
- •Linux кең таралған дистрибутивтары. Жүйелік администратордың алдына қойылатын басты мәселелер.
- •2.Жүйелік басқару дегеніміз не? Жүйелік администратор деген кім?
- •3. Ож қысқаша даму тарихының ерекшеліkтері.
- •4. Операциялық жүйені орнату барысындағы қиындықтар, оларды шешу жолдары.
- •5.Ubuntu іске қосу сценарилері. Init демонының жұмыс істеу мысалы. Орындалу деңгейлерін өзгерту. Shutdown, halt, reboot, telinit, poweroff опцияларымен командаларды орындау.
- •7. Файлдармен және процесстермен пайдалана білу. Суперқолданушы.
- •8.Процесс атрибуттары. Процесстің өмірлік циклі. Сигналдар.Процесстің жағдайы. Процесстерді ps, top командаларымен бақылау. Процесс атрибуттары:
- •9. Файлдық жүйе түсінігі. Файлдар мен каталогтар атаулары, ұйымдастырылуы. Файл типтері. Файл атрибуттары.
- •10. Сhmod командасымен кіру құқығының өзгеруі. Chown командасымен иесінің және топтың ауысуы.
- •11. Umask командасымен кірудің стандартты құқықтарының берілуі. Қосымша жалаудың қолданылуы.
- •12 Chmod, chown, umask командалары. Ext2fs файлдық жүйесінің қосымша опциялары. Тіркеу жазбаларын басқару.
- •13.Linux операциялық жүйесінде электрондық почтамен жұмыс істеу ерекшеліктері.
- •14.Дискілік квоталарды орнату барысы.
- •15. Программалық жабдықтаманы конфигурациялау және кезекті қолжетімділік құрылғыларын қосудағы туындайтын мәселелерге тоқталыңыз, оларды шешу жолдары.
- •16. Linux кең таралған дистрибутивтері. Жүйелік администратордың алдына қойылатын басты мәселелер.
- •17) Желілік басқару командаларын және bash қабықшасын қолдану Желілік басқару командалары
- •Өшірілген терминал командалары
- •18. Демондарды және маршрутизация хаттамасын қолдану не үшін қажет? Routed, Gated демондарының жұмыс істеу мысалдары
- •19. Маршрутизация кестелерінің атқаратын қызметі. Пакеттер маршрутизациясы қалай ұйымдастырылады? Маршрутизацияның демондары мен хаттамалары.
- •20. Желілік басқару командаларын және bash қабықшасын қолдану. Tcp/ip желісінің хаттамалары.
- •21. Arp адрестерін түрлендіру хаттамасы. Dhcp түйіндерінің динамикалық конфигурациялау хаттамасы.
- •22.Ашық жүйелердің(osi) өзара байланыс моделінің атқаратын қызметі. Пакеттер және олардың инкапсуляциялау процесі.
- •23. Мәліметтерді резервтік көшірудің ұйымдастырылуы. Rdump командаларын қолдану.
- •24. Amanda желілік дискілік архиваторының жұмыс принциптері. Резервтік көшірудің коммерциялық жүйелерінің ерекшеліктері.
- •25. Резервтік көшіру принциптері. Резервтік көшіруге арналған құрылғылар мен тасмалдаушылар.
- •26. Файлдық жүйені тазалау. Сrontab-файлдарды құру және өшіру.
- •27. Жаңа дискті жүйеге қосу, дискке тараулар құру, ядроны инсталляциялау және дисктен жүктеудің ерекшеліктері. Туындайтын мәселер.
- •28. Тізбекті құрылғылардың файлдары. Set serial командасы.Тізбекті қолжеткізу құрылғылары үшін программалық жабдықтаманы конфигурациялау ерекшеліктері.
- •29. Аппараттық терминалдарды конфигурациялау. Терминал драйверінің арнайы символдары мен функциялары.
- •31. Scsi, ide, Fibre Chanel, usb дискілік интерфейстер. Қатқыл дискті қосу процедурасына мысал келтіріңіз.
- •32. Stty, tset командаларын тағайындау және сипаттау. Қатқыл дискімен жұмыс істеу командалары. /etc/passwd, /etc/shadow және /etc/group файлдары.
