Өзін-өзі тексеру сұрақтары

1. Бәсекелестіктің түрлері қандай?

2. Нарықтық құрылымдар және оларды анықтайтын факторлар қандай?

3. Жетілген бәсекенің шарттары қандай?

4. Жетілген бәсеке жағдайында баға мен өнім көлемін таңдаудың ерекшеліктері қандай?

5. Жетілмеген бәсекенің түрлері қандай?

6. Монополияның түрлері қандай?

7. Монополияның шарттары қандай?

8. Олигополия жағдайында шешім қабылдаудың ерекшеліктері қандай?

9. Монополистік бәсеке жағдайында өнімді ерекшелендіру мен жарнамалау қалай орын алады?

10. Антимонополиялық саясаттың негізгі бағыттары қандай?

Студенттің өзіндік жұмыстары

1. Тақырып бойынша экономикалық сөздік жасау (глоссарий).

2. Тақырып бойынша логикалық схемалар құрастыру.

3. Мына сұрақтарға жауап беріңіз (конспект):

1) Монопсония және екі жақты монополия.

2) Дуополия, дуопсония, олигопсония үлгілері.

4. Тест тапсырмалары:

1. Таза бәсеке - бұл:

A) Баға арқылы жүргізілетін бәсеке.

B) Көптеген сатып алушылар мен сатушылардың бәсекелістігі.

C) Даулы мәселелер бойынша келісім.

D) Кәсіпорындар арасындағы бәсеке.

Е) Жалғыз сатып алушының сауда жүргізуі.

2. Мына көрсетілген салалардың қайсысында монополиялық әрекеттер тиімді түрде жүзеге асырылуы мүмкін?

A) Жеңіл өнеркәсіпте. B) Тамақ өнеркәсібінде.

C) Жылумен қамтамасыз ету орталықтарында.

D) Жиһаз дайындау цехтарында. E) Көтерме сауда нүктелерінде.

3. Нарықтық ортада монополиялық билік болу үшін:

A) Жеке өндіруші нарықтық бағаның өзгеруіне ықпал ете алуы керек. B) Жеке өндіруші нарықтық бағаның өзгеруіне ықпал ете алмайды. C) Жеке өндіруші өнім көлемін қысқартуы қажет.

D) Жеке өндіруші өнім көлемін өсіруі қажет.

E) Өндірушілер арасында бәсекелестк болмауы қажет.

4. Олигополиялық бәсеке жағдайында:

A) Бірнеше ірі фирмалар жұмыс істейді.

B) Бірнеше сатып алушылар жұмыс істейді.

C) Көптеген сатушылар нарықта орын алады.

D) Әділетсіз бәсекенің формасы көп кездеседі.

E) Тек бағалық емес бәсеке орын алады.

5. Біртекті немесе әртүрлі тауарлар мен қызметтер өндіретін бірнеше ірі өндірушілері бар нарықтық модель қалай аталады?

A) Олигопсония. B) Олигополия. C) Монополистік бәсеке.

D) Монопсония. E) Монополистік олигополия.

6. Монополияның әрекеттері лицензиялаумен байланысты, өйткені:

A) Нарықта ерекше өнім өндіріледі. B) Әртүрлі өнімдер өндіріледі.

C) Біртекті тауарлар өндіріледі. D) Фирмаға қажетті өнімдер шығарылады . E) Адамға қауіпті өнімдер өндіріледі.

7. Монополистік бәсеке нарығында фирма немен сипатталады:

A) Әр түрлі өнім шығарады. B) Бірнеше фирма қатысады. C) Нарыққа еркін кіріп шыға алмайды. D) Нарық туралы толық мәлімет болмайды. E) Жалғыз сатушының болуы.

8. Монополия жағдайында салаға кіру:

A) Тосқауылдармен шектелген. B) Қиындатылған. C) Еркін.

D) Ашық. E) Кез келген фирмаға мүмкін.

9. Монополист дегеніміз кім?

A) Жалғыз ғана сатып алушы. B) Биржаларда келісім жасаушы тұлға. C) Ұйымның басшысы. D) Жалғыз ғана сатушы. E) Банккке ақша салушы адам.

