Działalność gatt/wto
General agreement on tariffs and trade – GATT Funkcjonował od 1948 do 1994
World trade organisation – WTO Rozpoczęła działanośc od 1 stycznia 1995 (Polska jest członkiem od 1 lipca 1995)
Naczelne zasady GATT/WTO:
Liberalizacja wymiany handlowej
Zasada niedyskryminacji i równości traktowania (przyznanie sobie wzajemnie przez kraje członkowski KNU[klauzula najwyższego uprzywilejowania]) wyjątkami są preferencje celne przyznawane krajom o specjalnych powiązaniach ekonomicznych, historycznych bądź politycznych, oraz: tworzenie ugrupowań integracyjnych (etapy integracji gospodarczej): - strefa wolnego handlu (SWH), kraje tworzące taką strefę znoszą cła i ograniczenia ilościowe w handlu wzajemnym. Kraje zachowują własne taryfy celne wobec krajów trzecich. - unia celna, kraje tworzące unię celną wprowadzają wspólną taryfę celną wobec krajów trzecich. EWG stało się unią celną 1 lipca 1968r. Natomiast zgodnie z traktatem rzymskim od 1975. - wspólny rynek, jako forma integracji charakteryzuje się swobodą przepływu usług, towarów, kapitału i osób. W Unii Europejskiej wolny rynek funkcjonuje od 1 stycznia 1993. - unia walutowa (gospodarczo - walutowa), dla Unii od 1 listopada 1993. - unia polityczna
Klauzula Narodowa Obejmuje głównie obciążenia podatkowe, sprzedaż, kupno, dystrybucję i przewóz towarów. Klauzula Narodowa: W odniesieniu do towarów oznacza zobowiązanie do traktowania towarów importowanych nie gorzej niż krajowych.
Zasada wzajemności tj. równości korzyści i koncesji (ustępstw) – zasada preferencji zwrotnych. Wzajemność uzyskiwania przywilejów od partnerów w zamian za udzielone koncesje; wyjątek – Powszechny System Preferencji Celnych (GSP) GSP – jest to system jednostronnych, nie wzajemnych preferencji celnych przyznawanych przez kraje wysoko rozwinięte, krajom słabo i najsłabiej rozwiniętym od lat 70 XX wieku.
Możliwość interwencji w handlu jedynie za pośrednictwem ceł i opłat o podobnym charakterze Wyjątki: ochrona bilansu płatniczego, rodzimego przemysłu, zdrowia publicznego, zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa kraju.
Ćwiczenia:
Do naczelnych zasad GATT/WTO zalicza się: taryfikację, zasadę wzajemności, KNU, KN
Klauzula Narodowa: a) inaczej zasada wzajemności b) jest to zobowiązanie do traktowania towaru importowanego nie gorzej niż własnego
Do jakich ugrupowań należy lub należała Polska? NAFTA, CEFTA, EFTA, EWWiS, UNIA EUROPEJSKA, WTO,
Rundy negocjacyjne: Wielostronne negocjacje handlowe w ramach WTO
1
947
r. – Genewa
1949 r. – Annexy
1951 r. –
Torquay redukcje ceł na towary przemysłowe
1956 r. – Genewa
1961-62 r. – Genewa; runda Dillona: redukcja ceł o 6-10 % wartości koncesji celnych nie przekraczająca 4,9 mld USD
1964-67 r. – runda Kennedy’ ego: cła na wyroby przemysłowe zostały w ciągu 5 lat obniżone o 30-35% wartości towarów objętych redukcją to 40 mld USD co stanowiło 20% handlu światowego, zerwano też z zasadą wzajemności oraz wzrosło znaczenie pozataryfowych przeszkód w handlu.
