Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
умкд на 158ч.поҚаржесеп.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
1.56 Mб
Скачать

66.Туристік компаниялардағы есепті ұйымдастыру ерекшеліктері

Қазіргі жағдайда туризмнің дамуы қарқын алып келеді. Ол туристік қызмет көрсету нарығын қалыптастырып, туристік бизнесті жолға қойды.

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында туристік нарық мына бағыттарда бөлінеді:

• келу туризмі- Қазақстанға келген шетелдіктерге қызмет көрсетуге

бағытталған;

• кету туризмі- Қазақстан Республикасы азаматтарының алыс-жақын

шетелдерге сапарын ұйымдастыру;

• шоп-туризмі- «желқайықтармен» («челноктармен») қызмет ету;

• ішкі туризм- мемлекеттің әлеуметтік мұқтаждықтарға бөлетін

қаражатынан демеу көрсетілетін саяхат;

• өздігінен (самодеятельный)- туристердің өз беттерінше ұйымдастыратын

жылжудың белсенді тәсілдерін пайдаланатын сапары.

Бұған қоса, туристік бизнестің өзінің ерекше терминологиясы бар:

• турист- уақытша 24 сағаттан 6 айға дейін қатар келетін немесе бір түнеп

қана қайтатын, денсаулығын түзеуге, ел көріп, жер тануға, кәсіби іссапармен, спорттық, діни немесе ешқандай мақсатсыз, бірақ ақысы төленгендіктен елге келетін азамат;

• туристтік ресурстар- табиғат, тарихи орындар, туристерге көрсетуге

арналған әлеуметтік-мәдени объектілер, сондай-ақ туристердің рухани қажетін өтейтін, олардың күш-жігерін молайтуға ықпал ететін басқа объектілер;

• туристік индустрия-қонақүйлер мен басқа да орналастыру құралдарының,

көлік құралдарының, қоғамдық тамақтандыру объектілерінің, ойын-сауық құралдары мен объектілерінің, танымдық, іскер, емдеу, спорт және басқа тағайындаудағы объектілердің және туроператорлық пен турагенттік қызметті жүзеге асыратын субъектілердің, сондай-ақ экскурсиялық қызмет көрсету мен жолбасшы-аудармашылардың қызмет көрсету субъектілерінің жиынтығы;

• тур- туристерді орналастыру, жүктерін тасу, тамақтандыру бойынша

қызмет көрсетудің, экскурсиялық қызмет көрсетудің, сондай-ақ жолбасшы-аудармашылардың қызмет көрсетуі мен сапардың мақсатына қарай болатын басқа да қызмет көрсетудің кешені;

• туристік азық-түлік- туристерге өткізуге арналған турға құқық;

• туристік азық-түліктің жылжуы- туристік азық-түлікті өткізуге

бағытталған шаралар кешені (жарнама, мамандандырылған көрмелерге, жәрмеңкелерге қатысу, туристік жобаларды сату, каталог, буклет шығару және т.б. бойынша туристік ақпарат орталығын ұйымдастыру);

• туроператорлық қызмет- заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің

(туроператордың) лицензиясының негізінде жүзеге асырылатын туристік азық-түлікті қалыптастыру, жылжыту және өткізу қызметі;

• турагенттік қызмет- заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің

(турагенттің) лицензиясының негізінде жүзеге асырылатын туристік азық-түлікті жылжыту және өткізу қызметі;

• туристік жолдама- туристік азық-түлікті тапсыру фактісін растайтын

құжат;

• туристік кепілхат (ваучер)- тур құрамына кіретін қызмет көрсетуге

туристің құқын белгілейтін және оны көрсету фактісін растайтын құжат;

• туристік кәсіпорын- туристік азық-түлікті өндіру және өткізу бойынша бір

немесе бірнеше қызметті орындайтын заңды тұлға, ерекшеленген шаруашылық бірлігі.

