
- •Linux кең таралған дистрибутивтары. Жүйелік администратордың алдына қойылатын басты мәселелер.
- •2.Жүйелік басқару дегеніміз не? Жүйелік администратор деген кім?
- •3. Ож қысқаша даму тарихының ерекшеліkтері.
- •4. Операциялық жүйені орнату барысындағы қиындықтар, оларды шешу жолдары.
- •5.Ubuntu іске қосу сценарилері. Init демонының жұмыс істеу мысалы. Орындалу деңгейлерін өзгерту. Shutdown, halt, reboot, telinit, poweroff опцияларымен командаларды орындау.
- •7. Файлдармен және процесстермен пайдалана білу. Суперқолданушы.
- •8.Процесс атрибуттары. Процесстің өмірлік циклі. Сигналдар.Процесстің жағдайы. Процесстерді ps, top командаларымен бақылау. Процесс атрибуттары:
- •9. Файлдық жүйе түсінігі. Файлдар мен каталогтар атаулары, ұйымдастырылуы. Файл типтері. Файл атрибуттары.
- •10. Сhmod командасымен кіру құқығының өзгеруі. Chown командасымен иесінің және топтың ауысуы.
- •11. Umask командасымен кірудің стандартты құқықтарының берілуі. Қосымша жалаудың қолданылуы.
- •12 Chmod, chown, umask командалары. Ext2fs файлдық жүйесінің қосымша опциялары. Тіркеу жазбаларын басқару.
- •13.Linux операциялық жүйесінде электрондық почтамен жұмыс істеу ерекшеліктері.
- •14.Дискілік квоталарды орнату барысы.
- •15. Программалық жабдықтаманы конфигурациялау және кезекті қолжетімділік құрылғыларын қосудағы туындайтын мәселелерге тоқталыңыз, оларды шешу жолдары.
- •16. Linux кең таралған дистрибутивтері. Жүйелік администратордың алдына қойылатын басты мәселелер.
- •17) Желілік басқару командаларын және bash қабықшасын қолдану Желілік басқару командалары
- •Өшірілген терминал командалары
- •18. Демондарды және маршрутизация хаттамасын қолдану не үшін қажет? Routed, Gated демондарының жұмыс істеу мысалдары
- •19. Маршрутизация кестелерінің атқаратын қызметі. Пакеттер маршрутизациясы қалай ұйымдастырылады? Маршрутизацияның демондары мен хаттамалары.
- •20. Желілік басқару командаларын және bash қабықшасын қолдану. Tcp/ip желісінің хаттамалары.
- •21. Arp адрестерін түрлендіру хаттамасы. Dhcp түйіндерінің динамикалық конфигурациялау хаттамасы.
- •22.Ашық жүйелердің(osi) өзара байланыс моделінің атқаратын қызметі. Пакеттер және олардың инкапсуляциялау процесі.
- •23. Мәліметтерді резервтік көшірудің ұйымдастырылуы. Rdump командаларын қолдану.
- •24. Amanda желілік дискілік архиваторының жұмыс принциптері. Резервтік көшірудің коммерциялық жүйелерінің ерекшеліктері.
- •25. Резервтік көшіру принциптері. Резервтік көшіруге арналған құрылғылар мен тасмалдаушылар.
- •26. Файлдық жүйені тазалау. Сrontab-файлдарды құру және өшіру.
- •27. Жаңа дискті жүйеге қосу, дискке тараулар құру, ядроны инсталляциялау және дисктен жүктеудің ерекшеліктері. Туындайтын мәселер.
- •28. Тізбекті құрылғылардың файлдары. Set serial командасы.Тізбекті қолжеткізу құрылғылары үшін программалық жабдықтаманы конфигурациялау ерекшеліктері.
- •29. Аппараттық терминалдарды конфигурациялау. Терминал драйверінің арнайы символдары мен функциялары.
- •31. Scsi, ide, Fibre Chanel, usb дискілік интерфейстер. Қатқыл дискті қосу процедурасына мысал келтіріңіз.
- •32. Stty, tset командаларын тағайындау және сипаттау. Қатқыл дискімен жұмыс істеу командалары. /etc/passwd, /etc/shadow және /etc/group файлдары.
