
- •1 Тақырып. Қаржы есебінің ұйымдастырылуы, мақсаттары мен қағидалары.
- •3. Банктердегі ұлттық валютадағы ағымдығы банктін шотының операциялар есебі
- •1030- Ағымдық банктік есеп айырысу шоты
- •5 Тақырып Есеп беретін тұлға мен есеп айырысу есебі
- •6.Басқа ұйымдардың бағалы қағаздарына ұйымның қаржылық салымының есебі
- •8.Несиелік жөне есеп айрысу, ақшалай қаражаттарды түгендеу жүргізу тәртібі,
- •9 Тақырып. Негізгі құралдар, олардың қаржылық есептегі топтамасы мен бағалануы
- •10.Ғимараттар мен құрылғыларды мердігерлік және шаруашылық әдістермен салу есебі. Тәжірибелік жұмыс №3
- •11.Негізгі құралдардың тозу есебі.
- •12.Негізгі құралдардың құрамы мен түрлері
- •13.Негізгі құралдарды қысқа және ұзақ жалға берудің есебі.
- •15.Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер қозғалысына байланысты шоттар корреспонденциясын құру Тәжірибелік жұмыс №5
- •16 Тақырып . Материалдық қорлар, олардың жіктелуі, бағалануы және есебінің мақсаты
- •18.Қорларды сатып алу және жабдықтаушылармен есеп айырысу есептері.
- •18.Қорларды сатып алу және жабдықтаушылармен есеп айырысу есептері.
- •19.Сатып алынған материалды құндылықтар бойынша қосылған құн салығы акциздер есебі
- •20. Өндіріске босатылған материалдарды әр түрлі әдістермен бағалау. Әр түрлі мақсаттарға және өндіріске босатылған материалдар есебі. Тәжірибелік жұмыс №6
- •21.Қорларды түгендеу және қайта бағалау
- •Сатып алушылардан алынған аванс
- •Басқа ұйымдардан алған кредиторлық борыштарды жабу
- •Кіріс ордерімен
- •Нақты орындаған жұмыс уақыты үшін тарифтік бағамен
- •Жабдықтаушы қр-да ққс төлеуші болып саналса,сатылған тауарлары үшін
- •22.Материалдық құндылықтардың қозғалысымен байланысты операцияларының шоттар корреспонденциясын құру Тәжірибелік жұмыс №7
- •23. Еңбек және төлемақы есебінің
- •24.Тарифтік тор және оның разрядтары. Жұмыс уақытының есебі. Еңбек және оның төлемақысын құжаттау Тәжірибелік жұмыс №8
- •25.Еңбекақыдан ұсталынатын және шегерілетін ұсталымдар. Зейнетақы жинақ қорларына және әлеуметтік салық бойынша аударымдардың есебі. Тәжірибелік жұмыс №9
- •26. Төлемақы төлеу тәртібі, депонирленген сомалардың есебі.
- •27.Төлемақы есебімен байланысты операцияларға шоттар коррепонденциясын құру. Тәжірибелік жұмыс №10
- •28. Еңбекақыны әртүрлі жүйеде төлеу есебі
- •29. Есеп айырысу төлем ведомосын құрастыру. Тәжірибелік жұмыс №11
- •30.Өндіріс шығындары есебі мен бақылауының мақсаттары және өндіріс шығындары есебін ұйымдастырудың негізгі қағидалары
- •32.Тура шығындар құрамы мен сипаттамасы және олардың негізгі өндіріс шығындары элементтерінің шоттарында көрсетілу тәртібі. Тәжірибелік жұмыс №12
- •33.Өндірістік жоғалтулар есебі. Накладной шығындары жөне оларды бөлу өдісі. Тәжірибелік жұмыс №13
- •34.Калькуляция ұғымы, оның мәні, калькуляция объектілері. Өндіріс шығындары есебінің негізгі әдістері
- •35.Өнімнің өзіндік құны калькуляциясы есебінің тапсырыс беру әдісінің мәні
- •36.Өндіріс шығындары және өнімнің өзіндік құны калькуляциясы есебінің процестік әдісі.
- •37.Жалпы және әкімшілік шығындарының есебі
- •39. Дайын өнім есебінің мақсаттары. Дайын өнімді бағалау
- •40.Сатып алушылармен есеп айырысу есебі
- •39 Тақырып. Дайын өнімді шығарудың және оның қоймадағы есебі.
