Өзін-өзі тексеру сұрақтары

1. Қоғамдық шаруашылықты жүргізудің нысандары қандай?

2. Қоғамдық шаруашылықтың негізгі белгілері қандай?

3. Игілік, өнім, тауар және қызмет ұғымдарының айырмашы-лықтарын көрсетіңіз?

4. Тауар туралы қандай теориялар бар?

5. Тауардың қасиеттері қандай?

6. Еңбек өнімділігі және еңбек қарқындылығы дегеніміз не?

7. Қоғамдық қажетті жұмыс уақыты қалай анықталады?

8. Ақшаның шығу тегі туралы көзқарастар қандай?

9. Ақшаның экономикалық категория ретіндегі мәні қандай?

10. Ақшаның атқаратын қызметтері қандай?

11. Ақшаның теориялары қандай?

12. Ақшаның сандық теориясы дегеніміз не?

Студенттің өзіндік жұмыстары

1. Тақырып бойынша экономикалық сөздік жасау (глоссарий).

2. Тақырып бойынша логикалық схемалар құрастыру.

3. Мына сұрақтарға жауап беріңіз (конспект):

1) Қызмет көрсету ерекше экономикалық игілік ретінде.

2) Еңбек құнының теориясы.

4. Тест тапсырмалары:

1. Экономикалык игiлiктер дегеніміз – бұл:

А) Айырбасқа арналған материалды - заттық өнiмдер.

В) Тұтынуы өндiрiспен сәйкес келетiн материалдық қызмет нәтижесi.

С) Қажеттiлiктi қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтер.

D) Өндiрiс факторлары.

Е) Өндiргіш күштер.

2. Тауарлы өндірістің қалыптасуының негізгі себептері қандай?

А) Қоғамдық еңбек бөлінісінің және айырбастың дамуы.

В) Мемлекеттік басқарудың күшеюі.

С) Қалдықсыз өндірістердің пайда болуымен байланысты.

D) Несиелік ақшалардың дамуы.

Е) Ірі өндіруші – монополистердің пайда болуы.

3. Өтімділік дегеніміз - бұл:

А) Тарихи қалыптасқан ақша айналысын ұйымдастыру формасы.

В) Ақша айналымының жылдамдығы.

С) Қандай да бір активтің айырбас құралына тез айналуы.

D) Ақшаның тез құнсыздануы.

Е) Ақша жүйесінің элементі.

4. Тарихи қалыптасқан және мемлекеттің заңымен бекітілген ақша айналысын ұйымдастыру формасы:

А) Ақша жүйесі. В) Ақша айналымы. С) Ақша массасы. D) Ұлттық валюта. E) Ұлттық және шетел валюталары.

5. Құн өлшемі - ...:

А) Табыс. В) Шығын. С) Баға. D) Тепе-теңдік баға. Е) Икемділік.

6. Пәтер сатып алу үшін сіз коммерциялық банктен несие аласыз. Бұл жерде ақша қандай қызмет атқарады?

A) Құн өлшеуші. B) Айналым құралы. C) Төлем құралы. D) Жинақтау құралы. E) Есеп құралы.

7. Ақшаның толық анықтамасы:

А) Адамдар арасындағы келісім өнімі. В) Тауар айырбасына түсетінің барлығы. С) Ликвидтілікке ие тауарлардың барлығы. D) Жалпы эквиваленттік пен абсолютті ликвидтілікке ие ерекше тауар. Е) Сатып алу.

8. Тауарлы шаруашылықтың қалыптасуына не себеп болды?

А) Ресурстарды еркін айырбастау. В) Әртүрлі шаруашылық субъектілердің бар болуы. С) Машина өндірісінің қалыптасуы.

D) Қоғамдық еңбек бөлінісі. Е) Тұтынудың өсуі.

9. Төмендегі келтірілгендердің қайсысы тауар болып келеді:

A) Tабиғаттың сыйлары. B) Жер. С) Айырбастауға арналған еңбек өнімі. D) Зауыт ішіндегі айналымның шикізаттары. Е) Жұмыс күші.

10. Қызмет көрсету салаларында орын алатын бағаның түрі:

А) Бөлшек сауда бағасы. В) Көтерме сауда бағасы. С) Тарифтер.

D) Прейскуранттық бағалар. E) Тарифтік бағалар мен прейскуранттық бағалар.

11. Тарихта монометализмнің қандай түрлері болған?

А) Мыс, күміс, алтын. В) Күміс пен алтын. С) Алтын, күміс, қола.

D) Тек қана алтын болған. E) Тек қана күміс болған.

12. К. Маркс өзінің ғылыми зерттеуін неден бастады?

