Komunikacja I rozwój - dyfuzja innowacji

Koncepcje rozwoju opierały się na koncepcji "modernizacji" rozumianej jako przeszczepienie na inny grunt gospodarki i kultury Zachodu.

Początki szerszych badawczych zainteresowań tym problemem sięgają roku 1950, kiedy to amerykański politolog Daniel Lerner (profesor MIT) podjął pracę we wspólnym projekcie z Bureau of Applied Social Reserarch Paula Lazarsfelda. Celem tego projektu była próba oceny w jaki sposób mieszkańcy Bliskiego Wschodu (włącznie z Iranem) reagują na międzynarodowe przekazy radiowe.

W latach 50. i 60. badania prowadzone przez różnych autorów dały początek "teorii modernizacji". Koncepcje z nich wyprowadzane charakteryzowali m.in. I. de Sola Pool (1963) oraz W. Schramm .Każde z tych studiów przedstawiało drogę od niedorozwoju jako linearne przejście od "społeczeństwa tradycyjnego" do "społeczeństwa nowoczesnego", z wszystkimi ograniczeniami tego pierwszego, gdy natomiast drugie miało przynosić korzyści konieczne do osiągnięcia "rewolucji rosnących oczekiwań". Podkreślano też, że żaden "młody naród" nie będzie gotowy odrzucić wartości społeczeństwa tradycyjnego i przyjąć wartości modernistycznych, jeżeli nie przejdzie przez wszystkie fazy i okresy, niegdyś doświadczane przez "starsze" narody z Zachodu.

Doskonałymi czynnikami mobilizacji ludzi na rzecz modernizacji miały być media - poprzez rozpowszechnianie nowoczesnych postaw ruchliwości.

W latach 60. I pierwszej połowie lat 70., w okresie intensywnego rozwoju programów Amerykańskiego Departamentu Stanu oraz agencji i fundacji oświatowych, prowadzone były badania operacyjne na rzecz polityk sektorowych w celu "rozpowszechnienia innowacji" .Najbardziej znanym badaczem tych działań był Everett Rogers (1962). Jego zdaniem, rozwój jako modernizacja był "typem zmiany społecznej, w wyniku której do systemu społecznego wprowadzono nowe idee, tak by tworzyć wyższy dochód per capita i podnosić poziom życia poprzez bardziej nowoczesne metody produkcji i poprawę organizacji społecznej". Pociągało to za sobą określanie etapów, w których zmiany miały następować, tworzenie różnych typologii odbiorców, do których komunikacja miała być adresowana i odpowiednich strategii działań dla rozwoju.

Teorie rozwoju i modernizacji miały szereg różnych wariantów, w których wskazywano na różne płaszczyzny i czynniki rozwoju. Można je podzielić na teorie ekonomiczne na teorie ekonomiczne, psychologiczne oraz "komunikologiczne", upatrujące właśnie w mediach najważniejszy czynnik rozwoju.

Nowe media

Wsród specyficznych cech nowych mediów zwraca sié uwage przede wszystkim na :

-wzajemne powiązanie

-dostęp indywidualnych użytkowników, którzy mogą występować jako nadawcy i odbircy

-interaktywność

-wielkość sposobu użycia i otwartość

Kluczowe własności nowych mediów sprowadzają się do pięciu podstawowych elementów:

-reprezentacji numerycznej- obiekt nowych mediów może być opisany językiem formalnym (matematycznym) oraz podany obróbce algorytmicznej

-modularności- obiekt nowych mediów składa się z niezależnych części , aż do poziomu niepodzielnych „amatów” – pikseli, znaków tekstowych

-automatyzacji- nowe media pozwalają na automatyzajce wielu czynników

Nowe a stare media – różnice

• Internet zawiera w sobie i upowszechnia różne media: książkę, radio, film i telewizję

• Internet przekracza ograniczenia wzorców druku, radia i telewizji przez

• umożliwienie rozmów wielostronnych;

• umożliwienie jednoczesnego, modyfikacji i redystrybucji obiektów kultury;

• wydobywa działania komunikacyjne z granic narodu, z terytorialnych relacji

przestrzennych nowoczesności;

• zapewnianie natychmiastowego kontaktu w skali globalnej;

• włączenie nowoczesnego/późnonowoczesnego podmiotu w maszynę podłączoną do sieci.

