39. Дайын өнім есебінің мақсаттары. Дайын өнімді бағалау
Дайын өнім – негізгі және қосалқы цехтардың сатуға арналған өнімі. Дайын өнімнің өндірісте жасалғаны оның біртұтастығы стандарт пен техникалық шарттарға сәйкестігі, техникалық бақылау қызметінен өткендігі, паспорты, сертификаты, басқадай құжаттармен куәландырғаны, қоймаға тапсырылғаны, тапсырыс берушілердің қабылдап алғаны және басқа жайлары міндетті түрде актімен рәсімделеді.
Дайын өнім есептеу үшін 1320«Дайын өнім» деп аталатын активті, инвентарлық шот пайдаланылады.
Дайын өнім ұйымның айналым қаражатының құрамына кіреді және ол қаржылық есеп беруде нақты өзнідік құны бойынша көрініс табады.
ӨӨҚ есепті кезең аяқталғаннан кейін ғана анықталады. Ағымдағы есептік кезеңде өнім тұрақты түрде қозғалыста болады. Сондықтан өнім ағымдағы есеп үшін есептік бағасы бойынша шартты түрде бағаланады. Ол үшін дайын өнім өткен айдағы нақты өзнідік құны яғни тіркелген бағасы бойынша бағаланады.
Есептік кезеңнің соңында ауытқудың % мен сомасын есептеу жолымен шығарылып оның есептік бағасын нақты өзіндік құны жеткізеді. Ауытқудың % - н мына формула бойынша анықтайды.
40.Сатып алушылармен есеп айырысу есебі
Дайын өнім босату үшін бұйрық жүкқұжаты жасалады, онда 2 құжат біріктірілген: қоймаға берілетін бұйрық және босату жүкқұжаты. Қоймаға берілетін бұйрықты тиісті қызмет бөлімі сатып алушымен жасалған келісім шарттың негізінде сатып алушының атын, өнімнің көлемі мен түрлерін және жіберу мерзімін көрсете отырып толтырады. Материалды жауапты тұлға – әрбір бұйрық бойынша өнімдерді жинақтап оларды сату үшін экпедиторға береді және жіберілді деген графаға өнімнің санын көрсетеді. Құжатқа қызмет бөлімінің бастығы, қоймашы және экпедитор қол қояды. Бұл құжат 2 данада жасалады. Осы құжат бойынша қойма есебінің карточкасында шығыс деген графасында жөнелтілген жүктің мөлшері көрсетіліп, құжат бухгалтерияға өткізіледі.
Өнімнің өткізіліп жұмыстың, қызметтің жасалғанын көрсету үшін бухгалтерияға келісім шарттың орындалғанын қәландыратын құжаттар табыс етіледі. Олар: бұйрық жүкқұжаты, жүк тасымалдау құжаты, тауарлы көлік жүкқұжаты, жұмысты қабылдау-өткізу актісі, шот-фактуралар және басқа да құжаттар болуы мүмкін.
№ |
Шаруашылық операцияларының мазмұны |
Дт |
Кт |
Тип |
1 |
Негізгі өндірістен дайын өнім кірістелді |
1320 |
8110 |
1 |
2 |
Сатылған өнімнің өзіндік құнын есептен шығару |
7010 |
1320 |
1 |
3 |
Сатып алушылардың дайын өнімді кейін қайтарғанын көрсететін сторнолық проводка |
1320 |
7010 |
1 |
4 |
Түгендеу кезінде немесе басқа себептерге байланысты арттық шыққан дайын өнімді кірістеу. |
1320 |
6280 |
3 |
5 |
Дайын өнімді өтеусіз түрде сыртқа беру |
7410 |
1320 |
1 |
6 |
Әкімшілік шығындарына пайдаланылған дайын өнімді есептен шығару |
7210 |
1320 |
1 |
7 |
Төтенше жағдайға байланысты жарамсыз болған немесе жойылып кеткен дайын өнімді есептен шығару |
7470 |
1320 |
1 |
8 |
Қоймадағы дайын өнімнің табиғи себептен кеміген мөлшерін (кебуі, құрғауы және т.б) бекітілген норма көлемінде есептен шығару |
7410 |
1320 |
1 |
9 |
Сол сияқты, табиғи нормадан тыс көлемі |
7470 |
1320 |
1 |
10 |
Кінәлі тұлғалар анықталмаған жағдайда, бүлінген кем шыққан дайын өнімді есептен шығару |
7470 |
1320 |
1
|
11 |
Дайын өнімді таза сату құнына дейін арзандату |
1360 |
1320 |
1 |