Ekonomia pochodzi z starożytności .

‘ Oikosnomikos ‘ – nauka o gospodarstwie domowym

Ojkos – dom

Nomos – nauka

Mikroekonomia bada gospodarstwo domowe , nauka społeczna pokrewna filozofii .

EKONOMIA – nauka o gospodarowaniu dobrami rzadkimi ( McKenzy )

Ekonomia była nazywana społeczną , polityczną ale od czasu Marshalla mamy samą

ekonomię .

Funkcje ekonomii :

1. Teoriopoznawcza – wyjaśnienie , określenie różnych zjawisk i ich przebiegu .

2. Aplikacyjna – próba formułowania wskazówek dla gospodarki .

MIKROEKONOMIA – ta część badań ekonomicznych , która skupia się na badaniu

poszczególnych podmiotów gospodarczych lub poszczególnych rynków .

Narzędzia : cena , popyt podaż , zysk .

MAKROEKONOMIA – badanie i interpretacja zjawisk zachodzących między podmiotami .

Badanie zależności całej gospodarki .

EKONOMIA POZYTYWNA – wypracowanie uniwersalnych narzędzi , polega na dokony –

waniu bezstronnych uogólnień systemów , obiektywizm , brak wartościowania .

EKONOMIA NORMATYWNA – sądy wartościujące , umożliwiające budowę ideologii .

Kierunki ekonomii :

1. Merkantylizm – ( Montchretien ) utożsamiała gromadzenie bogactwa z gromadzeniem

pieniądza pełnowartościowego .

2. Fizjokratyzm – ( Quesnay , Keney ) podstawową dziedziną gospodarki jest rolnictwo .

3. Ekonomia klasyczna – ( Ricardo , Smith , Say ) – apologezja prywatnej własności

i rynku .

Prawo rynków Saya – każdy popyt rodzi swoją podaż , a każda podaż rodzi swój popyt ,

4. Leseferyzm – okres nie ingerencji państwa w gospodarkę .

5. Keynesizm – ( twórcą Keynes – twórca interwencjonalizmu państwowego ) ekonomia

popytowa , prawo Saya jest niesłuszne gdyż zdarzają się takie okresy , że

państwo musi pomóc gospodarce , mikroekonomiczna polityka państwa .

Keynes – 1936 -

6. Neoklasyczna ekonomia – poprawienie klasycznej , synteza neoklasyczna Marshalla .

7. Ekonomia marksistowska – ( czyli gospodarka rynkowa jest zła ) kładzie nacisk na

sprawiedliwość społeczną , naczelną kategorią jest człowiek i jego potrzeby .

8. Ekonomia podażowa – co robić aby pobudzać podaż :

• Monetaryzm – Milton Friedman

• Teoria racjonalnych oczekiwań

Problem ograniczoności zasobów – RZADKOŚĆ

Zjawisko a ) powszechne Luka między potrzebami a

b ) pozytywne możliwościami ich realizacji

wynikającymi z ilości dóbr jakimi

dysponujemy w danym czasie .

Subiektywizm odzwierciedla rzadkość .

POTRZEBA – uczucie braku połączone z chęcią jego zaspokojenia .

P OTRZEBA

podstawowe jednorazowe wyższego rzędu powtarzalne

fizyczne duchowe społeczne egzystencjonalne

Trójczłonowa koncepcja podziału człowieka .

CZŁOWIEK

Biosystem Socjosystem Psychosystem

( nie jest sam ) ( człowiek istota

myśląca , podejmuje

samodzielne decyzje )

Geneza powstania potrzeb :

• pierwotne ( instynktowne )

• społeczne ( nabyte , wyuczone w procesie rozwoju )

Prawo powtarzania potrzeb ( Jevons )

1. Powietrze ( oddychanie )

2. Pożywienie

3. Ubranie

4. Mieszkanie

5. Szeroko pojmowana rozrywka

6. Przedmioty zbytku luksus

Zasady Marshalla :

1. Pożywienie

2. Ubranie

3. Mieszkanie

4. Zaspakajanie wszelkiej działalności

Cech potrzeb :