Турбизнес кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру

«Қазақстан Республикасында туристік қызмет туралы» заң бойынша (15-бап) Қазақстан Республикасында туристердің құқығы мен мүддесін қорғау мақсатында туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтер, туризмнің нұсқаушылық қызмет көрсетулері лицензияланады. Лицензиялау Қазақстан Республикасы Үкіметінің 14.09.2001ж. №1213 «Туристік қызметті лицензиялау тәртібі» қаулысында сәйкес жүзеге асырылады. Лицензия туралы, туроператорлар және турагенттер туралы деректер туристік саладағы мемлекеттік тізілімге енгізіледі. Қазақстан Республикасы Туризм және спорт агенттігі төрағасының 09.01.2002ж. №06-2-2-/3 бұйрығымен лицензияны алу үшін туристік қызметтерді лицензиялау құжаттарының формалары бекітілген.

Туроператорлар мен турагенттер лицензияны алу үшін азаматтық-құқық сақтандыру келісімшартын бекітіп, он мың бір айлық есептік көрсеткішінен кем емес сақтандыру сомасын әкелуі керек.

Туристік бизнестегі субъектілердің қалыптасқан шаруашылық жүргізу жағдайында бухгалтерлік есеп жүйесін нақты ұйымдастыруы керек, қаржылық есеп берулерді пайдаланушыға уақтылы және шынайы жасап ұсынуы қажет, активтер мен тапсырмалардың жағдайы туралы мәліметтерді уақтылы алу.

Туризм- Қазақстан Республикасы азаматының уақытша кетуі (саяхаты), шетелдік азаматтардың және тұрақты мекен-жайы мен азаматтығы жоқ тұлғалардың емделу, танымдық, кәсіби-іскерлік және т.б. сапарлары.

Туристік бизнестегі бухгалтерлік есептің жүргізу тәртібі ҚР Конституциясында, ҚР Азаматтық кодексінде, 2001-ші жылдың 13-ші маусымындағы №211-II «Қазақстан Республикасында туристік қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңында реттемеленген. Қаржылық есеп берудің жалпы қабылданған Халықаралық стандартына сәйкес принциптердің екі тобы бөлініп көрсетіледі:

• негізгі принциптер (есептеу және үздіксіз қызмет);

• ақпараттардың сапалы сипаттамалары (түсініктілігі, орындылығы,

сенімділігі және салыстырылуы).

Бұған қоса олар ҚЕХС 1 «Қаржылық есеп берулерді табыс ету» реттемеленіп, «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берулер туралы» Заңда белгіленген принциптерге және бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес субъектілер әзірлеп, пайдаланатын кәсіпорындарындағы «Есепті саясатқа» қабылданады.

Есептік саясатта мыналар қарастырылуы керек: туристік бизнестегі олрадың есептік ерекшеліктері; шоттардың жұмыс жоспары; шаруашылық операцияларын ресімдеуге қолданылатын бастапқы құжаттардың формалары; түгендеуді жүргізу тәртібі және тауарлы-материалдық қорларды, мүлікті және тапсырмаларды бағалау әдістері; құжат айналымы тәртібі, есептік ақпараттарды өңдеу технологиясы және бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға аса қажетті басқа шешімдер.

Есептік саясатты субъект басшысы бекітеді. Қазақстан Республикасы «Бухгалтерлік есеп пен есеп берулер туралы» заңының 7-бабына сәйкес басшысы есептік жүйені жасауды және бухгалтерлік есепті ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Басшы есептік жұмыстың мөлшеріне қарай бухгалтерлік қызметті бас бухгалтер басқаратын құрылымдық бөлімшелерге құрылтайшы болып, бас бухгалтер қызмет штатын ашады, алғашқы келісімшартпен мамандандырылған бухгалтерлік фирмаға бухгалтерлік есепті жүргізуді тапсырады немесе маман бухгалтерге бухгалтерлік есепті жүргізуге береді.

Бас бухгалтер (бухгалтер) субъектінің жалпы бухгалтерлік есеп стандарттарын, қаржылық есеп берудің формаларын сақтайды.

Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есептің жалпы әдістемелік басшылығын Бухгалтерлік есептің әдістемелік департаменті және ҚР Қаржы министрлігі аудитта жүзеге асырылады.