64.Ауылшаруашылық өнімдерін сату кірістер мен шығыстар есебі

Негізгі құралдардың есебі.

Өнім беретін малдарды, көпжылдық өнім беретін өсімдіктерді өндіріс құралдарына жатқыза-мыз. Сатып алуға жұмсалған шығын, сонымен бірге өз шаруашылығында өсіруге жұмсалған шығындарды бастапқы және баланстық құнға кіргіземіз.

Малдар өнім беретін және күшке жұмсалатын болып екіге бөлінеді. Өнім беретін малдардыңбағасы баланстан шығарылмайынша өзгертілмейді. Ал күшке жұмсалатын малдар бастапқы құны бойынша балансқа алынып, оларға тозу есептелінеді. Оларда өз шаруашылығында өсіру-ге, сатуға, айырбастауға болады және осылай кіріске алады. Оларға қабылдау актісі, топтан-топқа өткізу актісі толтырылады. Акт бухгалтерияға өткізіліп, есеп регистрлеріне енгізіледі. Мүліктік немесе есептік карточка ашылады. Таңба басылса,мүліктік карточканың нөмірін білдіреді.

Негізгі құралдар мүліктік және мүліктік емес болып бөлінеді.

Дт Кт

2410 - 3310(кіріске алу)

7410 - 2410 (шығысқа бастапқы немесе қалдық құны б/ша шығару)

Материалдар есебі.

А/ш-да мынандай өнімдерді де материалдардың қатарына жатқызылады: тұқым, тұқымдық, көшеттер, жем-шөп, тыңайтқыштар, мал және өсімдік ауруларына қарсыкүресуге жұмсалатын әртүрлі дәрі-дәрмектер.

Өсірілудегі негізгі құралдардың есебі.

1. Өсірілудегі және бордақылаудағы малдардың есебінің ерекшелігі және олардыбағалау.

2. Өсірілудегі және бордақылаудағы малдардың қозғалысын, өнімін құжаттау.

3. Өсірілудегі және бордақылаудағы малдардың есебін есептік топтар б/ша ұйымдастыру.

Негізгі табынға өткізілген өнім беретін немесе күш көліктері ретінде пайдалануға болатын ересек малдарды 2521 (өнім беретін және күш көліктері) аралық шотында өндіріс құралы ретінде олардың баланстық немесе бастапқы құны б/ша ақпараттарын жинақтап, есебін жүргізеді.

Малдар еңбек заттары ретінде есептік топтары б/ша ақпараттарын жинақтау үшін олардың жастарына және жыныстарына қарай 2523 (өсірілудегі жас малдар және бордақылаудағы малдар) аралық шотын ашып, өсу үрдісін, бордақылаудың нәтижесін, тірілей салмағының артуын, алынған қосымша салмақ және қосымша өсу салмағы арқылы, өсу үрдісін тіркеу арқылы оларды бағалаудың нәтижесінде құнының артқандығын көрсететін ақпаратттарын жинақтап, есебін жүргізеді.

Негізгі табын және өсірілудегі, бордақылаудағы малдарды күтіп-бағу шығындары 8100 (негізгі өндіріс) шотының (мал шаруашылығы) аралық шотында есепті кезең шығындары жинақталады.

Өсірілу, бордақылау үрдісінде есептік топтары б/ша олардан алынатын өнімқосымша салмақ және қосымша өсу салмағы болып табылады.Өсірілудегі және бордақылаудағы малдарды күтіп-бағудың нәтижесінде жұмсалған шығындарының көлемінде өсірілу және бордақылау шығындарын

Өсірілу, бордақылау үрдісінің нәтижесінде алынған өнімдерін (қосымша салмақ) шыққан шығынның көлемінде бағалап, " Өсірілу және боқылау б/ша шығын-дары " шотының Дт-те, Негізгі өндірістің" Кт-тен көрсетіледі.

Алынған өнімнің нәтижесінде өсірілудегі және бордақылаудағы малдардың тірілей салмағының артқанын және сол қосқан салмақтың құнына, құнының артқанын " Өсірілудегі жас малдар мен бордақылаудағы малдар" аралық шотының Дт-де " Өсірілу және бордақылау б/ша шығындар" аралық шотының Кт-нен көрсетіледі.

Қосымша салмақты анықтау әдістері :

1.таразыға тарту

2. есептеу арқылы

Бухгалтерлік есепте алынған қосымша салмақты мынандай формула арқылыанықтайды:

Қос. салмақ = Есепті кезең соңындағы салмағы + есепті кезең соңында шығыс болған малдар - кірістелген малдар - есепті кезеңнің басындағы салмағы.

Өсірілудегі және бордақылаудағы малдардың есебімен бірге осы топта

құстардың, аңдардың, қояндардың, бал араларының есебі де жүргізіледі.Есептік топтарда алынған қосымша салмақтың және қосымша өсу

салмағының жұмсалған шығынның көлемінде құнының артқанын және тірідей салмағының артқанын шотын Дт-п, шотын Кт-у арқылы көрсетеміз:

Бух.есепте 2524 шотта ақпараттары жинақталатын өсірілудегі және

бордақылаудағы малдар мынандай есептік топтар бойынша есебі жүргізіледі:

1. Жас малдар

2. Бордақылаудағы малдар

3. Құстар

4. Аңдар

5. Қояндар

6. Бал ара ұялары

Аналитикалық есепті өндірістік және жасына қарай топтар бойынша жүргізеді. Мысалы: ірі қара

0. 2 жасқа дейінгі тайыншалар мен құнажындар

1. 2 жастан жоғары құнажындар (телки)

2. өгізшелер, т.б.

Шошқалар:

0. тексерілетін аналық шошқалар

1. 2 айға дейінгі торайлар

2. 2 айдан 4 айға дейінгі торайлар

3. алмастырылатын торайлар

4. бордақылаудағы жас торайлар

Әрбір есептік топ бойынша есебін жүнінің сапасы бойынша жүргізеді:

0. биязы жүнді

1. қылшық жүнді

2. жартылай биязы жүнді

3. жартылай қылшық жүнді

Қояндар:

0. тері беретін

1. ет беретін