23. Коносаментті - бағалы қағаз түрі ретінде талдаңыз

Коносамент - теңізбен жүк тасу келісімінің жағдайлары жазылған құжат, тауарға иелік құжаты; ол бойынша құжат иесінің жүк тасу ісін өзінше басқаруына құқығы бар. Коносаментәсіресе сыртқы саудада кең тараған. Жүк тасушы оны жөнелтушіге жүк тасуға қабылданғаннан кейін береді. Экспорт және импорт тауарларын тасуда коносамент үш міндет атқарады: жүк жөнелтуші мен оны тасушы арасында шарт жасалғанын куәландырады; жүк тасушының оны қабылдап алғанын растайды; тауар жөнінде (коносаментте көрсетілген жүктің сатылуы, аманатқа берілуі және т.б. мүмкін) жарлықтар беруге мүмкіндік беретін құжат болып табылады. Бұл орайда алушының атына атаулы коносамент толтырылады. Жүкті тура жеткізу көзделген коносамент бойынша жүк тиісті жеріне орта жолдағы портта басқа кемеге ауыстырып арту арқылы жеткізуге қабылданады. Мұндай жағдайда жүк үшін оны тасушы жауап береді. Сақтандырылған коносамент жүкті контейнермен тасыған жағдайда қолданылады, жүктің қабылданғанын дәлелдеп, оның сақтандырылғанын куәландырады. Тазаконосаментте жүкті жағымсыз қырынан көрсететін ескертпелер болмайды. Коносамент ұсыну қажеттігі келісім шарттардың үйреншікгі шарты, оны орындамаған сатушы, әдетте,банктен тауарға төлейтін қаржы ала алмайды. Көп жағдайда жүк жөнелтушілер кеме иелеріне таза коносаменттің орнына кепілдеме хат беруді ұсынады.

24 Теңіз тасымалдары келісімі, теңіз ілеспе құжатының (накладная) жасалуы мен тасымалдарды жүзеге асырудағы рөліне сипаттама беріңіз

Желілік компаниялар әрбір жүк иесіне кеменің жүк тасушы бөлігін фрахтілей отырып, бір мезгілде көптеген жүк иелеріне қызмет көрсетеді. Өзінің қызметтерін ұсына отырып, кеме иесі әрбір фрахтілеушмен жеке келісімшарт жасасады, оған кеме иесі қоғамдық тасымалдаушы ретінде қатысады. Мұның нәтижесінде рейсті орындау барысында тасымалдаушы жүкті тасымалдауға ұсынған әрбір жеке жіберушіден тәуелсіз, және жүк иелеріне қойылатын тасымалдаудың негізгі шарттарын трампылық кеме қатынасындағыдай әрқайсысымен келістірмей, өзі белгілейді.Сондықтан да, заң бойынша дұрыс жасалған және қол қойылған коносаменттің шарттары жүк жіберуші мен тасымалдаушының арасындағы келісімнің шарттары ретінде саналатындығына қарамастан, жүк жөнелтуші келісім жасау барысында мол әрекет бостандығына ие емес. Олар жасайтын келісімнің шарттары алдын ала бекітіледі, және жіберушінің жағдайы билетті сатып ала отырып, теміржолмен оны бір жерден басқа жерге тасымалдауға стандартты келісімшартқа отыратын теміржол жолаушысының жағдайына ұқсас. Сонымен қатар, жүк жөнелтуші, аталған жолаушыға ұқсас, келісімшарттағы күштірек тарап – тасымалдаушы тарапынан қиянат етуден заңмен қорғалған болуы тиіс. Жүк жөнелтушіге мұндай қорғанысты 1971 ж. Жүктерді теңізбен тасымалдау туралы заң қамтамасыз етеді.Техникалық және жөнелтпелі тауар құжаттамасы(тауарға ілеспелі құжаттама). Жүкті жөнелтуші транспорттық келісімшарт құжаттарымен қатар, жүкпен бірге жүретін техникалық және жөнелтпелі тауар құжаттамасын рәсімдеуі тиіс. Техникалық құжаттамаға мыналар жатады: пайдалану құжаттамасы; фолмуляр, төлқұжат, запастағы бөлшек каталогы; ортақ түрлі, жеке түйіндердің, схемалардың сызбасы және т.б. Жөнелтпелі тауар құжаттамасына жөнелтім құжаты, сертификаттар және буып-түю құжаттары (тоғанақ құжаты) жатады. МВЭС-тың 1988 ж 29 желтоқсандағы қабылданған жарлығы бойынша барлық жөнелтпелі тауар құжаттамасы рәсімдеуі және экспортқа шығарылатын тауардың техникалық және жөнелтпелі тауар құжаттамасының жіберілуі бойынша регламенттелген.