13.Linux операциялық жүйесінде электрондық почтамен жұмыс істеу ерекшеліктері.

Қолданушының электронды почтамен жұмыс жасауы келесідей Жалпы көрінісі келесідей болады: клиент-программа өзіне керекті серверлік приложение жүктеліп қойған демонға почталық серверге жүгінеді . Демон келіп жатқан запросты реттеп , қолданушының талабын орындайды. Демон мен клиенттік программаның байланысуы келесі екі протоколдың көмегімен жүзеге асады : POP3 (Post Office Protocol, версия 3) и IMAP (Internet Message Access Protocol). Бұл екі протокол да серверде авторизация жасауды , хаттардың тізімін оқуды, хаттарды қолданушының компьютеріне көшірумен айналысады.

POP-тың артықшылығы оның қарапайымдылығында болып табылады.Бірақ оның өз кемшіліктері де бар . Мысалы , егер серверге желіге қосылып жатып бірнеше хаттар келіп түссе , онда POP3 протоколымен жұмыс жасай отырып , ол хаттарды алдын ала көре алмайсыз және тек біршеуін жүктеп аласыз . Сонымен қатар,желіге қосылыс үзіліп кетсе онда хаттарды жүктеуді қайтадан бастау керек болады. POP3 –қа қарағанда IMAP протоколы хаттарды таңдап алып қарауға , серверде тұрып-ақ керекті хаты іздеуге және тағы да басқа мүмкіндіктермен жұмыс жасайды.

Ерекше айтып кеткен дұрыс , POP3 және IMAP протоколдары хаттарды жіберумен айналыспайды. Оны стандартты SMTP протоколы жасайды.

Linux үшін электронды почта реттеп отыруға арналған клиенттік программалар өте көп . көп уақыттан бері Netscape Messenger қолданылып жүр. Mozilla пакетінің құрамында почталық клиент бар. Бірақ біз KMail почталық клиенттінің сипаттамасын қарастырамыз.Өйткені Netscape Messenger туралы орыс тілінде көптеген мәліметтер бар .

KMail-ді іске қосу үшін KDE ортасының негізгі менюіне кіреміз.Бірінші іске қосу процесінде KMailсіздің үй каталогында Mail ішкі каталогын құрады. Онда кіріс және шығыс почталар үшін папкалардан тұрады және сонымен қатар қоқыс корзинасынан тұрады.

Жалпы KMail –дің мүмкіндіктері:

• Хаттарды бірнеше почталық серверден және бірнеше адрестерден қабылдап алады.

• Программадан шықпай-ақ хатты принтерден басып шығарады.

• Хаттарды html-форматта көрсетеді. (команда Папка  | Предпочитать html обычному тексту)

• Жасалынып жатқан хаттарды жазылу ережесін тексереді.

• Хаттар үшін кодировкасын өзгертеді. (команда Письмо  | Установить кодировку);

• Жіберілетін хатты шифрлейді.

• Автоматты түрде кіріс хаттарды реттейді.

14.Дискілік квоталарды орнату барысы.

Дискілік квоталарды орнату үшін сіздің компьютеріңізде quota утилитасы орнатылуы керек. Ол мынадай түрде болады:

$ sudo apt-get install quota

Бізде қатқал дисктің бір бөлімінде өңделген көлемі 20Гб /home ұяшығы /dev/sda8 деп айталық, және екі қолданушысы - serhiy және nadiia үй директориясымен алсақ, /home/serhiy/ және /home/nadiia бар делік. Сосын қолданушы nadiia – ны 50Мб – қа шектейміз.

1. Бі қолданушылық режиміне жүктеліңіз. /home директориясы өңделген болуы мүмкін, онда біз басқа қолданушылардың өз мәліметтерін жоғалтудан сақтануымыз керек.

#init 1

2. /etc/fstab/ файлын өзгертіңіз:

$sudo vi /etc/fstab/

/home бөлімінінің опцияларына usrqouta қосыңыз.

Ол мына түрде болады:

/dev/sda8 /home ext3 defaults,usrquota 0 2

3. /home бөлімін қайта өңдеңіз:

$ sudo mount -o remount /home

4. aquota.user немесе aquota.group файлдарын құрыңыз. Файлдар өлімнің ең жоғарғы директориясында құрылуы керек. Біздің жағдайымызда ол /home.

Біз тек қолданушыларды квотамен шектейміз, сондықтан да aquota.group файлын құмаймыз .

$ sudo touch /home/aquota.user

$ sudo chmod 600 /home/aquota.user

5. linux – ке aquota.user файлын оқуға рұқсат береміз. Бұл quotackeck командасы көмегімен жасалады.Мұны тергенде төмендегідей қате шығады. Ол файлдың qouta командасымен емес, қолдан құрылғанына сай шығады. Сонымен қатар топтар үшін файлдың жоқ екендігі туралы айтылады. Мұның еш қорқынышы жоқ.

$ sudo quotacheck -vagum

quotacheck: WARNING - Quotafile /home/aquota.user was probably truncated. Can't save quota settings...

quotacheck: Scanning /dev/sda8 [/home] quotacheck: Old group file not found. Usage will not be substracted.

done quotacheck: Checked 5265 directories and 74403 files

6. edquota командасын қолданып, қолданушы үшін квота беріңіз.

$sudo edquota -u nadiia

Бұл команда үнсіз келісім бойынша орнатылған редакторды жібереді. (EDITOR айнымалысы) (біздің жағдайда бұл mc –mcedit редакторы):

Disk quotas for user nadiia (uid 1001):

Filesystem blocks soft hard inodes soft hard

/dev/sda8 16 0 0 5 0 0

(Егер үнсіз келісім бойынша орнатылған редактор сізге ұнамаса, оны

әрқашан export EDITOR=vi консолін жіберу арқылы өзгертуге болады. vi орнына ыңғайлы редактор жазуыңызға болады).

Қолданушыны 50Мб – пен шектейміз.

Disk quotas for user nadiia (uid 1001):

Filesystem blocks soft hard inodes soft hard

/dev/sda8 16 50000 0 5 0 0

7. Енді бірқолданушы режимінен шығуға болады.

#init 5