3 Тапсырма. Техникалық құралдарды жеткізу формасындағы қызыметтер көлемінің жобасн есептеу.

Техникалық құралдарды тұтынушыларға жеткізу формасындағы қызыметтер көлемін анықтау әдісі осы қызымет түрінің ерекшеліктерінен және тұтынушылардың мінездерінен тәуелді ерекшеленеді. Оларды екі топқа бөлуге болады: .

• Желіге қатынайтын абоненттік құрылғылар(телефондар, радионүкте,абоненттік құрылғылар) немесе жеткізетін каналдар санымен(телефондық,телеграфтық)өлшенетін қызметтер;

• Телевидения,радиотарату және радиобайланыс құралдар жұмысының арна-сағат санымен өрнектелетін қызыметтер.

Берілген арнаның (телефондық және телеграфтық арналар) санымен өлшенетін және өрнектелген қызмет көлемінің жобасын құру кезінде есептеу барысындажүргізіледі, сонымен қатар өндіріс орны жылдың соңында қол жеткізетін абсалютті шама есептеледі.

Орташа жылдық есептеу қажеттелігінің көрсеткіштері,олардың барлығы жобаланған жылдың басынан бастап эксплуатацияда болмағанымен шартталады.

Алдыңғы периодта абоненттермен берілген техникалық құралдарға жыл бойы қызымет көрсетіледі, ал жобаланған жылы іске қосылғандыры абоненттермен олардың эксплуатацияға енгізу уақытынан тәуелді жеткізіледі.

Сондықтан бірінші кезекте жобаланатын жылдың басына арналған техникалық құралдарды анықтайды(N_1.1) , содан соң жобаның дамуына сәйкес жобаланатын жылдың орташа жылдық өсімі анықталады.

Табиғи өрнектелетін орташа жылдық қызмет көлемінің шамасы іске қосу уақытын қоса алғанда анықталады. Техникалық құралдардың (N1,N2,N3,N4) квартал бойынша енгізулер туралы мәліметтердің бар болуы кезіндегі орташа жылдық өсімше мынаны құрайды:

N_пл=(3.5N₁ + 2.5N₂ +1.5N₃ +0.5N₄ )/4 (8)

бұл жерде 3.5; 2.5;1.5;0.5-кварталдардың эксплуатациясындағы техникалық құралдардың болу уақытын сипаттайтын сандық коэффициент, 4-кварталдардың саны.

Жобаланған жылдағы техникалық құрылғылардың берілу формасындағы қызыметтің жалпы көлемі мына формуламен есептелінеді:

(9)

Шығарып тастау ҚТС телефондық аппараттарды қондыру мен қайта қондыру кезіндегі көрсеткіштерді құрайды. Олардың саны орташа жылдық шығарып тастаумен емес, ал олардың қондыру немесе қайта қондыру, қосудағы дәйекті орындалу санынының жалпы санымен анықталады.

Табиғи өрнектелудегі қызмет көрсету туралы мәліметтер байланыстың жобаланған негізіне және сонымен байланысты көрсеткіштерге қойылады.

Саны 100 тұрғынға арналан телефондық тығыздық тұтынушыларды байланыс құралдарымен қамтамасыз етудің маңызды көрсеткіші болып табылады, ол келесі формуламен анықталады:

ТП= N*100/T апп/100адам

бұл жерде ТП- телефондық тығыздық, N-ТА орташа жылдық саны; T-тұрғындардың саны.

Қалалық және ауылдық жерлердегі 100 тұрғындарға жылдың басына және соңына телефондық тығыздықты анықтау керек. Телефондық тығыздықтың көрсеткіштерінің өзгеруін абсалютті шама бойынша немесе процент бойынша есептеу. Тұрғындардың санын №2 тапсырмадан аламыз.

4 Тапсырма.

Телевидения,радиотарату және радиобайланыс өндіріс орындарындағы арналардың іске қосылу уақытымен өлшенетін қызымет көлемін анықтау тұтынушылардың шағымдарына негізделген. Таратушылар күнделікті қолданылатындықтан, табиғи өрнектегі жіберуші орталықтың қызмет көлемі жіберуші арнаның орташа күндік қайта жүктелуін ескеріп, сонымен қатар бір жылдағы күндер санын қоса алғанда тарату және радиобайланыс бойынша бөлек жобаланады.

Таратушы арналарды ұйымдатыру барысындағы жіберуші радиоорталықтың қызмет көлемі мына формуламен есептелінеді:

бұл жерде Q- арна –сағат, бір жыл ішіндегі белгілі бір қуаттың таратушысы бойындағы қызымет көлемі.

Радиотаратушы арналарға қызымет көрсету барысындағы жіберуші орталықтың өнімдерінің көлемі күрделі антеннді-мачталық құралдарды бөлек қосады.

Күрделі антеннді-мачталы құрылғылар бойынша қызмет көрсету көлемін есептегенде жылдың кез келген маусымында хабарлау бағдарламаларын тарату үшін уақыттың әр түрлі мезетінде күрделі антеннаның өз таратқышымен жұмыс істегенде әр жинағын қолдануды есепке алу қажет. Жалпы жағдайда күрделі антеннді-мачталы құрылғыларға қызмет көрсеткенде таратушы орталықтың қызмет көрсету көлемін келесідей есептейді

мұндағы Q-белгілі типті күрделі антенна бойынша қызмет көрсету көлемі, сағ.

q_ср.сут.- белгілі типті күрделі антенның орташа тәуліктік жүктемесі, сағ.

Радио байланыс пен радио таратудың әр текті қызмет көрсету көлемін жалпылауды және өлшеуді құндық көрсеткіштің көмегімен жүзеге асыруға болады. Қызмет көрсету көлемінің құнық (ақшалай) өлшеуіші әр түрлі қызмет түрлерінің барлық жиынтығын бір өлшеуішпен – ақшалай бірлікпен көрсетуге мүмкіндік береді.

Қазіргі кезде жалпы қызмет көрсету көлемінің құндық өлшеуіш ретінде негізгі қызметтердің (Д_н.қ.) орындалуынан түскен ақша (табыс) көрсеткіші немесе тарифті табыстар (Д_тар) қабылданған.

Таратушы орталықтың қызмет көрсету көлемінің құндық өлшеуіші келесі формуламен анықталады:

мұндағы Д_н.қ.- қызметтердің орындалуынан түскен ақша (тарифті табыстар), ақша.бірлік.;

Q_н.қ.- белгілі типті техникалық құралдардың қызмет көрсету көлемінің натуралды көрсеткіші;

Т_і- белгілі типті техникалық құралдарды қолдануға қойылған тариф, ақша.бірлік.

Радиотаратушы орталықтың табыстарының құрылысын графигін тұрғызу.

Радиотаратушы орталықтың табыс мөлшеріне қандай факторлар әсер етеді?

Орта тәуліктік жүктеме 10% түскенде және тариф 10% көтерілгенде табыс мөлшері қалай өзгереді?

Есеп жүргізіп және қорытынды жасаңыз.