4. Функцыі мовы

• Камунікатыўная (лац. сommunicatio — зносіны, сувязь) — гэта значыць, што мова з’яўляецца найважнейшым сродкам зносін паміж людзьмі, сродкам перадачы інфармацыі.

• Пазнавальная (кагнітыўная) (лац. сognitio — пазнанне), якая забяспечвае чалавеку магчымасць думаць і пазнаваць свет.

• Намінатыўная (лац. nominatio — называнне) — гэта функцыя наймення прадметаў, з’яў рэчаіснасці. Пазнаючы свет, чалавек пастаянна сутыкаецца з неабходнасцю называць прадметы, з’явы, працэсы. Але называнне — гэта разам з тым працэс размежавання і атаясамлівання з’яў рэчаіснасці, ці інакш — працэс пазнання рэчаіснасці. Невыпадкова гавораць: «Назваць — значыць зразумець».

• Экспрэсіўная (эмацыйная – функцыя выражэння эмоцый, пачуццяў, настрою)

• Эстэтычная (ці паэтычная, сутнасць якой у здольнасці мовы ўздзейнічаць на пачуцці і думкі чалавека не толькі зместам, але і самой вонкавай формай: гучаннем, адборам слоў, іх спалучэннем. Гэтая функцыя праяўляецца ў імкненні да рытмічнасці, мілагучнасці, вобразнасці маўлення.)

5. Генетычная і тыпалагічная характарыстыка беларускай мовы

Тыпалогія моў — класіфікацыя моў згодна з іх граматычнымі уласцівасцямі. Тыпалагічная класіфікацыя адрозніваецца ад генетычнай класіфікацыі, дзе ў моўныя сем'і аб'ядноўваюцца мовы, якія маюць агульную мову-продка.

6. Паняцце моўнай сям’і, групы, падгрупы. Родасныя і няродасныя мовы.

1. Беларуская мова ў сям’і індаеўрапейскіх моў. Вытокі беларускай мовы

У свеце, паводле звестак вучоных, налічваецца да 6800 жывых і мёртвых моў. На аснове падабенства роднасныя мовы аб’ядноўваюцца ў моўныя сем’і (іх каля 20): індаеўрапейская, цюркская, угра-фінская, кітайска-цібецкая, мангольская, семіта-хаміцкая і інш. У сваю чаргу, моўныя сем’і могуць распадацца на моўныя групы і падгрупы. Аднак ёсць мовы (напр., японская, якая абслугоўвае звыш 110 млн. чалавек, карэйская), якія існуюць ізалявана, не ўваходзяць у склад сем’яў ці груп.

Беларуская мова належыць да індаеўрапейскай моўнай сям’і, славянскай групы, усходнеславянскай падгрупы.

Індаеўрапейскія мовы – самая вялікая ў свеце моўная сям’я. У наш час амаль кожны другі жыхар планеты гаворыць на мове індаеўрапейскага паходжання. Сама назва паказвае на вельмі далёкую, але ўсё ж роднасць моў народаў Еўропы і Азіі. Індаеўрапейская сям’я моў падзяляецца на 12 груп: 

• індыйская,

• германская (англійская, нямецкая, галандская, шведская, дацкая, нарвежская, ісландская і г. д.), 

• раманская (іспанская, італьянская, французская, румынская, малдаўская, партугальская, мёртвая лацінская мова і г. д.),

• славянская,

• балтыйская (літоўская, латышская і мёртвая пруская мова), 

• кельцкая (ірландская, шатландская і г. д.), 

• іранская (персідская, афганская, таджыкская і г. д.), 

• грэчаская,

• армянская,

• албанская,

• хецкая,

• тахарская.

Славянская група распадаецца на тры падгрупы: 

• усходнюю (беларуская мова, руская, украінская),

• заходнюю (польская, чэшская, славацкаая, сербалужыцкая, мёртвая палабская), 

• паўднёвую (балгарская, македонская, сербскахарвацкая, славенская, мёртвая стараславянская).

Увогуле, славянскія мовы – пятая паводле распаўсюджанасці група моў на Зямлі (пасля кітайскай, індыйскай, германскай і раманскай).

Славянскія мовы выдзеліліся з індаеўрапейскай мовы (мовы-асновы, прамовы, мовы-маці) недзе на мяжы ІІІ і ІІ тысячагоддзяў да н. э. Ад тых старажытных часоў ва ўсіх індаеўрапейскіх мовах застаўся вялікі пласт слоў. У беларускай мове індаеўрапейскімі паводле паходжання з’яўляюцца словы Бог, вера, дух, дзіва, неба, маці, брат, снег, воўк, вуж, лён, лічэбнікі два, тры, дзесяць, сто, займеннікі ты, вы, сам і інш.