Wyjaśnij pojęcie HSM.

HSM (Historia Stosunków Międzynarodowych) – relacje między państwami i narodami oraz zmiany w czasie procesu kształtowania się, określonego stopnia ładu w skali regionalnej i globalnej. Stosunki międzynarodowe są prowadzone przez takich uczestników jak: państwa, narody, organizacje międzynarodowe, korporacje transnarodowe, ruch i organizacje społeczne i polityczne, jak np. ruchy religijne, kościół, partie, a także jednostki. Stosunki międzynarodowe rozwijają się w sferze polityki, gospodarki, kultury (oddziaływań społecznych), nauki, a także kontaktów międzyludzkich. (Stosunki międzynarodowe używa się na oznaczenie stosunków między państwami).

2. Dokonaj periodyzacji hsm

Stosunki międzynarodowe pojawiły się w historii wtedy, gdy pojawiły się państwa jako organizacje:

a. Istnienie stosunków międzynarodowych możemy stwierdzić już w odległej starożytności.

b. Nowożytne stosunki międzynarodowe narodziły się w Europie na przełomie średniowiecza i odrodzenia wraz z kształtowaniem się państw narodowych

c. Rozwój kapitalizmu w XVIII wieku i wejście w fazę przemysłową miały wpływ na stosunki międzynarodowe, dlatego że produkcja wymagała stałego przekraczania granic państwowych, co dynamizowało stosunki gospodarcze. Wówczas też pojawiło się zjawisko współzależności międzynarodowej.

d. Siatka powiązań międzynarodowych zaczęła się zagęszczać XIX wieku. Wymagało to coraz szerszych prawo-międzynarodowych i instytucjonalnych regulacji. Ówczesny XIX wieczny był ładem. Europocentrycznym, który decydował o losach świata.

e. W okresie międzywojennym zaczęto tworzyć system bezpieczeństwa zbrojnego, pojawiła się organizacja uniwersalna (Liga Narodów), pojawiły się totalitarne projekty międzynarodowego ładu tzn. faszyzm i komunizm

f. Po II wojnie światowej ukształtował się dwu biegunowy ład międzynarodowy tzw. Wschód – zachód (komunizm i kapitalizm)

3. Geneza I głown postanowienia kongresu wiedeńskiego.

Kongres Wiedeński, (zwany również, ze względu na ogromną liczbę bali Tańczącym Kongresem) – konferencja międzynarodowa przedstawicieli 16 największych państw europejskich, trwająca od września 1814 r. do 9 czerwca 1815 r. w Wiedniu, zwołana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleońskimi oraz wypracowania nowych zasad ładu kontynentalnego. 3 przewodnie zasady, jakimi się kierowano: legitymizm, restauracja, równowaga sił. Był to nowy ład, a nie porewolucyjny.

Legitymizm - prawo nienaruszalności dynastii panujących przed Rewolucją Francuską do tronów europejskich, ponieważ władza ich pochodziła od Boga; było to także sprzeciwianie się hasłom rewolucji dotyczącym suwerenności narodu i jego prawie do samostanowienia; wystąpienia przeciw władcy i jego dynastii uznano za bezprawne. Restauracja - powrót do dynastii sprzed 1789 roku, na przykład na tronie Francji znowu zasiedli Burboni (Ludwik XVIII). Równowaga sił - jest to stosowana przez Anglie zasada tzw. "balance of power", która miała zapobiec dominacji jednego państwa kosztem innych na kontynencie europejskim;

Przedstawiciele:

Anglia - wicehrabia Castlereagh Austria - książę Klemens Lothar von Metternich, cesarz Franciszek I Francja - książę Karol de Talleyrand Prusy - król Fryderyk Wilhelm III Rosja - Gustaw von Stackelberg, książę Adam Czartoryski i car Aleksander I

W wyniku trwających w Europie w latach 1798-1815 wojen napoleońskich nastąpiły bardzo znaczące zmiany terytorialne na niemal całym obszarze kontynentu.

Postanowienia:

Francja miała powrócić do granic z 1792 roku (czyli sprzed wojen napoleońskich). Zobowiązano ją również do zapłaty kontrybucji wojennych. Na tron francuski powrócili Burbonowie. Rosja otrzymała większość byłego Księstwa Warszawskiego, z którego utworzono Królestwo Polskie, uznano jej prawa do Finlandii (zdobytej w 1809 roku kosztem Szwecji) i Besarabii (odebranej w 1812 roku Turcji). Austria odzyskała okręg tarnopolski (dzisiejsza zachodnia Ukraina), Lombardię i Wenecję oraz Dalmację i Istrię (Prowincje Ilirysjkie). Rządzony przez Habsburgów Kraków zyskał miano Rzeczpospolitej Krakowskiej i formalnie miał mieć status wolnego miasta pod nadzorem trzech zaborców. Prusy uzyskały utworzone z zachodnich ziem Księstwa Warszawskiego Wielkie Księstwo Poznańskie, prawie połowę terytoriów Saksonii, Pomorze Zachodnie oraz część Westfalii i Nadrenii. Wielka Brytania zagwarantowała sobie uznanie swojej władzy nad Maltą, Wyspami Jońskimi, Cejlonem i Krajem Przylądkowym.

INNE:

- Opracowano regulamin dyplomatyczny, który po zmianach dokonanych w 1818 r. obowiązywał do XX w.

- 8 lutego 1815 r. uchwalono deklarację o zniesieniu handlu niewolnikami.

- Podpisano, w 1815 r., sojusz, tzw. Święte Przymierze. Przystąpiło do niego kilkanaście większych państw (w tym najważniejsze to Rosja, Prusy i Austria) i znaczna liczba państewek niemieckich. Inicjatorem przymierza był car Aleksander I