33. Отындардың технологиялық сипаттамалары.

Отынның технологиялық сипаттамасы. Отынның негізгі сипаттамалары болып жану жылуы және жылу өнімділігі табылады.

Жану жылуы (жылутүзгіштік) – бұл отынның жану реакциясының жылуы, 1м³ газтәріздес (кДж/м³) отын немесе 1 кг қатты немесе сұйық отын (кДж/кг) толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшері.

Жанудың төменгі жылуы – 1 кг сутек су буын түзе отырып жанғанда бөлінетін жылу мөлшері.

Жанудың жоғарғы жылуы – 1 кг сутек суды түзе отырып жанғанда бөлінетін жылу мөлшері. Практикалық есептеулерде әдетте шаманы қолданады. Энергетикалық құндылықты анықтау үшін энергия көздерінің 1 кг немесе 1 м³ отыны жанғанда алынатын энергия (киловатт-сағатпен) мөлшері бойынша бағалайды. Энергетикалық құндылық, мысалы, тас көмір – 8 кВт-сағ/кг, табиғи газ – 10,6 кВт-сағ/м³ .

Жылу өнімділік – ауаның артық мөлшері болмағанда отын толық жанғанда бөлінетін түзілетін жанудың максимал температурасы. Бұл кезде жану барысында түзілетін жылу, алынған жану өнімдерін қыздыруға жұмсалады. Жану өнімділікке байланысты отындарды екі топқа бөледі: жоғарғы (T _max > 2300 К) және төменгі (T _max < 2300 К).

Бірінші топқа табиғи, мұнайзауыттық, мұнайөндірістік, сұйылтылған, кокстік, сулық, жартылай сулық газдар, тас көмір, кокс, антрацит, жартылай кокс және ағаш көмірді жатқызады.

34. Өндірістік қалдықтарды тазалаудың негізгі әдістерін айтыңыз.

Өндірістің қалдықтары, ағынды сулары және зиянды заттары.

Ағын сулар. Ағынды суларды тұрмыстық, өндірістік және нөсерлік (жауын-шашындық) деп бөледі. Ағынды сулардағы ластанулар минералды, органикалық және бактериялық болады және еритін, ерімейтін, коллоидті жағдайда болуы мүмкін. Ағынды сулардың ластану дәрежесін санитарлық-химиялық сараптама көрсеткіштерінің қатарына қарай анықтайды.

Жалпы түрде ағынды суларды тазарту үшін әр түрлі операцияларды, тазартуды, қайта тазартуды қамтитын технологиялар пайдаланылады.

Ағынды суларды тазартудың негізгі 4 әдісі бар:

1. Механикалық (құм жинау, фильртлеу, процестеу);

2. Физикалық-химиялық (нейтралдау, реагентті коагуляциялау, флотациялау);

3. Биологиялық (топырақты, белсенді бөгет сулардағы лай шалшық);

4. Қайта тазарту (сорбция, иондық алмасу, мембрандық әдістер, озондау, хлорлау, экстракция, эвапорация, электро әдістер).

35. Мұнай химиялық өнімдерге жататын салалар.

Мұнай химиялық өндірісітң салалары: синтетикалық каучуктың өндірісі, оған қоса мұнайхимиялық тауарлар, резиноасбеттік (резинотехникалық, асбесттік бұйымдардың және дөңгелектердің өндірісі).

Сонымен қатар, шығарылатын газ негізінде және тағамдарда химиялық тағамның нақты бөлігі кокос химиялық өндірісте, түсті металлургияда, целлюлоздік қағазды, ағаш өңдеуде (орман химия) және басқа салаларда өңделеді. Мұнай тек қана өндірістің маңызды саласымен емес, сонымен қатар тәуелсіз ел статусының белгісі, жақсы болашаққа деген үміт.

36. Химиялық өндірістің технологиялық процесс үшін мәні қандай.

Химиялық технология зерттеуінің нысанасы химиялық өндіріс болып табылады.

Химиялық өндіріс – шикізатты қажетті өнімге химиялық айналымдар арқылы өңдеуге арналған машина мен аппараттарда өткізілетін үрдістер мен операциялар жиынтығы.

Құрылымы. Химиялық өндірістің құрамы мен компонеттері. Химиялық өндірістің жалпы құрылымы келесі функционалды элементтерді енгізеді: 1-шикізат дайындау; 2-шикізат өңдеу; 3-негізгі өні алу; 4-қалдықты санитарлы тазалау және кәдеге асыру; 5-энергетикалық жүйе; 6- қосымша материалдар және су дайындау; 7-басқару жүйесі.

Химиялық өндірістің технологиялық прогресс үшін мәні.

Технологиялық прогресс – бұл еңбек өндірісін жоғарлату, өндіріс масштабын ұлғайту, өндіріс сапасын жақсарту және оның арзандауы, құрал-жабдықтарды жаңарту жолымен.

Химиялық өндіріс мәні көп тауардың өндірісімен анықталады.

Химиялық өндіріс – халық шаруашылығында ғылыми-техникалық және материалды база болып табылады және өндіріс күшінің дамуында, ел қауіпсіздігін қорғауда маңызды рөл атқарады. Заманауи химиялық өндіріс құрамына келесі салалар кіреді (олардың зиянды әрекетіне қарамастан).

Химиялық өндіріс салалары:

• тау – химиялық (пайда және химиялық минералдық шикізаттың байлығы фосфорит, апатит, тұз калий және т.б.);

• негізгі химиялық (органикалық емес қышқылдың, минералды тұздың, минералды тыңайтқыштардың, хлор, аммиактың өндірісі және т.б.)

• синтетикалық бояулардың өндірісі (органикалық бояулардың, жартылай тағамдардың, синтетикалық дубитендердің қайта өңделуі);

• синтетикалық смоламен пластикалық масстардың өндірісі;

• жасанды және синтетикалық жіптердің өндірісі;

• химиялық реактивтердің, таза заттар мен катализаторлардың өндірісі;

• фотохимиялық (фотокинопленка, магниттік ленталардың және басқа фотоматериалдардың өндірісі);

• лак бояу (белил, бояу, лак, эмаль, нитротмольді алу);

• химико-фармацевтикалық (дәрі-дәрмек және препараттардың өндірісі);

Өсімдіктерді қорғаудағы химиялық құрамдардың өндірісі.

• тұрмыстық химия тауарларының өндірісі;

• пластмассалық бұйымдармен, әйнек материалдардың, әйнек пластиналарының және одан жасалған бұйымдардың өндірісі.