- •41. Дайын өнімді сату есебі
- •42.Дайын өнімді түгендеу және оны есепте бейнелеу. Тәжірибелік жұмыс №15
- •43.Дайын өнім қозғалысына алғашқы құжаттарды толтыру. Тәжірибелік жұмыс №16
- •44.Кірістер мен шығыстар есебі. Корпоративті табыс салығы бойынша есеп айырысу. Тәжірибелік жұмыс №17
- •45. Жарғылық капитал есебі
- •46.Резервті капитал есебі, таратылмаған табыс (бөлінбеген пайда) есебі
- •47.Жиынтық табыс пен таратылмаған табыс есебі
- •48.Меншікті капитал қозғалысы есептеріне шоттар корреспонденцияларын құру. Тәжірибелік жұмыс №18
- •49.Тауарлар, жұмыстар және қызметтер экспорты бойынша операцияларының есебі.
- •50. Тауарлар, жұмыстар және қызметтер импорты бойынша операцияларының есебі
- •51.Реэкспорт бойынша операциялар есебі
- •52. Толлингтік операциялар есебі.
- •53.Сыртқы экономикалық қызметке байланысты операциялар есебіне шоттар корреспонденцияларын құру. Тәжірибелік жұмыс №19
- •54.Есеп саясатының ұғымы және құрылуы
- •55.Қаржылык есептілікте есеп саясатының ашылуы
- •56.Есеп саясатын аша отырып жылдық қаржылық есеп беруге түсінік хатын құру. Тәжірибелік жұмыс №20
- •57.Экономикалық ақпарат жүйесіндегі қаржылық есеп берудің мағынасы. Ұйымның баланс кұруы
- •Бухгалтерлік баланс
- •58.Ақша қаражаттарының қозғалысы есебі
- •59. Кірістер мен және шығыстар есебі Кірістер мен шығыстар туралы есеп
- •60.Капитал өзгерісі және ақша қаражаттар есебі
- •61.Қортынды баланс және есептіліктің басқа нысандарын құрастыру Бухгалтерлік баланс
- •Кірістер мен шығыстар туралы есеп
- •62.Ауылшаруашылығындағы есепті ұйымдастыру ерекшеліктері. Ауыл шаруашылық өнімдерінің жіктелуі. Биологиялық активтер
- •64.Ауылшаруашылық өнімдерін сату кірістер мен шығыстар есебі
- •65.Өндіріс пен басқаруды ұйымдастыру бойынша шығындар
- •66.Туристік компаниялардағы есепті ұйымдастыру ерекшеліктері
- •67.Турөнімнің бағасының қалыптасу саясаты.
- •68.Турөнімінің өзіндік құнының шығындар құрамы және калькуляциялау
- •69.Турөнімдерді сату кірістермен шығыстар есебі. Тәжірибелік жұмыс №23
- •70.Автокөлік ұйымдарындағы есепті ұйымдастыру ерекшеліктері
- •71.Автокөлік қызметі құнының шығындар құрамы және кірістерді калькуляциялау
- •72. Тмқ мен нқ есептеу
- •73. Саудадағы қаржылық есептің ұйымдастырылу ерекшеліктері.
- •74. Тауар айналымы және көтерме сауда есебі. Тәжірибелік жұмыс №24
- •Көтерме және бөлшек тауар айналымының есебі.
- •75. Қоғамдық тамақтандыру есебінің ерекшеліктері
- •Қоғамды азық – түлікпен қамтамасыз етудегі бағалардың пайда болуы және калькуляциялануы.
- •76. Құрылыс өндірісінің ұйымдастырушылық-техникалық ерекшеліктері.
- •77. Құрылыстағы өндіріс шығындарының қалыптасуы
- •78. Орындалған құрылыс-монтаждық жұмыстардың кіріс және шығыс есебі
- •79.Құрылыстағы өндіріс шығындарының есебі, ақау есебі. Тәжірибелік жұмыс №25
58.Ақша қаражаттарының қозғалысы есебі
Есеп ақша қозғалысының есебі шоттары бойынша мәліметтер негізінде құрылады және есеп беру кезеңінің басындағы және аяғындағы қалдықтар есебі мен ақша ағымы туралы мәліметтерді қамтиды. Ақша ағымы туралы мәліметтер есеп беруде операциялық, инвестициялық және қаржылық кесімдерде ұсынылады.
Қаржылық есеп беруді құру жөніндегі Әдістемелік рекомендациясының (Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп және аудит әдістемесі Департаментінің 14.02.2003 жылғы №61 бұйрығы) түсіндіруі бойынша, операциялық қызмет – табыс алу бойынша заңды тұлғаның қызметі және қаржылық, инвестициялық қызметтерге қатысы жоқ қызметтер.