- •33. /Etc/passwd, /etc/shadow және /etc/group файлдары. Қолданушылардың қосылуының сөзсіз және басқару кезеңдері. /etc/passwd, /etc/shadown және /etc/group файлдарын түзету.
- •34. Стандартты конфигурацялық файлдарды көшіру, қолданушыларды өшіру, тіркеу жазбаларын сөндіру командалары.
- •35. Қолданушының стандартты тобын анықтау және өзгерту. /etc/passwd файлын тексеру сценарийлері.
- •36. /Etc/shadow файлында әрекет мерзімі орнатылмаған жазбалар үшін және парольсіз жазбаларды іздеу. Қолданушыларды қосу және өшіру. Жаңа тіркеу жазбасын тексеру.
- •37. Kill, kil all командаларымен сигналдар жіберу. Nice, renice командаларымен процесстердің артықшылығының өзгеруінің мысалын келтіріңіз.
- •Kill, killall процестеріне сигналдарды жіберу
- •Renice егер бір немесе бірнеше процес көптеген ресурс қолданатын болса, сіз оларды жоюдың орнына олардың артықшылықтарын азайта аласыз. Оның синтаксисы:
- •38. Ps, top командаларымен процесстерді тексеру. Процестермен жұмыс істеуге арналған командалардың түрлері.
- •39. Суперқолданушы деңгейінде жүйеге кіру. Su командасын тексеру. Sudo утилитінің қолданылуы.
- •40.Ubuntu іске қосу сценарилері. Init демонының жұмыс істеу мысалы. Орындалу деңгейлерін өзгерту. Shutdown, halt, reboot, telinit, poweroff опцияларымен командаларды орындау.
19. Маршрутизация кестелерінің атқаратын қызметі. Пакеттер маршрутизациясы қалай ұйымдастырылады? Маршрутизацияның демондары мен хаттамалары.
Маршрутизациия кестесі —мәліметтер пакетін келесі маршрутизаторға тасымалдайын қойылған адрестер арасындағы сәйкестікті сипаттайтын маршрутизаторда немесе желілік компьютерде сақталатын электронды кесте (файл) немесе мәліметтер базасы.
Әдетте маршрутизация кестесінде:
желі адресі немесе тағайындалған түйін немесе нұсқалған маршрут үнсіз келісім бойынша маршрут болады.
тағайындау желісінің маскасы (IPv4- желісі үшін маска /32 (255.255.255.255) бірлік желі түйінін нұсқауға мүмкіндік береді).
пакетті жіберетін желідегі маршрутизатор адресін сипаттайтын көмей.
интерфейс (жүйеден тәуелсіз реттік нөмір, GUID немесе құрылғының символдық аты)
метрика — сандық көрсеткіш, маршруттың қалауларын береді.
Кестеде бір, ал ОЖ бірнеше үнсіз келісім бойынша көмейлер болуы мүмкін. Мұндай көмейлер, маршрутизация кестесіндегі нақты маршруттары жоқ желілер үшін қолданылады.
Маршрутизация демондары
Әдетте маршрутизация демоны routed деп аталады. Ол TCP/IP – дің кез келген нұсқасында болады..Бұл демон тек RIP хаттамасын түсінеді. routed шағын және орта желілер үшін арналған.
Альтернативті программа - gated. Бұл демон IGP, EGP хаттамаларын көтереді. Маршрутизация демондарын қолданатын көптеген жүйелер routed – ті жібереді, алайда басқа хаттамаларды көтеру жағдайы туындаса олар gated – ті қолданады.
Маршрутизация хаттамасы – бұл маршрутизацияланған хаттамалар мен маршруттық ақпараттарды ауыстыру механизмін қолдайтын хаттама. Маршрутизация хаттамасында хабарлама маршрутизация араларында тасымалданады. Маршрутизация хаттамасы маршрутизаторлардың бір бірімен жазбалардың жаңартылулары және маршрутизация кестесін қолдау үшін ақпарат алмасуға мүмкіндің береді.