A) Қосылған құнды талдаудан. B) Тауарды талдаудан. C) Еңбектің құнын анықтаудан. D) Ақшаның табиғатын зерттеуден.

E) Экономикалық дағдарыстардың себептерін дәлелдеуден.

13. Экономикалық игіліктер ұғымын алғаш кім ғылымға енгізген?

A) Итальян экономисі А. Пезенти. B) Ағылшын экономисі А. Пезенти. C) Ағылшын экономисі У. Петти.

D) А. Маршалл. E) К. Маркс.

14. Тауар дегеніміз не?

А) Әртүрлі тұтынушылық құндар. В) Айырбас үшін өндірілген өнім. С) Белгілі игіліктердегі адамдардың қажеттілігі. D) Әртүрлі игіліктер мен қызметтердің құнын өлшеу құралы. Е) Өндіріс шығынының бағасы.

15. Қандай шарт нарықтық шаруашылықтың қалыптасып, қызмет етуіне кедергі болады?

А) Қоғамдық еңбек бөлінісі. В) Экономика субъектілерінің экономикалық бейімделуі.

С) Өндіру мен бөлуді қатаң басқару жүйесі. D) Кәсіпкерлік субъектілерінің тәуелсіздігі.

Е) Өндіріс.

16. Мыналардың қайсысы экономикалық игілікке жатпайды?

А) Сүңгуір қайық. В) Демалыс және көңіл көтеру орындары.

С) Жел энергиясы. D) Білім беру. Е) Су.

17. «Әлемдік ақшалар» - ақшаның қызметін:

А) Алтын мен күмістер атқарады. В) Бағалы қағаздар атқарады.

С) Қолма-қол ақшалар атқарады. D) Дамыған елдердің валюталары атқарады. Е) Әлемдегі барлық елдердің валюталары атқарады.

18. Натуралды шаруашылық кезінде өнім:

А) Айырбас жасау үшін өндіріледі. В) Тек мемлекеттің арнайы тапсырыс үшін ғана өндіріледі. С) Жеке тұтыну үшін өндіріледі.

D) Сауда-саттық үшін өндіріледі.

Е) Жеке тұтыну үшін де, сату үшін өндіріледі.

19. Ақша экономикалық категория ретінде – бұл:

A) Жалпылама эквивалент қызметін атқаратын тауар. B) Басқа тауарға қарай құнын анықтайтын тауар. C) Алтынмен құнын анықтайтын тауар. D) Алтын және күміс.

E) Тауар айырбасына қызмет атқаратын құрал.

20. Ақшаның қандай қызметі баға ұғымын білдіреді?

А) Құн өлшеу қызметі. В) Қор жинау қызметі. С) Әлемдік ақша қызметі. D) Төлем құралы қызметі. Е) Айналыс құралы қызметі.

21. Экономиканы ұйымдастырудың формасы – натуралды шаруашылық, ол қалай сипатталады:

А) Еңбек өнімдері нарықта айырбас үшін өндіріледі.

В) Өндірушілердің интеграциясы, яғни бірігіп жұмыс істеуі орын алады.

С) Өнімдер өзіндік тұтыну үшін, яғни ішкі шаруашылықтар үшін өндіріледі.

D) Өндірушілердің белгілі бір өнімнің түрін өндіруде мамандануы.

Е) Ешқандай дұрыс жауабы жоқ.

22. Айырбастың мақсаты не?

А) Эквивалентсіз айырбас жолымен пайда табу.

В) Өндірушінің өзі өндірмейтін қажетті игіліктерді тұтыну және қанағаттандыру.

С) Ішкі шаруашылық тұтыну мақсатында материалдық игіліктерді өндіру.

D) Өз еңбегімен өндірілетін игіліктерді тұтыну.

Е) Барлық жауаптары дұрыс берілген.

23. Тауардың құнына не жатады?

A) Тауар өндірісіне жұмсалған еңбек. B) Тауардың пайдалы қасиеті. C) Басқа тауарға айырбасталуы. D) Тауардың сиректілігі.

E) Адамдардың қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті.

24. Қандай да бір активтің айырбас құралына тез айнала алу қабілеті:

А) Өткізгіштік. В) Өтімділік. С) Қозғалғыштық. D) Ақшаның айналу жылдамдығы.

E) Айырбас жылдамдығы.

25. Доллар, еуро, йена, т.б. - бұлар:

А) Бұлардың құны бүгінгі күні төмендеп барады.

В) Бірін бірі толықтырып отыратын валюталар.

С) Ақшаның «әлемдік ақшалар» ретіндегі қызметін атқарады.

D) Бұлардың арасында қазір бәсеке күшті.

E) Әлемдегі ең тұрақты валюталар.

5-ТАҚЫРЫП