Лічэбнік

Сінтаксічная роля:

Дзейнік, дапаўненне У складзе дзейніка Дзейнік і выказнік Азначэнне У складзе дапаўнення

Восем дзеліцца на два. На двор заехала трое саней. Тры ды тры – шэсць. Двухпавярховы дом на восем вокнаў выглядаў урачыста. З бярозы настаўнік выразаў тры дудачкі. .

Разрады

Колькасныя				Парадкавыя
Пэўна-колькасныя			Няпэўна-колькасныя		Шосты, дваццаць сёмы
Цэлыя	Зборныя	Дробавыя	многа слоў шмат, куча ! многа гаварыць
Тры, сорак пяць	Трое, сямёра, дзесяцера	пяць сёмых, адна трэцяя, восем і адна дзесятая, паўтара, паўтары

Па структуры

Простыя	Складаныя	Састаўныя
адно слова – адзін корань: тры, дзесяць, дваццаць	адно слова – два каран: пяцьдзясят, шэсцьсоті	два і больш слоў: сто сорак тры

Увага!

Асаблівасці некаторых лічэбнікаў

1. адзін

• змяняецца па родах і ліках;

• дапасуецца да назоўніка: адзін аловак, адно дзіця, адна кніга, адны сані.

2. два мае родавыя формы:

два - два сталы, два акны; дзве - дзве сястры, дзве елкі.

Двух хлопчыкаў, двум хлопчыкам, двума хлопчыкамі Дзвюх дзяўчынак, дзвюм дзяўчынкам, дзвюма дзяўчынкамі

3. тысяча, мільён, мільярд маюць прыметы

• лічэбніка (два мільёны, тры тысячы)

• назоўніка (Тысячы людзей прыйшлі на плошчу.)

4. Трэці, чацвёрты, восемсот, дзвесце

5. Тв. склон – пяццю, дзевяццю – дваццаццю, трыццаццю; шасцю; сямю, васьмю; двума, дзвюма, трыма, чатырма абодвума, абедзвюма

   5, 9 - 20, 30 – ЦЦ 7, 8 – МЮ 2, 3, 4, абодва, абедзве - МА

6. сорак – сарака,сто – ста (дзве формы)

дзевяноста (адна форма)

Ужыванне лічэбнікаў з назоўнікамі

1. 2, 3, 4 вясёлыя браты - назоўны склон, множны лік

2. 1,3 гектара

паўтара рубля - дробавыя лічэбнікі патрабуюць формы адзіночнага ліку, роднага склону

• дзве пятыя, тры сёмыя, чатыры дзесятыя.

• пяць сёмых, восем дзесятых.

• тры цэлыя тры дзесятыя, пяць цэлых пяць дзесятых.

3. паўтара - з назоўнікамі м. і н. роду (паўтара кіламетра, паўтара вядра),

паўтары - з назоўнікамі ж. роду (паўтары тоны).

Не скланяюцца: паўтара кіламетрамі, паўтары тонам