Społeczeństwo informacyjne

Terminem określa się społeczeństwo, w którym towarem staje się informacja traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równoważne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych. Przewiduje się rozwój usług związanych z 3P (przesyłanie, przetwarzanie, przechowywanie informacji).

Termin został wprowadzony w 1963 roku przez Japończyka T. Umesao.

Do prekursorów teorii społeczeństwa informacyjnego można również zaliczyć amerykańskiego ekonomistę Colina Clarka, który (w roku 1940) w rozprawie wydzielił trzy typy aktywności ekonomicznej: pierwotny (rolnictwo i przemysł wydobywczy), wtórny (przetwórczy) oraz trzeci (usługowy). Inni amerykańscy ekonomiści (Hatt i Foote) od sektora trzeciego (czyli usług) oddzielili dwa nowe: sektor czwarty (obejmujący takie działy gospodarki, jak bankowość ubezpieczenia i nieruchomości) oraz sektor piąty - wiedzy (obejmujący badania naukowe, szkolnictwo i medycynę). Ich zdaniem znaczenie poszczególnych sektorów wyznacza ich produktywność, a postęp polega na szybszym rozwoju przede wszystkim wyższych (bardziej produktywnych sektorów).

Charakterystyczną cechą nowej gospodarki jest gwałtowny wzrost produkcji i przepływu wszelkiego rodzaju informacji. Wiedza teoretyczna i działalność naukowo-badawcza staje się siłą wytwórczą i źródłem bogactwa narodów.

Społeczeństwo informacyjne wyłania się ze społeczeństwa postindustrialnego (postprzemysłowego), tzn. takiego, w którym sektor usług prześcignął pod względem liczby zatrudnionych sektor przemysłowy i rolniczy. W takim społeczeństwie dominuje "praca informacyjna" a wiedza staje się głównym zasobem, zastępując kapitał

Wg Daniela Bella, teoretyka społeczeństwa postindustrialnego - społeczeństwo to cechuje:

* dominacja sektora usług w gospodarce oraz rozwój sektora czwartego (finanse, ubezpieczenia itp.) i piątego (edukacja, zdrowie, nauka);

* dominacja specjalistów i naukowców w strukturze zawodowej;

* centralne znaczenie wiedzy teoretycznej jako źródła innowacji;

* wprowadzenie społecznej kontroli rozwoju techniki;

* tworzenie "technologii intelektualnych" jako podstawy podejmowania decyzji politycznych i społecznych.

John Goddart (1992) wskazywał cztery powiązane elementy w przejściu do społeczeństwa informacyjnego:

1. Informacja stała się "kluczowym zasobem strategicznym", od którego zależy organizacja światowej ekonomii. Nowoczesna gospodarka wymaga koordynacji globalnie prowadzonej i sprzedawanej produkcji, marketingu międzykontynentalnego. Ponieważ do tego informacja jest niezbędna, więc wynika z tego również rozwój zawodów "informacyjnych".

2. Komputer i technologie komunikacyjne tworzą infrastrukturę, która umożliwia przesyłanie i przetwarzanie informacji. Dzięki tym technologiom można operować informacją w (...) niewyobrażalnej skali: monitorować natychmiast i w czasie rzeczywistym sprawy gospodarcze, polityczne i społeczne w skali planetarnej.

3. Niezwykle szybki jest wzrost w "handlowym sektorze informacyjnym" (przez co Goddart rozumie wzrost liczby nowych mediów, satelitów komunikacyjnych, kabli światłowodowych oraz baz danych on-line). Te zmiany uzupełnia radykalna reorganizacja systemu finansowego, która obaliła bariery między kredytem, usługami finansowymi, ubezpieczeniami itp. Powstał nowy rynek - rynek kapitałowy, w którym ogromne sumy pieniędzy kursują w formie elektronicznej.

4. Rosnąca "informatyzacja" ekonomii ułatwia integrację narodowych i regionalnych gospodarek.