1. Obiektywizm

2. Subiektywizm i indywidualizm

3. Konkurencyjność

4. Substytucyjność

5. Nieograniczoność co do liczby ( teoria wyboru konsumenta )

6. Ograniczoność co do pojemności

7. Odnawialność

8. Społeczny charakter ( miejsce w strukturze społecznej )

9. Komplementarność

10. Historycznie zmienny charakter – wraz ze zmianą ustroju potrzeby ulegają modyfikacji .

PIRAMIDA POTRZEB

potrzeby

samorealizacji

( praca nad sobą )

potrzeby szacunku i poważania

( poczucie własnej wartości )

potrzeby społeczne ( poczucie przynależności )

potrzeby bezpieczeństwa ( pewność ochrona )

potrzeby fizjologiczne ( głód , pragnienie , seks )

Nienasyconość człowieka przewyższa tempo możliwości .

DOBRA – wszystkie rzeczy służące do zaspokajania potrzeb .

Dobra gospodarcze – wytworzone przez człowieka .

Dobra konsumpcyjne – służą zaspokajaniu potrzeb bieżących .

Dobra inwestycyjne – konsumpcja na przyszłość .

PRODUKCJA oddziaływanie człowieka na przyrodę w celu uzyskania dobra gospodarczego

W aspekcie ekonomicznym proces produkcji polega na zastosowaniu czynników produkcji

i przetwarzaniu ich w produkt .

Czynniki produkcji – są to wszystkie środki użyte w produkcji .

Czynniki produkcji :

1. Dobra pierwotne – surowce mineralne , wody , lasy , ziemia ( renta gruntowa ,

czynsz dzierżawny ) , rośliny , zwierzęta .

2. Praca człowieka

3. Ekonomiczne dobra produkcyjne ( dobra kapitałowe ) – maszyny , budynki , licencje

znaki firmowe , kapitał pieniężny ( gotówka , akcje , obligacje i należności ) .

4. Technologia – sposób wytwarzania

5. Talent przedsiębiorczości – umiejętność łączenia wszystkich czynników produkcji w

jednym procesie wytwarzania dóbr i usług , przynosi maksymalne efekty .

Podstawowe czynniki produkcji - ziemia , kapitał , praca ( zdolności fizyczne i umysłowe

człowieka które może on dać ) .

Krzywa możliwości produkcyjnych

Dobra A

A

C

Dobro B

B

OGRANICZONOŚĆ ZASOBU – dynamiczna teoria zasobów mówi o tym , że zasobów w

gospodarce nie brakuje , brakuje naszych zdolności do ich wykorzystania .

Rzadkość jest czasowa , a zasoby dynamiczne się odnawiają .

ALOKACJA – rozdysponowanie rzadkich zasobów między konkurencyjne cele .

KOSZT ALTERNATYWNY – koszt zaniechanych możliwości , korzyści wynikających z

najlepszego niezastosowanego zasobu .

Aspekt gospodarowania :

• pozytywny – osiąganie korzyści

• negatywny - ( konieczność ) – straty

KOSZTY :

• alternatywne – to co utraciliśmy

• rzeczywiste – wyłożenie pewnej ilości kapitału po to aby uzyskać korzyści

Cel naszej pracy – realizacja ma być najlepsza , racjonalna - najlepsze rozwiązanie w

danych warunkach , z punktu widzenie celu ekonomicznego .

GOSPODAROWANIE - jest procesem w którym wykorzystujemy w sposób racjonalny

ograniczone zasoby .

Dwie zasady racjonalnego gospodarowania :

1. Zasada największego efektu ( wydajności ) – przy danych środkach maksymalizujemy

efekt .

2. Zasada najmniejszego nakładu ( oszczędność środków ) – osiągnąć cel przy użyciu jak

najmniejszych środków .

RACJONALNOŚĆ :

• rzeczywista – jest to wybór maksymalizujący wynik ( korzyści ) – jedno rozwiązanie

• proceduralna – dochodzenie do najlepszego rozwiązania , każde lepsze od poprze –

dniego jest racjonalne ( wiele rozwiązań )

RACHUNEK EKONOMICZNY – zespół rachunków symulacyjnych pozwalających nam na

wybór rozwiązania optymalnego czyli najlepszego w danych warunkach .

