6. Курстың мазмұны

Дәрістің номерлары мен тақырыптары

Дәрістің мазмұны

Жүргі-

зетін

апта

Кіріспе

1.Мал азығын өндіру - жоғарғы және тұрақты мал азықтық дақылдардың өнімін алу үшін теориялық және практикалық тәсілдерді зерттеп дайындайтын ғылыми пән.

1. Президенттің Республикамызды азық- түлікпен толык қамтамасыз ету және бәсекелестікке бейімделген мал шаруашылык өнімдерінің өндірісін дамытудағы мәселелерді шешуіндегі мал азығын өндіру саласына қойылған мақсаттары.

2. Мал азығын өндіру және мал шаруашылығы саласының қазіргі жағдайы және оларды дамыту перспективалары.

3. Курстың мақсаты. Сіңімді протеинмен қамтамасыз етілген жоғары сапалы мал азығы өндірісі мәселелерін шешу жолдары.

4. Егістікте мал азығының және шалғын шаруашылығының орны мен рөлі.

5. Мал азығын өндіруде ғылыми және озат тәжірибелердің жетістіктері. Бұл саладағы маңызды ғалымдар.

6. Жем-шөп өндірісінің қарқындандыру олардың өзіндік құнын азайту және мал шаруашылығының бәсекелікке бейімделген өнімдерін алудың негізгі жолдары.

7. Нақты топырақ-климат жағдайында реттелмейтін сыртқы факторларды толық пайдалану негізінде және егістіктерді оңтайлы мөлшерде реттелетін факторлармен қамтамасыз етудің максимальды мүмкін өнім деңгейін алудың теориялық негізі

1

Дәнді бұршақ және жем азық дақылдар

3. Жем азық ( астық, бұршақ тұқымдас) дақылдар

(2 сағат)

1. Бәсекелілікке бейімделген мал шаруашылық өнімдерін өндіруінде мал шаруашылығын жоғары концентратты жем-шөппен және сіңімді протеинмен қамтамасыз етуде жем-азық дақылдардың орны мен рөлі. Жем-шөп құндылығын бағалау әдістемелері.

2. Негізгі жем-азық дәнді дақылдар: арпа, сұлы, жем азықтық бидай, жүгері, шай жүгері және т.б. Биологиялық ерекшеліктері. Сорттар. Өсіру технологиясы.

3. Негізгі дәнді бұршақ дақылдар және олардын өсімдік ақсыл масәлерін шешуіндегі рөлі. Ас бұршақ, май бұршақ, ноқат, ноғатық, жасымық, мал азықтық бұршақ және т.б. Биологиялық ерекшеліктері және өсіру аудандары. Сорттары. Өсіру агротехникасы.

3

4. Сүрлем дақылдар. Жалпы сипаттамасы.

1. Малды азықтандыруда сүрлем дақылдардың және сүрлемнің маңызы. Сүрлем дақылдарға қоятын негізгі талаптар.

2.Негізгі сүрлем дақылдар- жүгері, күнбағыс, шай жүгері және т.б., олардың салыстырма ретіндегі құндылығының бағасы.

4

5. Жүгері (2 сағат)

1. Дақылдың интродукция тарихы.

2. Морфологиялық ерекшеліктері.

3. Биологиялық ерекшеліктері және Солтүстік Қазақстан мен ҚР басқа топырақ-климат аймақтарында өсіру мүмкіншілігін бағалау

4. . Будандарды және оларды жіктеу.

5. Негізгі топырақ-климат аймақтарында өсіру технологиясының ерекшеліктері.

5-6

6. Шай жүгері және күнбағыс

1. Шай жүгері, күнбағыстың сүрлем дақыл ретінде маңызы мен таралуы.

2. Морфологиялық ерекшеліктері.

3. Биологиялық ерекшеліктері және Солтүстік Қазақстанда өсіру мүмкіншіліктері.

4. Сорттары.

5. Сүрлемге өсіру агротехника ерекшеліктері.

7

Мал азықтық шөптер

7. Мал азықтық шөптер. Жалпы сипаттамасы.

1. Көпжылдық және біржылдық астық және бұршақ тұқымдас шөптер.Жалпы сипаттамасы және олардың маңызы.

2. Мал шаруашылығын жем-шөппен қамтамасыз етілуінде және топырақ құнарлығын арттыруында егістікте шөп егудің маңызы.

3. Шөптердің негізгі түрлері және мал азығын өндіруінде олардың маңызы.

8

8. Көпжылдық бұршақ тұқымдас шөптер (3 сағат)

1. Жонышқа, эспарцет, түйе жоңышқа, қызыл беде, мүйізді лядвенец және т.б. Дақылға еңгізу тарихы( интродукция).

2. Дақылдардың маңызы және таралуы.

3. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері.

4. Сорттары.

5. Жем-шөпке өсіру технологиясы.

6. Тұқымға өсіру технологиясы.

9,10,11

9. Көпжылдық астық тұқымдас шөптер (2 сағат)

1. Еркекшөп, қылтықсыз арпабас, көген тамырсыз бидайық, шалғындық атқонақ, биік үйбидайық және т.б. Дақылға еңгізу тарихы(интродукция).

2. Дақылдардың маңызы және таралуы.

3. Морфологические и биологические особенности.

4. Сорттары.

5. Жем-шөпке өсіру технологиясы.

6. Тұқымға өсіру технологиясы.

12,13

10. Біржылдық астық тұқымдас шөптер

1. Судан шөбі, итқонақ, қонақтары, мал азықты тары, сұлы, арпа, кұздік қара бидай және т.б.

2. Маңызы және таралуы.

3. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері.

4. мал азық ретінде бағытталған сорттары.

5. Жем-шөпке өсіру технологиясы.

6. Тұқымға өсіру технологиясы.

14

11. Біржылдық бұршақ тұқымдас шөптер. Бұршақ-астық қоспалары.

1.күздіқ және жаздық сиыржоңышқа, ас бұршақ, далалық ас бұршақ, ноғатық және т.б.

2. Маңызы және таралуы.

3. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері.

4. Сорттары.

5. Жем-шөпке және тұқымғв өсіру технологиясы.

6. Бұршақ –астық қоспалары, олардың маңызы ( мал азықтық және агротехникалық).

7. Шөп қоспаларың өсіру ерекшеліктері.

15