Бізге белгілі, халықаралық практикада ақша қозғалысы туралы есеп беруді құрудың екі әдісі бар – тура және жанама. Құру әдісі ұсынылатын ақпараттың мазмұнынан білінеді. Екі әдістің бірде-біреуі қай елде болмасын жалғыз емес, әрі міндетті емес.
Қазақстан Республикасындағы ақша қозғалысы тура және жанама әдістерді қолданумен операциялық қызмет арқылы іске асады.
Тура әдіс кезінде ақша түсімдерінің және төлемдерінің негізгі түрлері ашылады.
Ақша қоғалысы туралы есеп берудің әдісі де пайдаланушыларға қажетті ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Инвестициялық және қаржылық қызметтерден қызметтер туралы мәліметтер.
Инвестициялық қызмет – ұзақ мерзімді активтерді сату мен сатып алу, заимдар беру мен оларды жою. Инвестицялық қызмет нәтижесінде пайда болатын ақша қозғалысының мысалы ретінде мыналар қолданылады:
- ақшалардың түсімі:
- материалды емес активтерді, негізгі құралдарды және басқа да құралдарды өткізу; қаржылық инвестицияларды өткізу; басқа заңды тұлғалар ұсынған заимдарды алу; басқа да түсімдер;
- ақшалардың шығыстары:
материалды емес активтерді, негізгі құралдарды және басқа да ұзақ мерзімді сатып алу; қаржылық инвестицияларды сатып алу; басқа заңды тұлғаларға заимдар ұсыну; басқа да төлемдер;
Қаржылық қызмет – заимдық құралдар мен меншікті капиталдың құрамы мен көлемдерінің өзгерісі нәтиже болып табылатын ұйымның қызметі. Қаржылық қызмет нәтижесінде пайда болатын ақша қозғалысының мысалы ретінде мыналар қолданылады:
1. ақшалардың түсімі:
акциялар және басқа да құнды қағаздар шығару; банк заимдарын алу; басқа да түсімдер;
2. ақшалардың шығыстары:
банк заимдарын жою; меншікті акцияларды сатып алу; дивидендтер төлеу; басқа да төлемдер;
Есеп айрысулардың, әртүрлі әдістерді қолданумен жұмыс кестелерінің көлемі мен құрылымы Қазақстан Республикасы Қаржы миинстрлігінің бухгалтерлік есеп саласына байланысты қабылдаған шешімдеріне сәйкес әрқашанда ауытқып отырады. Көпшілігінде, қазіргі уақытта қаржылық есеп беруді құру жөніндегі Әдістемелік рекомендацияда талдамалық сипаттағы жұмыс кестелерінің әртүрлі варианттары бар.
59. Кірістер мен және шығыстар есебі Кірістер мен шығыстар туралы есеп
мың теңге
Көрсеткіштердің атауы |
Бет коды |
Есептік кезең үшін |
Өткен кезең үшін |
Өнімдерді сату мен қызметтер көрсетуден түскен кіріс |
010 |
|
|
Сатылған өнімдер мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны |
020 |
|
|
Жалпы пайда (бет 010- бет 020) |
030 |
|
|
Қаржыландырудан түскен кірістер |
040 |
|
|
Өзге де кірістер |
050 |
|
|
Өнімдерді сату мен қызметтер көрсетуге арналған шығыстар |
060 |
|
|
Әкімшілік шығыстар |
070 |
|
|
Қаржыландыруға арналған шығыстар |
080 |
|
|
Өзге де шығыстар |
090 |
|
|
Үлес қосу әдісімен есептелетін ұйымдардың пайдасының/залалының үлесі |
100 |
|
|
Жалғасатын қызмет кезеңіндегі пайда (залал) (бет 030+бет 040+бет 050- бет 060 – бет 070 – бет 080 - бет 090+/- бет 100) |
110 |
|
|
Тоқтатылған қызметтен түскен пайда (залал) |
120 |
|
|
Салық салғанға дейінгі пайда (залал) (бет 110+/-бет 120) |
130 |
|
|
Корпоративтік табыс салығы бойынша залалдар |
140 |
|
|
Аздық үлесті шегергенге дейінгі кезеңдегі жиынтық пайда (залал) (бет 130- бет 140) |
150 |
|
|
аздық үлесі |
160 |
|
|
Кезеңдегі жиынтық пайда (залал) (бет 150- бет 160) |
170 |
|
|
Акцияға арналған пайда |
180 |
|
|
“Өткізілген өнімнің өзіндік құны” статьсы бойынша өнімді өндіріумен байланысты нақты шығындар, өткізілетін өнімге қатысты қызмет көрсету, жұмыстарды орындау көрініс табады. Өзіндік құнды құру реті бухгалтерлік есептің сәйкес ережелерімен анықталдады. Ұйым шығарылған өнім есебі үшін оның бағасын нормативті өзіндік құндылық бойынша қолдану кезінде нақты және нормативті өзіндік құндар арасындағы айырмашылықтар кірістер мен шығыстар туралы есеп беруде жеке жолда көрініс табады.
