3.Домнада балқытудың флюстері.

Флюстерді домна пешіне темірден тұратын шихтаның бос жыныстарын және кокс күлін белгілі физикалық қасиеттерге ие болатын қажетті химиялық құрамдағы қожға айналдыру үшін қосады.

Кокста шойынды қорыту үшін флюс ретінде кальций карбонатынан СаСО₃, доломиттен СаСО₃ MgCO₃ немесе СаСО₃ және MgCO₃ қоспаларын білдіретін доломитті әктастан тұратын әктасты пайдаланады.

Флюс сапасы, шихталық материалдардың бос жыныстарын қождау үшін пайдаланылатын бос негізгі тотықтарды болуын білдіретін оның флюстеуші қабілеті Ф бойынша бағаланады.

Әктастың флюстеуші қабілеті төмендегі теңдеу бойынша анықталады:

Ф = СаО_ф – В  SiO_2ф,

мұндағы: СаО_ф және SiO_2ф – әктастағы СаО және SiO₂ мөлшері, %;

В – қождың негізділігі СаО / SiO₂ бірл.үлестерде,

немесе Ф = (СаО + MgO)_ф – В(SiO₂ + Al₂O₃)_ф, %.

Домна шихтасының бос жыныстарын қождауға әктас немесе доломиттелген әктас шығыны

И = [(SiO₂ + Al₂O₃)B – (CaO + MgO)]/Ф, т/т,

мұндағы СаО, MgO, SiO₂, Al₂O₃ –шихта материалындағы сәйкес тотықтар мөлшері, %; Ф = әктастың флюстеу қабілеті, %; В – қождың негізділігі.

Әктастардың химиялық негізділігі 1.3.1-кестеде келтірілген

1.3.1-кесте

Әктастардың химиялық құрамы

№	Әктас аты	Мөлшері, %
		СаО	MgO	SiO2	Al2O3	Fe2O3	P2O5	SO3	CO2
1	Агапов	52,0	3,50	1,50	0,50	1,15	0,03	0,12	42,70
2	Пикалев	53,0	1,0	1,40	0,20	0,50	0,02	0,05	43,73
3	Студенов	53,0	1,50	1,50	0,50	0,30	-	0,03	43,17
4	Дондаков	53,70	0,32	2,28	1,12	0,53	0,11	0,15	41,79
5	Барсуков	54,50	0,78	0,79	0,12	0,55	-	0,113	43,13
6	Каракуб	54,0	0,70	1,30	0,50	0,30	0,01	0,30	42,39
7	Гурьев	54,0	0,60	1,50	0,25	0,15	0,10	0,66	43,24
8	Южно-Топар	54,0	0,55	1,0	0,35	0,55	0,03	0,05	43,42
9	Аккерманов	54,0	0,70	1,70	0,50	0,50	0,03	0,04	42,58
10	Тургоян	54,77	0,30	0,54	0,44	0,74	0,03	0,01	43,17
11	Еленов доломиттелген	40,0	14,0	1,60	0,80	0,70	0,03	0,50	42,37
12	Еленов әдеттегі	53,5	0,70	1,60	0,80	0,70	0,03	0,30	42,37
13	Садахлин	54,0	0,35	2,0	0,50	0,35	0,01	0,13	42,66
14	Лондоков	53,70	0,32	2,28	1,12	0,53	0,11	0,15	41,79
15	Балаклав	54,0	0,50	2,0	0,60	0,40	0,055	0,045	42,40

1-мысалы.

Әктаста болады 1% SiO₂ және 55% СаО. Қождың негізділігі В = 2. Әктастың флюстеуші қабілетін анықтау.

ШЕШУІ:

Ф = 55 – 2  1 = 53%.

Демек 53% - бұл темір кенді материалдың бос жыныстарын қождауға жұмсалатын бос СаО мөлшері.

2-мысал.

1 кг кокс күлін қождауға кететін әктасты анықтау. Әктас құрамы: СаО = 52%; SiO₂ = 1,5%. Кокстағы күл мөлшері – 13,23%. Күлде болады: 39,5% SiO₂; 3,65% CaO. Қождың негізділігі 1,2.

ШЕШУІ:

Алдымен әктастың флюстеуші қабілетін анықтаймыз:

Ф = 52 – 1,2  1,5 = 50,2%

Әктастың шығынын төмендегі теңдеу бойынша есептейміз:

И = .

И = = 0,115 кг.

3-мысал.

Әктас мыналардан тұрады, %: 54,0 СаО; 0,56 MgO; 1,36 (SiO₂ + Al₂O₃). Әктастың флюстеуші қабілетін және % 14,8 (SiO₂ + Al₂O₃) және 4,6 (СаО + MgO) тұратын кеннің бос жынысын қождауға кететін әктасты анықтау, егер домна пешінде негізділігі В = 1,05 қожды алу қажет болсак.

ШЕШУІ:

Алдымен әктастың флюстеуші қабілетін анықтаймыз:

Ф = 54 + 0,56 – 1,05  1,36 = 53,13%

Кеннің бос жынысын қождауға кететін әктас:

И = (14,8  1,05 – 4,6)/53,13 = 0,21 т/т кен.