- •33. /Etc/passwd, /etc/shadow және /etc/group файлдары. Қолданушылардың қосылуының сөзсіз және басқару кезеңдері. /etc/passwd, /etc/shadown және /etc/group файлдарын түзету.
- •34. Стандартты конфигурацялық файлдарды көшіру, қолданушыларды өшіру, тіркеу жазбаларын сөндіру командалары.
- •35. Қолданушының стандартты тобын анықтау және өзгерту. /etc/passwd файлын тексеру сценарийлері.
- •36. /Etc/shadow файлында әрекет мерзімі орнатылмаған жазбалар үшін және парольсіз жазбаларды іздеу. Қолданушыларды қосу және өшіру. Жаңа тіркеу жазбасын тексеру.
- •37. Kill, kil all командаларымен сигналдар жіберу. Nice, renice командаларымен процесстердің артықшылығының өзгеруінің мысалын келтіріңіз.
- •Kill, killall процестеріне сигналдарды жіберу
- •Renice егер бір немесе бірнеше процес көптеген ресурс қолданатын болса, сіз оларды жоюдың орнына олардың артықшылықтарын азайта аласыз. Оның синтаксисы:
- •38. Ps, top командаларымен процесстерді тексеру. Процестермен жұмыс істеуге арналған командалардың түрлері.
- •39. Суперқолданушы деңгейінде жүйеге кіру. Su командасын тексеру. Sudo утилитінің қолданылуы.
- •40.Ubuntu іске қосу сценарилері. Init демонының жұмыс істеу мысалы. Орындалу деңгейлерін өзгерту. Shutdown, halt, reboot, telinit, poweroff опцияларымен командаларды орындау.
37. Kill, kil all командаларымен сигналдар жіберу. Nice, renice командаларымен процесстердің артықшылығының өзгеруінің мысалын келтіріңіз.
kill -SINAL pid –pid идентификаторы бар процесске сигнал жібереді. Егер сигнал көрсетілмесе, онда команда процесске SIGTERM сигналын жібереді. killall -s SIGNAL процесс – процесс аты бар барлық процесстерге сигнал жібереді. Егер сигнал көрсетілмесе, SIGTERM –ді жібереді. Бұл команданың сигналын SIG атауысыз көрсету керек. Сәйкес сандық түрді және сигнал атын алу үшін killall командасының -l опциясы қолданылады.
Kill, killall процестеріне сигналдарды жіберу
kill, killall процеске жіберілетін бұл екі команда аргументті сигнал номерімен жіберуге опционалды пайдалануға жібереді. Үзсіздік бойынша екі жақта сәйкес процестерге 15 сигналын жібереді.Мысалы, егер PID 785 процесін жою керек болса , келесі команданы орындаңыз:
$ kill 785 |
Егер сізге сигнал жіберу керек болса 19 (STOP), теріңіз:
$ kill -19 785 |
мысалға, команда есімін білетін процесті жою керек болды делік. Оның орнына, ps командасы арқылы процес номерін іздеу керек болса, сіз оны келесі есіммен жоя аласыз:
$ killall -9 mozilla |
Кез келген жағдайда сіз тек өзіңіздің процесіңізді жоясыз (егер тек сіз root болмасаңыз ғана).
NICE, RENICE командаларымен процесстердің артықшылығының өзгеруінің мысалын келтіріңіз.
Барлық процес жүйеде өздігінше артықшылықпен жұмыс атқарады,олар 20дан 19ға дейін өзгереді олар « nice мәндері» деп аталады. Барлық қолданушылар, root – тан басқа, 0 мен 19 арасындағы процестер өздерінің артықшылықтарын түсіре алады.
Renice егер бір немесе бірнеше процес көптеген ресурс қолданатын болса, сіз оларды жоюдың орнына олардың артықшылықтарын азайта аласыз. Оның синтаксисы:
renice артықшылық [[-p] pid ...] [[-g] pgrp ...] [[-u] қолданушы ...] |
Кішкене жүйелік ресурс босату үшін:
$ renice +15 785 |
Енді процес артықшылықтарын өзгертуге болатыны білгеннен соң, сізге программаны нақты артықшылықпен шығару керек болсын. Ол үшін nice командасын қолданасыз.
