С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

«Техникалық сервис» кафедрасы

Қозғалтқыштарды

және тракторларды сынау

зертханалық жұмыс дәптері

Орындаған:_________________________________

___________________ факультетінің _____тобы

студенті_________________________________

Қабылдаған оқытушы _____________________

«_____»__________20__ ж

АСТАНА-2014

Сағындық Т. Ж. «Қозқалтқыштарды және тракторларды сынау

зерханалық жұмыс дәптері»: Техникалық жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған жұмыс дәптері

-Астана: 2014. – 30 б

Дәптер «Техникалық сервис» кафедрасы мәжілісінде қаралып бекітілген хаттама №__ «____»_____________ 8 ж.

«Техникалық» факультетінің әдістемелік кеңесінде қаралып бекітілген хаттама №__ «____»______________ 8 ж.

Пікір жазғандар:

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті көлік жүйелері кафедрасының доцент, т.ғ.к. Арпабеков М.И.

Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің доценті, т.ғ..к. Оразалиев Б.Т.

Баспаға Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің оқу-әдістемелііік кеңесі (№ ) мақұлдап ұсынған.

Мазмұны

Кіріспе......................................................................................................4

1-Зерханалық жұмыс. Қозғалтқыштарды және тракторларды сынауға арналған аспаптар мен жабдықтардың конструкциясын оқып білу. Қозғалтқыш пен аппаратураны сынауға дайындау...............................5

2-Зертханалық жұмыс. Дизельдің жүктемелік сипаттамасын түсіру, отын шығыны бойынша реттегіштік сипаттамасымен танысу..................10

3-Зертханалық жұмыс. Дизельдің реттеуіштік сипаттамасын түсіру.................................................................................................................16

4-Зертханалық жұмыс. Тракторды сынауға арналған аспаптар мен жабдықтардың конструкциясын оқып білу. Трактор мен аппаратураны сынауға дайындау............................................................................................20

5-Зертханалық жұмыс. Трактордың тарту сынауын өткізу...............25

Пайдаланылған әдебиеттер.....................................................................30

Кіріспе

Ұсынып отырған зертханалық жұмыс дәптерінде қозғалтқыштарды және тракторларды сынауға арналған аспаптар мен жабдықтардың конструкциясын оқып білу; қозғалтқыш пен аппаратураны сынауға дайындау; дизельдің жүктемелік сипаттамасын түсіру, отын шығыны бойынша реттегіштік сипаттамасымен танысу; тракторды сынауға арналған аспаптар мен жабдықтардың конструкциясын оқып білу; трактор мен аппаратураны сынауға дайындау; трактордың тарту сынауының есебін шығару үшін қажет.

Зертханалық жұмыс техникалық жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған. Зертханалық жұмысты орындау алдында студенттер оны орындау әдістемесін жақсы оқып меңгеріп, сынақ зертханасы тәртібімен танысып және техникалық кауіпсіздігі инструкциясынан өту керек.

1-Зертханалық жұмыс

Қозғалтқыштарды сынауға арналған аспаптар мен жабдықтардың конструкциясын оқып білу. Қозғалтқыш пен аппаратураны сынауға дайындау.

Жұмыс орнын жабдықтау. Электрлік стенд (сұйықтық реттегіш реостат, бак, тахометр, балансирлық машина, майлау жүйенің манометрі, жанар май бағы, таразылық механизм, жанар май шығынын өлшейтін құрылғы). Майдың температурасын өлшейтін құрылғы. Салқындатқыш сұйықтың температурасын өлшейтін құрылғы. Пайдаланылған газдардың температурасын өлшейтін құрылғы. Барометрлік қысымды өлшейтін құрылғы. Қоршаған ортаның температурасын өлшейтін құрылғы. Ауа шығынын

өлшейтін құрылғы.

Жұмыс жүйесі. 1. Сынақтардың жіктелуі мен мағынасын анықтаңдар.

2. Сынауды дайындау және оларды орындау жағдайымен танысыңдар.

3. 1.1 кестеге сызық стендтің сипаттамасын толтырыңдар.

1.1 кесте - Сызық стендтің сипаттамасы

Параметрлер	Моделі
Электрлік машинаның маркасы
Электрлік машинаның қуаты, кВт
Ротордың айналу жиілігі, мин
Тежеуіш режимінде ротордың айналу жиілігі ,мин
Қозғалтқыш режимінде ротордың айналу жиілігі ,мин
Реттегіш реостат багының сыйымдылығы, л
Өлшейтін максимум айналдыру моменті, Н*м
Таразылық механизмнің типі
Өлшеу мәресі, Н
Қателігі, Н

6. Балансирлық машинаның атқаратын қызметі, жұмыс принципі туралы түсінік беріңіз. Балансирлық машина

бөлшектерінің орынжайын көрсетіңдер.

Сурет 1.1- Балансирлық машина

7. Таразылық механизмнің атқаратын қызметі, жұмыс принципі туралы түсінік беріңіз. Таразылық механизмнің бөлшектерінің орынжайын көрсетіңдер.

Сурет 1.2 - Таразылық механизм

Сурет 1.3 - Сұйықтық реостат

8. Сұйықтық реостаттың, оның бөлшектерінің атқаратын қызметі мен жұмыс принципі туралы түсінік беріңіз. Сұйықтық реостат бөлшектерінің орынжайын көрсетіңдер.

Сурет 1.4- Жанар май шығынын өлшейтін құрылғы

9. Жанар май шығынын өлшейтін құрылғының атқаратын қызметі мен жұмыс принципі туралы түсінік беріңіз. Жанар май шығынын өлшейтін бөлшектерінің орынжайын көрсетіңдер.