“Жалпы табыс” статьясы өзіндік құн мен нетто-түсім арасындағы айырмашылық ретінде анықталатын есеп айырысу көрсеткішін білдіреді.
“Жалпы және әкімшілік шығындар” статьясы бойынша өндіріс процесіне байланысты емес басқарушы және шаруашылық шығындары көрініс табады.
Оған келесілер жатады: еңбекақы шығындары, сыйлықтар, жәрдемақылар және т.б.; лауазымды тұлғаларға төлемдер, әкімшілік ғимараттарды ұстау бойынша коммуналдық қызмет шығындары, күдікті талаптар бойынша резервтің есептелген сомасы, есептелген айыппұлдар сомасы; әлеуметтік салық шығындары, міндеттемелерді орындау жөнінде резерв құру шығындары, тауралы-материалдық құндылықтарды жоғалту шығындары, негізгі құралдарды ағымдық жөндеу үшін резерв құру шығындары. Ағымдағы есепте бұл шығындар 7210 “Жалпы және әкімшлік шығындары” бөлімшесінің шоттарында шоғырланады.
“Сыйақы төлеу шығындары” статьясында алынған заимдар, шығарылған құнды қағаздар, вексельдердің, қаржыландырылатын жал келісімінің және сенімді басқару шығындары көрсетіледі.
“Салық салынуға дейінгі табыстар” статьясында жоғарыда аталған кірістер және шығыстар арасындағы әртүрлілікті анықтайтын есеп айырысу көрсеткіші көрсетіледі.
“Таза табыс”статьиясында Салық Кодексіне сәйкес және салық есебінің мәліметтері бойынша салық сомасы көрсетіледі, яғни шығындарға жатқызылатын шығыстардың көлемі мен құрамына шектеу есебімен көрініс табады.
“Таза табыс”стстьясында салық салынуға дейінгі табыс және табысқа салынатын салық көлемі арасындағы әртүрлілікті; анықтайтын есеп айырысу көрсеткішін көрсетеді. “Үлестірмеген табыс (жабылмаған залал)” статьясы ұйымның үлестірмеген табыс немесе жабылған залалдарының қозғалысы және қолда бар болуы туралы ақпараттарды жалпылау үшін есеп айырысу жолымен анықталады.
Қарастырылған формалар: Бухгалтерлік баланс және кірістер мен шығыстар туралы есеп беру – есеп беру кезңінде міндетті түрде сатысын есеп берудің негізгі формасын болып табылады.Есеп беру датасындағы ұйымның мүліктік және қаржылық жағдайын солар анықтайды және есеп беру кезеңіндегі ұйым қол жеткізген қаржылық нәтижені анықтайды.
Солармен қатар, кезеңдік есеп беруге көмекші роль атқаратын басқа формаларда қамтылады, қанша дегенмен олар кіріс пен шығыс туралы есеп беру мен баланстын жеке статьяларына талдамалық қосымша мен шешу жолдары туралы мәліметтерге ие. Көпшілігінде ҚЕХС сәйкес рекомендацияланатындар жылдың есеп беру құрамына “Ақша қозғалысының есебі” кіреді.
Бұл есеп берудің негізгі мақсаты ішкі және сыртқы ақша қозғалысы туралы ақпараты ұсыну болып табылады. Ұйымның ағымдағы инвестиция және қаржылық қызметі белгілі бір есеп беру кезеңіндегі оның жағдайына және оның ақшаларының қозғалысына әсер етеді және осы кезеңдегі қаржы құралдарының өзгерісін түсінуге мүмкіндік береді. Одан басқа, бұл есеп беруді әкімшілік ликвидтілікпен есеп айырысу кезінде дивидендтерді анықтау кезінде басқа ұйымдарға салынатын қосымша иевесициялардың ұйымның жалпы жағдайына әсер етуін бағалау кезінде және қандай да бір бағдарламаны қаржыландыру кезінде қолданады.