40. Транзиттік тасымалдарды жүзеге асыру механизмін көрсетіңіз

Дүниежүзілік нарықта жыл сайын транзиттік тасымал үшін бәсекелестік жоғарылай түсу­де Сарапшылардың бол­жауы­на қарағанда 2015 жылы кон­тиненттер арасында тасы­малданатын жүктің ақша­­лай өлшемі 1 трлн. жетіп, транзит­тен түсетінт абыс 80 млрд. доллар­ды құрайтын болады. Осының қанша бөлігін Қазақстанда қал­дыра алатынымыз өзімізге бай­ланысты.Қазіргі қалыптасқан жағдайда Еуропа мен Азия арасында тасымалданатын жүктің негізгі бөлігі су жолы мен жеткізілуде. Бірақ, соңғы кезде кеменің көп­тігінен Суэц каналы арқылы өту қиындап, қызмет көрсетуі де қым­баттап кетті.

Парсы шығанағындағысая­­ситұрақсыздық та теңізкеме­лерінің Суэц каналы арқылы өтуіне кесірін тигізуімүмкін. Осындай тәуекелдердің бәрін жүктасымалдаушыларалдын ала ескеріп отыр.Қазіргі кезде транзиттік тасымалға Қазақстан ғана емес, Ресей де үлкен қызығушылық танытып отыр. Бәрі қай мемлекеттер арқылы жүк тез және қысқ ажеткізіледі деген мәселеге келіп тіреледі. Азия мен Европаны бай­ла­ныс­тырған транзиттік жүк өткі­зуші мемлекет ретінде Қазақ­стан бәсекелестікте өзінің бұларартық­шылығын пайдалануы өте маңызды. Бірақ, олар өздігімен ештеңе бере қоймайды. Сон­дық­тан да, ұлттықком­па ниямыз қазіргі заманғы инфрақұрылымдарды жүзеге асырып, көлік-логистикалық орталықтар құруда.

Ал,Қытай Европа халықаралық транзиттік дәлізі еліміздің географиялық жағдайында өте тиімді. Бұлжол бізден ке­йін­гі ұрпақтарға қалдыратын мұ­­рамыз.

41. Бонд операцияларының түрлерін сипаттаңыз

КХР бондылық аймаққа елдің сыртқы саудасында басты жөнелтім нүктесі болып саналатын жоғары қаржылық-өнеркәсіптік аймақтарын жатқызуға болады. СЭК аталмыш аймақтарда тіркелген және сол аймақта қызмет ететін компаниялар жасай алады. Бондылық аймақтардағы жеңілдетілген салымдарға жартылай салық салу, сауда баж салығының жоқтығы, бондылық салықтарды жатқызуға болады. Соған сәйкес, аталмыш аймақтарда жинақталған кәсіпорындардың қызметкерлері мен менеджменттері үшін шекарадан шетелге әуежолымен немесе басқа да көлік түрлерімен жүк тасымалдау кезінде жүргізілетін кедендік бақылау тәртібін білу маңызды рөл атқарады.

Кедендік тексеріс кезінде жүк жөнелтуші жүкке қатысты барлық құжаттарды ұсынуы тиіс. Қытай шекарасы арқылы лицензиясы жоқ тауарлар, сондай-ақ сыртқа саудалауға тиым салынған тауар түрлері өткізілмейді. Жүк қабылдаушы өз күшімен тексеретін жүктердің түрін таңдауға құқылы. Кедендік бақылау кезінде жүк жөнелтуші мен жүк қабылдаушының қатысуы міндетті болып саналады. Заңнамаға сәйкес кеден қызметкерінің талабы бойынша олар тауарды ашуға, жүкті қайта орауға, тауар үлгілерін тексеруге ұсынуға міндетті.

Кеден қызметкері әуетасымалы кешіктірілгеніне қарамастан, жкүті қанша реет тексергісі келсе, сонша тексеруге құқығы бар.

Егер тексеріс барысында жүк қабылдаушы тарап декларациялық құжаттарын көрсетпеген жағдайда, жүк шекарада қалады. Егер декларация келесі үш айдың ішінде берілмесе, кеден қызметі тауарды басқаға беріп жіберуге құқылы. Тауар берілгеннен кейін 12 ай өткен соң жүк қабылдаушы жүкті сақтау, тасымалдау шығындарын талап етуге, сондай-ақ қалған жүгін қайтарып алуға құқылы.

Егер ипорттауға тиым салынған тауар болса және оған лицензия берілмеген жағдайда, ондай жүк қайтарылмайды. Лицензия беріп жүкті қайтару жөніндегі өтініші болмаған жағдайда, жүк мемлекеттік қоймаларға жөнелтіледі. Егер ҚХР кедендік қызметі бұрын тиым салынған жүкке «рұқсат берген» жағдайда, жарты жылдың ішінде тауарды елден шығаруға немесе кіргізуге болады. Кей жағдайларда бұл мерізім ұзартылуы мүмкін. Егер әуежолымен жүк тасымалдауға рұқсат алынбаған жағдайда, тауарды басқаға беруге, кепілддікке алуға, қайта орауға тиым салынады.

ҚХР алғаш реет бондылық аймақ Шанхай қаласында 1990 жылы ашылды, ол Вайга-цяо деп аталды. Бір жыл өткен соң, Қытай Мемлекеттік кеңесінің шешімімен Чжанцзяган, Далян және Таньцзин, Шеньчжэн (Шатоуцзя, Футянь және Яньтяньган), Фучжоу, Хайкоу, Сямыне (Сянюй) сияқты Гуанчжоу, Шаньдоу, Чжухае Циндао, Нинбо он төрт аймақта бондылық аймақ ашылды. Сонымеқ қатар Хайнанда ашық экономикалық аймақ құрылды. Бұл аймақтар пайда болған алғашқы кезеңде, ҚХР Мемлекеттік кеңесінің өкілі Дэн Сяопин болған кезде, бондылық аймақтарға негізінен сол жерде қызмет ететін шетелдік кәсіпорындар «орналастырылды». Қазіргі таңда бондылық аймақтарға жұмыс жасауға отандық (қытайлық) компанияларға көп мүмкіндік берілген, сондай-ақ экспорттық-импорттық операцияларды жүзеге асырушы шетелдік компарияларға мүмкіндік бар. Бондылық аймақтарда көбінесе өз өндірісінде шетелдік шикізатты пайдаланатын кәсіпорындар жиі кездеседі. Бұл шикізаттарға баж салынбайды, ал мұнда өндіріліген тауаралар Қытайдан әуе тасымалы арқылы немесе басқа да көлік түрлерімен сыртқа шығарылады.