Жұмысты орындаған ____________________________

Жұмысты қабылдаған ____________________________

2-Зертханалық жұмыс

Дизельдің жүктемелік сипаттамасын түсіру, отын шығыны бойынша реттегіштік сипаттамасымен танысу.

Жұмыс орнын жабдықтау. Электрлік стенд (сұйықтық реттегіш реостат, бак, тахометр, балансирлық машина, майлау жүйенің манометрі, жанар майбағы, таразылық механизм, жанар май шығынын өлшейтін құрылғы). Майдың температурасын

өлшейтін құрылғы. Салқындатқыш сұйықтың температурасын

өлшейтін құрылғы . Пайдаланылған газдардың температурасын өлшейтін құрылғы. Барометрлік қысымды өлшейтін құрылғы . Қоршаған ортаның температурасын өлшейтін құрылғы. Ауа шығынын өлшейтін құрылғы.

Жұмыс жүйесі. . Жүктемелік сипаттамасының анықтамасын, сынаудың мазмұнын түсіндіріп беріңіз.

. Жүктемелік сипаттамасын анықтау әдәсі мен орындау жағдайын түсіндіріп беріңіз.

3. Д-37Е қозғалтқыштың техникалың сипаттамасын 2.1 кестеге жазып толтырыңыз.

Кесте 2. 1 - Д-37Е қозғалтқыштың техникалық сипаттамасы

Қөрсеткіштер	Өлшем бірлігі	Тапсырмалық мәлімет
Қозғалтқыштың моделі		Тапсырмалық мәлімет
Қозғалтқыштың типі		Тапсырмалық мәлімет
Тиімді қуат Ne	кВт	Тапсырмалық мәлімет
Иінді біліктің номинал айналу жиілілі nд	Мин-1	Тапсырмалық мәлімет
Цилиндрлер саны i		Тапсырмалық мәлімет
Бір цилиндрдің жұмыс көлемі vh	Л	Тапсырмалық мәлімет
Сығылу дәрежесі ε		Тапсырмалық мәлімет
Жанар майдың сыбағалы шығын ge	г /кВт*сағ	Тапсырмалық мәлімет
Айналдыру мөменттің номинал қор коэффициенті μ	%	Тапсырмалық мәлімет

4. Аны0талатын параметрлер мен -лшеу 09ралдарын 2.2 кестеге жазып толтыры4ыз.

2.2 кесте - Анықталатын параметрлер мен өлшеу құралдары

Параметрлер	Өлшем бірлігі		Өлшеу құралдары
1	2		3
Отын шығыны	г
Ауа шығыны	м3
Иінді біліктің айналу жиілігі nд	мин-1
Дизельдің температуралық күйі
Майдың температурасы tм		оС
1		2	3
Пайдаланылған газдардың температурасы tp		оС
Май қысымы рм		МПа
Сыртқы жағдай
Қоршап тұрған ортаның қысымы Ро		МПА
Қоршаған ортаның температура t0		оС

5. Дизельдің жүктемелік сипаттамасын түсіріңіз. Жүктемелік сипаттамасының сынау хаттамасын 2.3 кестеге толтырыңдар.

2.3 Кесте - Қозғалтқыштың жүктемелік сипаттамасының сынау хаттамасы

Параметрлер

Өлшем бірлігі

Өлшеулер, бақылаулар

Тәжірибелер

1

2

3

4

5

6

Иінді біліктің айналужиілігі nд

мин-1

Айналу жиілігі тұрақты

Күш салмақ Pт

кг

Өлшеу

Отын шығыны ΔGт

г

Тапсырмалық мәлімет

ΔGт жанармайдың жұмсалу уақыты τт

с

Өлшеу

Ауаның жұмсалуы ΔVв

м3

Тапсырмалық мәлімет

ΔVв ауаның жұмсалу уақыты τв

с

Өлшеу

Майдың қысымы Рм

МПа

Бақылау

Майдың температурасы tм

оС

Бақылау

Қоршаған ортаның температурасы to

оС

Өлшеу

Пайдаланылған газдардың температурасы tr

оС

Өлшеу

6. Жұмыстың нәтижесін 2.4 кестеге жазыңдар.

2.4 Кесте- Д-37Е Қөзғалтқышының сынақ нәтижесі

Параметрлер	Өлшем бірлігі	Есептейтін формула	Тәжірибелер
			1	2	3	4	5	6
Тиімді орташа қысым Ре	МПа	pe = 0,0213*Pт
Айналдыру момент Мк	Н*м	Мк=7,026*Pт
Тиімді қуат Ne	кВт	Ne=0,736*Pт*nд/1000
Отын шығыны Gт	г/с	Gт=ΔGт/ τт
Жанар майдың сыбағалы шығын ge	г/кВт*сағ	ge =3600* Gт/ Ne
Ауаның меншікті салмағы ρв	кГ/м3	ρв=0,448*po/(to+273)
Теориялық қажет болатын ауа шығыны G Вт	г	Gвт=po*vh*i*nд/(30*τдв)
Нақты барып түскен ауа шығыны Gв	г/с	Gв=103*ρв*ΔVв /τв
Толтыру коэффициенті ηv		ηv =G в/Gвт
Ауаның артық болу коэффициенті α		α=Gв/(14,35*Gт)

7. Жүктемелік сипаттамадағы қозғалтқыштың негізгі көрсет-

кіштерінің М_к G_т g_е G_в h_v N_e. және t_г жүктен сыбайлыстығының графиктерін тұрғызыңыз, өзгеру сипатын түсіндіріп беріңіз.

2.1 сурет - Қозғалтқыштың жүктемелік сипаттамасы.