- •Isbn 0-333-97131-0 (ағылшын.)
- •Isbn 5-238-00814-7 (орыс.)
- •1. Саясат дегеніміз не? ----------------------------------------------------------------- 2
- •2. Үкіметтер, жүйелер және режимдер ---------------------------------------------28
- •3. Саяси идеологиялар -----------------------------------------------------------------50
- •VI мазмұны
- •4. Демократия ---------------------------------------------------------------------------- 82
- •5. Мемлекет ------------------------------------------------------------------------------106
- •VII мазмұны
- •6. Ұлттар және ұлтшылдық ---------------------------------------------------------130
- •7. Әлемдік саясат -----------------------------------------------------------------------156
- •8. Ішкі саясат ---------------------------------------------------------------------------197
- •VIII мазмұны
- •9. Экономика және қоғам ------------------------------------------------------------222
- •10. Саяси мәдениет, коммуникациялар және легитимділік ---------------250
- •11. Өкілдік, сайлаулар және дауыс беру --------------------------- ------------278
- •12. Партиялар және партиялық жүйелер ---------------------------------------307
- •IX мазмұны
- •13. Қоғамдық топтар, мүдделі топтар және әлеуметтік қозғалыстар----333
- •IV Бөлім. Мемлекеттік басқару механизмдері -------------------------------357
- •14. Конституциялар, құқық және сот жүйелері--------------------------------358
- •15. Заң шығарушы мәжіліс ----------------------------------------------------------384
- •16. Атқарушы билік -------------------------------------------------------------------410
- •17. Мемлекеттік қызмет -------------------------------------------------------------438
- •18. Армия және полиция -------------------------------------------------------------463
- •V Бөлім. Саясат және саяси жүйелердің қызмет етуі-----------------------487
- •19. Саяси үрдіс және саяси жүйелердің қызмет етуі-------------------------488
- •1. Саясат дегеніміз не? 3
- •4 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 5
- •6 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 7
- •8 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 9
- •10 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 11
- •Саясат ымрашылдық және келісім ретінде (компромисс және консенсус)
- •12 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 13
- •14 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 15
- •16 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 17
- •18 І. Саяси теориялар
- •Қылмыскер в
- •1.Саясат дегеніміз не? 19
- •20 І. Саяси теориялар
- •Саясатты зерттеудің ғылыми болуы мүмкін бе?
- •1.Саясат дегеніміз не? 21
- •22 І. Саяси теориялар
- •1.Саясат дегеніміз не? 21
16 І. Саяси теориялар
дейін) өмір жолы мен еңбектерін талдау арқылы берілген тарихы болып табылады. Мұндағы басты тәсіл – әдеби деректерді сындарлы талдау, ал міндет – белгілі бір ойшылдардың негізгі идеяларын анықтау, олардың көзқарастарының даму жолын ой елегінен өткізу, олар еңбек еткен ортаның жалпы интеллектуальдық ауа-райын суреттеу. Әдетте бұл өте ыждағаттылықты талап ететін еңбек. Ғылыми көзқарас бойынша ол объективті сипатта болмайды десек мәселе басқа, өйткені ол «Мен неліктен мемлекетке бағынуым керек?», «Қоғамда игіліктер қалай үлестірілуі тиіс?», «Қоғамдағы жеке бостандықтың шегі қандай болмақ?» деген сияқты сұрақтарды қарастырып, саяси ғылымның таза ережелік аспектілерімен айналысады.
Эмприкалық дәстүр
Эмприкалық, немесе, кейде дескриптивтік деп те аталатын, дәстүр теориялық дәстүрге қарағанда әлдеқайда кеш пайда болған болса да, оның да негізі саяси ойдың алғашқы бастауларына барып тіреледі. Оның элементтерін біз Аристотельдің мемлекеттік құрылыстардың типологиясын беруге талпынған әрекеттерінен, Макиавеллидің мемлекеттік басқарудың бүкіл болмысы мен детальдарын сипаттауларынан, Монтескьенің басқару мен құқық туралы әлеуметтік теориясынан кездестіреміз. Көп жағынан бұл еңбектер бүгінгі күндегі салыстырмалы мемлекеттанудың негізгі өзегін құрайды. Мұнда басты назар – саяси институттарға аударылған. АҚШ мен Ұлыбританияда мәселен, бұл саясаттанудағы басым бағытқа айналды. Бұл ұстанымға әрқашан да саяси болмысты ешқандай да үстірттікке бой алдырмай, шынайы сипаттауға әрекет ету тән болып келген. Бұл ұстанымның «дескриптивтік» болуының мәні оның саяси болмысты сараптауға және түсіндіруге деген талпынысында жатыр, ал (нормативтік) ережелік ұстаным қашан да тұжырымдар мен ұсыныстарды жасайтындықтан , «міндеттемелік» сипатта болып келген.
Дискриптивтік саяси сараптау кезінде ХҮІІІ ғасырдың ортасында Джон Локк (қар. 55 б.) және Давид Юм (1711 - 1776) сияқты философтардың еңбектерінен бастау алған эмпризм тарапынан елеулі философиялық қолдау көрді. Эмпиризмнің доктринасы білімнің басты негізі ретінде тәжірибені қарастыру қажет деген қағиданы ұсынды, ал барлық теориялар мен гипотезалар бақылу арқылы тексерілуі қажет деп санады. ХІХ ғасырдың басына келіп мұндай идеялар интеллектуальдық ағым – позивитизмге ұласты, бұл ағымның көрнекті өкілдерінің бірі Огюст Конт (1798-1857) болды. Эмпиризм барлық әлеуметтік ғылымдар, соның ішінде философиялық білімнің түрлері де жаратылыстану ғылымдарының қағидаларына қатаң түрде бағынуы қажет деп жариялады. Ақиқатты танудың бірден бір жолы деп, ғылым жарияланғаннан соң барып, саяси ғылымды қалыптастыруға бағытталған қозғалыс кең қанат жайды.
Ғылыми дәстүр
Объективті
-
санадан тыс және оған тәуелсіз бар
нәрсе; көрінеді және сезіледі;
субъектив-тік сезімдер мен құндылықтардан
тәуелсіз.