TCP/IP маршрутизация хаттамасының мысалы:
маршруттық ақпарат хаттамасы (Routing Information Protocol — RIP);
ішкі көмей маршрутизациясының хаттамасы (Interior Gateway Routing Protocol — IGRP);
ішкі көмей маршрутизациясының кеңейтілген хаттамасы (Enhanced Interior Gateway Routing Protocol — EIGRP);
біріншікезекті қысқа маршрут табу хаттамасы (Open Shortest Path First - OSPF).
20. Желілік басқару командаларын және bash қабықшасын қолдану. Tcp/ip желісінің хаттамалары.
Желілік басқару командалары
# ifconfig
# желілердің барлық параметрлерін көрсету;
# ifconfig eth0
# eth0 желілік интерфейсінің параметрін көрсет;
# [sudo] ethtool -s eth0 speed 100 duplex full autoneg off
# желілік интерфейске 100Mbit жылдамдығын беру және Full duplex режимі
# ifconfig eth0 192.168.50.254 netmask 255.255.255.0
# eth0 желілік интерфнйске жаңа IP адрес беру ;
# ifconfig eth0:0 192.168.51.254 netmask 255.255.255.0
# eth0 желілік интерфейске қосымша IP адрес беру;
# [sudo] ifconfig eth0 up
# eth0 желілік интерфейсін жіберу;
# [sudo] ifconfig eth0 down
# eth0 желілік интерфейсін өшіру;
bash-қа арналған кез –келген сценарий редакторланатын файл комбинациясының бірінші жолын көрсетумен басталады:
#!/bin/bash
Бұл тізбектілік берілген сценарийді өңдеуге қолданатын программаға сілтеме жасайды – біздің жағдайымызда bash қабықшасына. Bash тілі жеткілікті түрде қуатты болып табылады. Айнымалыларды хабарлау тілдің маңызды бөлігі болады. Айнымалыларды жоғарғы регистрлі əріптермен атау қабылданған, мысалы:
#!/bin/bash
TERM=vt100
CONTER=0
Айнымалы мəнін алу үшін келесі синтаксис қолданылады:
ALFA=$BETA+$GAMMA
Bash салыстырудың бірнеше операцияларын қолдайды. Егер шарт дұрыс болса,
онда салыстыру операторы 0 (true) мəнін қайтарады. Қайтаратын мəнді $? Арнайы шама
арқылы тексеруге болады. Оларды санап шығайық:
#соңғы команданы қайтару кодын текскру
[ -d abcd ]
echo $?
#файлға рұқсат құқын тексеру:
[ -d abcd ] # файл abcd каталог болып табылады ма?
[ -f abcd ] # файл abcd жай файл бола ма? Bash-қа сценарий командалық жол параметрлеріне жіберілуі мүмкін. Олардың мəнін $0, $1, $2 .. $n-1, $n айнымалылар арқылы алуға болады. Соенда $0 – сценарий файлының аты, $1 –бірінші параметр, $2 –екінші, ... $n –соңғы. Бірақ салыстыру операторлары тармақталу операторысыз керек емес. Bash сценарий тіліндегі жай тармақталу операторлары болып if-then-else-fi операторы табылады. Оператор үшін толық құрылым келесі түрде болады:
if <оператор сравнения1>; then
<действия 1> elif <оператор сравнения2>; then <действия 2>
else <действие 3> fi Transmission Control Protocol/ Internet Protocol (TCP/IP) – гетерогенді (әртүрлі) ортада байланысты қамтамасыз ететін өреркәсіптік хаттамалар тобы, яғни әртүрлі типті компьютерлер арасындағы үйлесімділікті орнатады. Үйлесімділік – TCP/IP хаттамалар стегінің ең маңызды артықшылықтарының бірі, сондықтан да ЖЕЖ-нің көпшілігі оны қолдайды. Сонымен қатар TCP/IP Интернет ресурстарын пайдалануға мүмкіндік береді және өнеркәсіп аумағындағы желі үшін бағыттауыш хаттама болып табылады. TCP/IP бағыттауды қолдайтындықтан, көбінесе желіаралық хаттама ретінде пайдаланылады. Өзінің кең тарауының арқасында, TCP/IP желілік әрекеттесудің сөзсіз стандартына айналды. TCP/IP ашық жүйеге негізделген және OSI үлгісінің жүйелік архитектурасына сәйкес келеді.