1973-79 r. – runda Tokijska: porozumienie w sprawie barier pozataryfowych, 6 kodeksów postępowania GATT, w sprawie subwencji i ceł antysubwencyjnych, dumpingu i procedur antydumpingowych, licencji importowych, procedury wymiaru cła, barier technicznych w handlu, zakupów rządowych, ponadto obniżono cła w stopniu podobnym jak w rundzie z lat 64-67.
1986-94 r. – runda Urugwajska: rozpoczęła się w Punta del Este, a zakończyła się podpisaniem aktu końcowego w Marrakeszu 15 kwietnia 1994 r. Jednym z najważniejszych postanowień tego aktu było powołania do życia w miejsce GATT, WTO.
30.11.2010
Akt Końcowy Rundy Urugwajskiej (AKRU)
1.Handel towarami przemysłowymi:
-konsolidacja (zawiązanie ceł) – zobowiązanie do nie podwyższania ceł i nie wprowadzania innych opłat o podobnym charakterze. ( Polska przed Rundą Urugwajską nie miała żadnych związanych ceł, a po RU stanowiły one ok. 96 % ( brak ceł związanych mi. na samochody). W UE cła związane stanowią ok. 99% .)
-liberalizacja ceł o 30%, średnia stawka na towary przemysłowe – 37%, a 40% importu przemysłowego będzie bezcłowego (leki, sprzęt medyczny)
2. Tekstylia:
W ciągu 10 lat ( do 2005r.) znoszone będą wszystkie restrykcje Porozumienia Wielowłókowego (1974), eliminacja ograniczeń ilościowych eksportu ( VERs) do końca 2004r.
3.Rolnictwo:
-taryfikacja – przeliczenie na cła innych instrumentów polityki handlowej, np. zmienne opłaty wyrównawcze czy inne bariery. ( wszystkie cła po taryfikacja zostały związane)
-zmniejszenie ceł o średnio 36% w krajach rozwiniętych w ciągu 6 lat, o 24% w krajach rozwijających się w ciągu 10 lat.
-w pewnych przypadkach jedynie maxymalne podwyższenie ceł o 30% - Specjalna Klauzula ochronna w rolnictwie
- dostęp minimalny do rynku – zapewnienie minimalnego importu, pokrywającego 5% konsumpcji z lat 86-88, od 1999- kontyngenty taryfowe na towary rolne objęte taryfikacją. Takie cło, ustalone w ramach minimalnego dostępu do rynku powinno być niższe przynajmniej o 1/3 ( może być obniżone nawet o ½) od normalnie obowiązującego cła.
-o 36% ograniczona ma zostać wartość subsydiów eksportowych oraz o 21% wielkość subsydiowanego eksportu.
4. Usługi:
-(Układ Ogólny o Handlu Usługami- GATS) – zasada KNU i KN
-porozumienie w sprawie handlowych aspektów prawe własności intelektualnej ( TRIPs) handel prawami autorskimi, wprowadzenie 20letniego okresu ochrony patentowej praw autorskich, znaków firmowych
- handlowe aspekty inwestycji ( Porozumienie w sprawie środków dotyczących inwestycji TRIMs)
Aneksy
Aneks I układ okólny w sprawie taryf i handlu 1994 r.
Układ ogólny 1947 r. wraz z późniejszymi modyfikacjami
Protokół końcowy Rundy Urugwajskiej wraz z 12 nowo wynegocjowanymi porozumieniami szczegółowymi, określającymi zasady wielostronnej polityki handlowej
Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS)
Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPs)
Handlowe aspekty inwestycji zagranicznych (Porozumienie w sprawie środków dotyczących inwestycji TRIMs)
Aneks II porozumienie dotyczące zasad rozstrzygania sporów
Procedura konsultacji
Utworzenie panelu (3 osoby prywatne, nie reprezentujące żadnego rządu) rozstrzygającego Organu Rozstrzygania Sporów (DSP), postępowanie panelowe nie powinno trwać dłużej niż 6 m-cy
Aneks III Mechanizm Przeglądu Polityki Handlowej