10. Дуополиялық бәсеке қандай белгімен анықталады?

A) Өнімді жалғыз фирманың өндіруі.

B) Нарықта көптеген сатушылардың жұмыс істеуі.

C) Нарықта өнімнің белгілі бір түрін екі кәсіпорынның өндіруі.

D) Өнімнің белгілі бір түрін бірнеше фирмалардың өндіруі.

E) Нақты екі ғана ірі сатып алушының үстемдік жүргізуі.

11. Сұраныс пен ұсыныс бағаның реттеушілік рөлін сипаттау үшін қандай нарықтарда қолданылады?

A) Тауарлар мен қызметтер нарығында. B) Валюта нарығында.

C) Бағалы қағаздар нарығында. D) Ресурстар нарығында. E) Кез келген нарықтарда.

12. Монополистік бәсеке нарығында фирма:

A) Стандартты және сараланған тауарлар шығырады.

B) Сапалы тауарлар шығарады.

C) Ерекше тауарлар шығарады.

D) Әртүрлі тауарлар өндіреді.

E) Біртекті тауарлар өндіреді.

13. Біртектес тауарларды әртүрлі тұтынушыларға әртүрлі бағамен сатуды не деп атаймыз?

A) Ғылыми техникалық қақтығысу. B) Бағалық дискриминация.

C) Бағалық емес дискриминация. D) Өндірістік қақтығысу.

E) Бәсекелік дискриминация.

14. Мына көрсетілген салалардың қайсысында монополиялық әрекеттер тиімді түрде жүзеге асырылуы мүмкін?

A) Бөлшек сауда. B) Бөлмені жинастыру. C) Су құбырларының желілері. D) Аяқ киім шығару . E) Сыртқы киімдер шығару.

15. Жетілген бәсекелі фирманың өніміне деген сұраныс қисығының пішіні қандай болып келеді?

A) Оң көлбеулі болып келеді. B) Тік сызық формасында. C) Көлденең түрде. D) Теріс көлбеулі болып келеді. E) Бастапқыда көлденең түрінде болады да, содан кейін тік сызық формасына айналады.

16. Әр түрлі тауар өндіретін фирмалардың саны көп нарықтық құрылым:

A) Монополия. B) Монополистік бәсеке. C) Олигополия. D) Таза бәсеке. E) Монопсония.

17. Бағалық емес бәсекені жүргізудің түрлері қандай?

A) Жарнама. B) Жәрмеңкелер ұйымдастыру. C) Тауардың сапасын жақсарту. D) Сатудан кейінгі қызмет көрсету деңгейі. E) Осы аталғандардың барлығы.

18. Мына факторлардың қайсысы монополияның қалыптасып жұмыс істеуіне әсер етпейді?

A) Авторлық құқықтар. B) Патенттер. C) Лицензиялар. D) Жақын алмастырушылары бар тауарларды өндіру және сату. E) Ресурстар мен шикізаттарға деген толық бақылау.

19. Жетілген бәсекелі нарыққа сәйкес келмейтiн шартты таңдаңыз:

A) Тауар мен қызметтi жалғыз өндiрушiнiң болуы. B) Кез - келген шаруашылық, нарықтың қызметiне деген еркiндiктің болуы. C) Нарықтың ақпаратпен толық қамтамасыз етiлуi. D) Еркiн баға белгiлеудің болмауы. E) Сатып алушылар санының көп болуы.

20. Белгілі бір өнімді бір ғана фирма сатып алатын экономикалық жағдай қалай аталады?

A) Монопсония. B) Олигополия. C) Монополия. D) Дуополия. E) Олигопсония.

21. Монополистік бәсеке нарығында:

A) Жекелеген тұтынушы өнімнің бағасына әсер ете алады.

B) Тауарлар дизайны және сатылу шарттары бойынша ерекшеленеді. C) Бір сатушының әрекеті басқа сатушылардың әрекеттеріне әсер етпейді.

D) Жарнаманың рөлі мүлдем болмайды.

E) Бір-біріне алмастырылмайтын тауарлар өндіріледі.

7-ТАҚЫРЫП