42.Дайын өнімді түгендеу және оны есепте бейнелеу. Тәжірибелік жұмыс №15

Ақшасыз, тауарды тауарға меншік құқығымен бірге берілетін тауар айырбастау операциясын бартерлік мәміле деп атайды. Бартерлік операция кезінде жасалған мәміле бойынша табысы алынған тауар сатылған құны бойынша бағаланады.

Тұтынушылардың құқығын қорғау туралы заңға және бөлшек сауда ережелеріне сәйкес тұтынушылардың талап еткен сапасына немесе басқа да қасиетіне сәйкес келмеген жағдайда тауарды айырбасты беруін талап етуге құқығы бар. Тұтынушыдан алынған тауарға 2 дана етіп жүкқұжат (наклодной) жазылады. Тұтынушының басқа тауарды алуға немесе төлеген ақшасын қайтарып алуға негіз бола алады, алумен қоса тұтынушыға касса чегін бірге қосып береді.

№	Шаруашылық операцияларының мазмұны	Дт	Кт	Тип
1	Бартерлік мәміле бойынша тауар босатылды	7010	1330	1
2	Бартерлік мәміле тәртбінде алынған тауарға шот ұсынылды. ҚҚС сомасымен бірге	1330 1420	3310 3310	3
3	Кассаға сатып алушыдан сатып алушының қарыз сомасы келіп түсті	1010	1210	1
4	Қолма-қол ақшаға шикізаттар мен материалдар сатып алынды	1310	1010	1

43.Дайын өнім қозғалысына алғашқы құжаттарды толтыру. Тәжірибелік жұмыс №16

Дайын өнім өндіруді ұйым бухгалтериясы тұрақты түрде бақылап отыруға тиіс. Өнімнің ырғақты түрде шығарылып тұруы, «Сатып алушыларға өнімдерді жіберіп тұру» туралы келісім шарт бойынша қабылданған міндеттерін уақытында орындауға және төлемдерді кешіктірмей орындап отыруға тиіс. Дайын өнім шығару туралы құжаттар бухгалтерияға күнделікті келіп тұрады. Сол жерде өнімнің түрлері, көлемі жөнінде натуралды түрде есеп жүргізіледі. Ай аяқталғаннан кейін шығарылған барлық өнімнің көлемі жоспарлау, сату бағасымен және нақты өзіндік құнымен бағаланады. Өндірілген дайын өнімге қарап ұйым қызметінің қорытындысын бақылауға болады. Шығарылған өнімдер өткізу бағасымен бағаланып соған орай түсім көлемі және өндірілген өнімді сатқаннан кейін алынатын пайда мөлшерін болжауға мүмкіндік туады.

Есеп жүргізудің журнал-ордерлік формасына сай шығарылған өнімнің нақты өзіндік құнының сомасы № 10 журнал-ордердің 1320 «Дайын өнім» деп аталатын шоттар тобының дебетінде және 8110 «негізгі өндіріс» деп аталатын шотының кредитінде көрсетіледі.

1320 шотының сальдосында ұйымның қоймада қалған дайын өінімнің қалдығы, нақты өзіндік құнымен көрсетіледі.

Дебеттік айналым бойынша негізгі өндірістің шығарылған өнімі, өзіндік құны бойынша және сыртқа жіберілген жартылай фабрикаттар мен сатып алушының қайтарған өнімдері көрсетіледі.

Кредиттік айналым бойынша есепті айда жөнелтілген өнім нақты өзіндік құны бойынша көрсетіледі.

Қоймадағы дайын өнімнің есебі оперативті бухгалтерлік тәсіл бойынша жүргізіледі, яғни әрбір өнімнің номенклатурасы бойынша ТМҚ № 5 карточкасы ашылады.

Қоймадағы дайын өнім келіп түскен сайын және босатқан сайын құжаттарға сай карточкада құндылықтың мөлшерін, кірісі мен шығысын және қалдық көлемін жазып отырады.

Бухгалтер күн сайын қойма есебін қабылдап отыруға тиісті. «Қабылдау беру жүкқұжаты», «тауарды тасымалдау жүкқұжаты», «жөнелту-босату жөніндегі бұйрықтар». Қойма есебінің дұрыс жүргізілгені туралы бухгалтер қойма есебінің карточкасына қол қоюға тиіс.

Қойма есебінің карточкасының негізінде материалды жауапты тұлға ай сайын есеп беру ведомосын толтырып онда дайын өнім қалдығын номенклатура бойынша өлшем бірліктерін, санын көрсете отырып бухгалтерияға өткізеді. Бухгалтерия қойма есебі мен бухгалтерлік есепті сома бойынша салыстырады.