• tylko w jednostkach wartościowych

• musi być celowy

• musi być dualny ( tylko jedna z zasad racjonalnego działania )

• musi być wariantowy – im więcej symulacji tym większe prawdopodobieństwo że

wybierzemy najlepiej

• kompletność –musimy uwzględnić jak najwięcej czynników wpływających na dane

zjawisko ( nigdy nie mamy wszystkich czynników )

EKONOMIA to nauka statyczna . Próby prowadzące do wyników , musi być wiele prób ,

Im więcej prób tym lepszy wynik przy założeniu błędu statystycznego .

Przedmiot badań ekonomii – proces gospodarowania wszelkie działania w sferze produkcji

dóbr i usług , w sferze podziału i konsumpcji . Motywem działania jest:

• zaspokojenie potrzeb ludzkich

• uzyskiwanie korzyści z produkcji ( dla producenta )

Sposobem będzie podejmowanie racjonalnych wyborów co , gdzie , kiedy .

METODY BADAWCZE ekonomii :

• obserwowanie procesu gospodarczego ( empiria )

• dokonujemy uogólnień ( abstrakcja) pomijanie elementów o marginalnym znaczeniu

dla przebiegu zjawiska ekonomicznego , wyodrębnienie podstawowych wiadomości

dla danego zjawiska .

ZJAWISKA GOSPODARCZE , cechy :

1. Sprężenie zwrotne , skutek – przyczyna

2. Zjawiska mające miejsce w mikroskali nie zawsze sumują się w makro , po dogłębnym

zbadaniu okazuje się , że zależność nie występuje .

3. Złudność zależności ekonomicznych .

4. Jest subiektywna .

5. Dobór technik i metod badawczych wpływa na wyniki badań ( mogą się różnić )

KONKRETYZACJA – zbliżenie teoretycznej formuły do rzeczywistości .

WERYFIKACJA – sprawdzanie czy formuła jest prawdziwa czy nie .

1. statystyczna ( badania )

2. historyczne odnoszenie się do przeszłości

FALSYFIKACJA - ( odwrotna do weryfikacji ) – obalenie hipotezy poprzez wykazanie że w

jakimś przypadku ona nie zachodzi .

Narzędzia pomocnicze w badaniu ekonomii :

1. logiczne myślenie : indukcja , redukcja , dedukcja .

TEORIA EKONOMICZNA - zbiór twierdzeń wyjaśniających zjawiska i procesy ekonomiczne ,

musi być odpowiednio skomponowana , interpretuje , daje diagnozę gospodarki .

Podstawy do prognozowania przyszłości .

NARZĘDZIA EKONOMICZNE :

1. Model ekonomiczny – uproszczenie które zawiera wszystkie ważne elementy dla

danego zjawiska , pomija te które nie mają wpływu na dane zjawisko . ( Badania

modelowe są niezbędne , korzystne , bo to jedyny sposób badania rzeczywistości

gospodarczej .

2. Eksperyment – ( jest wykorzystywany ale wymaga ostrożności ) – stworzenie pewnych

warunków nie występujących w rzeczywistości gospodarczej .

• Eksperyment kontrolowany – polega na stworzeniu kilku kontrolowanych prób , w

każdej próbie zmiana jednego czynnika .

SYSTEM SPOŁECZNY – całość związków i zależności występujących w społeczeństwie .

Wszelkie działania w ramach systemu to układ społeczny .

S ystem społeczny

system polityczny system kulturalny system ekonomiczny –

- bezpieczeństwo - nawyki gospodarczy

zewn. i wewn. - tradycje - całokształt związków

- instytucje - oczekiwania członków i zależności między

społeczeństwa członkami społeczeństwa

wynikających z działania ich

na płaszczyźnie ekonomicznej

decyzyjny motywacyjny

kontrolny koordynacyjny

PRAWA EKONOMICZNE – istotne , konieczne i stale powtarzające się związki zależności

między kategoriami ekonomicznymi . Charakteryzują się statystycznością ,

sprawdzają się w wielu przypadkach , są obiektywne , są historyczne – pojawiają

się tam gdzie mogą i znikają tam nie mają miejsca bycia . Są niezmienne .

Reforma – pewien cykl zmian

TRANSFORMACJA – cykl zmian powodujących przejście systemu od systemu mniej do

bardziej efektywnych