Бұл жағдайда өзінің командасын nice үшін опция енгіземіз. –n опциясы артықшылық мәнін орнату үшін қолданады. nice үнсіздік бойынша 10артықшылығын орнатады.
мысалы, сізге ISO-орнату образын құру керек болады, ол CD-ROM'нан Mandrake linux:
$ dd if=/dev/cdrom of=~/mdk1.iso |
Кейбір жүйелерде IDE CD-ROM стандартымен көшіру процесі көптеген ресурсты алуы мүмкін. Басқа процестердің көшіру кезіндегі құпталуының алдын алу үшін , келесі команда арқылы артықшылықты түсіре аласыз:
-
$ nice -n 19 dd if=/dev/cdrom of=~/mdk1.iso
Және өз жұмысыңызбен айналыса аласыз.
38. Ps, top командаларымен процесстерді тексеру. Процестермен жұмыс істеуге арналған командалардың түрлері.
Linux есептерге тізімге ps командадан көмекпен қарауға болады. Егер әркім параметрлерсіз оның іске қосу, біресе ол қолданушыға сеанста ағымдағы қараусыз қалған процесстердің тізімін береді. Опциялардың толық тізімін - ps --help орындап үйреншікті алуға болады. Қолдануылар мысалдар:
• Жүйеде қараусыз қалған барлық процесстерінiң тізімі :
Ps -A - идентификаторлармен (PID) және олардың атыларымен процесстердің тізімі береді
Немесе :
Ps -ax - сол процесстердің тізімі, бірақ іске қосудан толық жолды береді
• User қолданушымен туған есептердің тізімі :
ps -U User
• Ағымдағы терминалмен сабақтас есептердің тізімі :
Ps T
• N терминалмен сабақтас есептердің тізімі :
Ps t ttyN
• егер есептердің тізімі үлкен, ал бізді бір күй қызықтырады немесе бірнешесі есептерді, grep пайдалануға болады :
ps -U Root | grep ppp - "ppp" атыда болатын есептердің тізімі беру керек.Компьютер қорлар қолдануы туралы мәліметтер алу үшін top командамен пайдалануға болады
Төменде жеке процесстер сипаттайтын кесте іске аспай қалуда. Бұл кестеде бейнеленетін жолдардың саны, терезелер мөлшермен анықталады. Терезелер ішіндегісісі әрбір 3 секунд жаңарып жатыр. Пернелер басуы бейнелеуетін осы қалып өзгерту мүмкіндік берген командалар бойынша мәліметті h шығарып және жүйеде процесстердің кейбір параметрлермен басқару керек:
• s немесе d - терезелер жаңартулары интервалы өзгерту керек.
• z - түрлі түсті/қара-ақ бейне
• n немесе # - бейнелеуетін процесстердің саны
• Орындау процессор (P), жад (M), уақыт қолдануы (T) бойынша процесстердің тізімі сортап шығаруға болады және т.б.
Бірақ, өздігінен тәртіпте процесстермен басқару мүмкіндік берген көп пайдалы командалар бар :
• k - (kill) есепті алу. Бұл команда бойынша процесстің (PID), енгізуден кейін идентификатор сұрағанда, процесс біткен болады.
• r - (renice) есептер ағымдағы басымдылығы өзгерту керек. Алдыңғы командада орындауда, PID сұрайды, және содан соңы, басымдылықтың жаңа мәні ( NI бағанда көрсетіліп жатыр). Басымдылықтардың мәндердің диапазоны - минус 20 (ең жоғары), 19 плюс дейін. Теріс мәнді және 0 тек қана root қолданушы орната алады.
top шығу үшін q басыңыз
Процесстермен жұмыс LINUX үшін командалар
At - нақтылы уақытқа бағдарламалар іске қосып жатыр
Atq - at командаға кезекке қойылған тапсырмалардың тізімі шығарады
Atrm - at командадан кезектен тапсырмалар алып тастауы
/etc/crontab - файл тапсырмалардың іске қосудың кестелердің кестені болатын
Kill - PID процесс бойынша процесстің орындаулары тоқтатылуы
Killall - ат бойынша процесстің процесстің орындаулары тоқтатылуы
Nice - оның іске қосудың алдында процесстің басымдылығын береді