских святых, выполненными многоцветной эмалью. До наших дней сохранилась Борисоглебская, или Коложская, церковь в Гродно. В Каменце в конце XIII в. была возведена вежа (Белая вежа), памятник военного зодчества в Беларуси.
В духовно-культурной жизни Беларуси того времени яркой личностью выступает Кирилл Туровский (возможно, 1130 – не позднее 1182 гг.). Он был высокообразованным человеком, блестящим литератором, выдающимся религиозным деятелем. Сохранилось тридцать молитв, восемь «слов», три поучения, два канона, написанных К.Туровским. За выдающееся ораторское искусство современники называли его «Златоустом». По желанию горожан и князя Юрия Кирилл стал туровским епископом.
Личностью, оставившей заметный след в культурной жизни Беларуси, была Ефросинья (Предслава) Полоцкая (возможно, 1104 – 1167 гг.), внучка Всеслава Чародея. Вначале переписывала книги, после постриглась в монашки, поселилась в келье Софийской церкви в Полоцке, где продолжала переписывать книги, позже создавала летописи и собственные писания. В дальнейшем стала игуменьей монастыря Св. Спаса в Полоцке, построила мужской монастырь. В конце жизни Ефросиния совершила паломничество в Иерусалим, где и скончалась.
Декоративно-прикладное искусство развивалось под влиянием Византии, однако ремесленники вносили в него и местные черты. Изделия из дерева, кости, металла украшались резьбой, инкрустацией в виде различных орнаментов (геометрические фигуры, фантастические звери и птицы). О высоком художественном мастерстве говорят следующие предметы: каменные иконки, украшенные тончайшей резьбой, шахматные фигурки из кости и камня, найденные в Гродно, Волковыске, Лукомле. Ювелиры создали золотые украшения, покрытые цветной эмалью, изделия из серебра со сканью и зернью, с чернью и позолотой. Все это свидетельствовало о высоком уровне развития культуры на территории Беларуси. Большинство памятников культуры древней Беларуси погибло во времена многочисленных войн