16.Теміржол келісімдері туралы Берн конвенциясының мағынасын сипаттаңыз

Халықаралық теміржол хабарлары туралы көпжақты әмбебап келісімдеріне жүк тасымалы туралы Берн конвенциясы (қысқаша МГК) және жолаушыларды тасу туралы (МПК), бірнеше Европа елдері арасындағы өткен ғасырдың соңындағы алғаш жасалған келісімшарттар жатады. Келесіде олар бірнеше рет қаралды. Қазіргі уақытта Берн конвенциясының мәтінімен біріккен, 1980 жылғы редакциямен теміржол тасымалы туралы бірыңғай Конвенция (КОТИФ) әрекет етеді. Берн конвенциясының қатысушылары көбінесе Европа, Азия және Африка елдері.

Ресей және ТМД елдері КОТИФ ке қатыспайды, сондықтан осы елдермен теміржол хабарларында теміржолдарда Ресейде, ТМД елдерінде ұқсас халықаралық келісімдер жоқ. ССРО, соңында Ресей және шығыс европа елдері 1974 ж. халықаралық жүк хабарлары туралы өз Келісімі (ХАЖК) және халықаралық жолаушылар хабарлары туралы келісім (ХЖХК), Азия (Қытай, Солт.Корея, Монғолия, Вьетнам) елдері қатысқан келісімдері болды. 1991 ж. Келісімнен Европа елдері шықты, бірақ бұрынғы ССРО-да территориядан территорияға жүк жөнелту кезіндегі жүкқұжат формасы сақталды. Ресей Австрия, Иран, Түркиямен көлік келісімін үзген жоқ. Жүк тасымалдау батыс елдерде және қайтару ХАЖК және КОТИФ қатысушылары болып табылатын елдердің теміржол шекаралық демалыс станцияларында тасымалдау келісімшартын қайта жасаумен жүзеге асырылады.

ХАЖК жүк қабылдау тәртібін тасу және алушыға беру, тасымалдау келісімшарттарын жасау, теміржол жүкқұжаты коммерциялық деректемесі, жүк тасу мерзімі, ерекше жағдайда жүкті тасымалдау ережесі (ұзын өлшемді, ауыр салмақты, қауіпті, химиялық, тез бұзылғыш, ұсақ мақұлықтар) жасайды. .

Халықаралық жүк тасымалдау бойынша келісімшарт - бұл өзара (қостарапты), шынайы және қайтарылуы тиіс келісімшарт, жүк тасымалдаушы осы келісімшартты негізге ала отырып келісімшартта көрсетілген шетел мемлекетінің аумағына жүк жіберуші тағайындаған төлемақыға теміржол көлігімен жеткізіп беруге және екінші тараптағы жүкті қабылдап алушы тұлғаға (жүк қабылдаушы) тапсыруға міндеттенеді. Халықаралық теміржол жүк тасымалы бойынша келісімшарттың өзіндік бірқатар сипаттары бар:

1) жүкті екі немесе одан да көп мемлекеттің аумағы арқылы тасымалдау;

2) халықаралық жүк тасымалдау келісімшартын халықаралық келісімдермен үйлестіру (көптарапты, аймақтық немесе қостарапты);

3) шетелдік құқықтық тұлға немесе жеке тұлға ретінде келісімшартқа қатысу;

4) қолданыстағы құқық шарттары ;

5) дау-дамайды шешу туралы шарттар (арбитраждық келісім);

6) халықаралық жүк тасымалдаудың ерекшеліктерін айқындайтын өзге де келісімдер (кедендік төлемақыны төлеу тәртібі; коммерциялық емес қауіптер бойынша сақтандыру төлемдері; тараптардың жауапкершіліктері т.б.);

Халықаралық жүк тасымалдау бойынша келісімшартының ерекшеліктері осындай, ол көліктік келісімшарт жүйесінде маңызды орын алады.

17. Халықаралық автомобиль қатынастары конвенцияларының мағынасын ашыңыз Үлкен көлемдегі жүктерді тасымалдау барысында мемлекетаралық келісімдер пайдаланылады. Мұнда көлік байланыстары қатынастарының кең қатысушылары туындайды. Мемлекеттер арасындағы құқықтық қатынастар келесі мәселелер бойынша реттеледі: халықаралық байланыс жолдары мен көлік құралдарын пайдалану; жүктердің орнын ауыстыру барысындағы мемлекетаралық қатынастарды орнату тәртібі; халықаралық көлік ұйымдардың қызметі. Халықаралық келісімдерге әрбір көлік түріне қатысты жасалған конвенциялар мен келісімдер жатады. Бұл келісімдерге қол қойған мемлекеттердің заңды және жеке тұлғалары үшін оларды орындау міндетті.

Көлік саласындағы халықаралық келісімдер келесідей ұйымдастырушылық, техникалық, коммерциялық, құқықтық мәселелерді қарастырады: • көліктің жекелеген түрлерінің қызметінің жалпы қағидалары; • халықаралық байланыстарды ұйымдастыру; • жүктер мен жолаушыларды тасымалдаудың коммерциялық жағдайлары; • тарифтер, жүктерді тасымалдауға фрахтілік мөлшерлемелер; • мемлекеттер арасындағы көліктік байланыстарды жақсарту; • режимдік жүктерді қайта тиеу, сақтау және тасымалдау жағдайлары; • халықаралық тасымалдар саласындағы жүк иелерінің мүліктік мүдделерін қорғаудың құқықтық мәселелері; • қоршаған ортаның ластануының алдын алу.

Халықаралық көлік мәселелері әр түрлі халықаралық көлік ұйымдарында шешімін табады. Оларға БҰҰ сауда және даму жөніндегі Конференциясы (ЮНКТАД); Ішкі көлік бойынша комитет құрылған Еуропалық экономикалық комиссия (ЕЭК), БҰҰ Халықаралық сауда құқығы жөніндегі Комиссиясы (ЮНСИТРАЛ). Халықаралық автомобиль хабарлары. Хабарлардың бұл түрі жүктерді автомобиль көліктерімен тасымалдау келісімшарты туралы Конвенциямен, (КДПГ) және қауіпті жүктерді халықаралық автомобиль көліктерімен тасу туралы Европа келісімімен реттеледі (ДОПОГ), ол 1961 және 1968 жылдары күшіне енген. Бұл келісімдердің қатысушылары көп елдерде.

Европа елдерінде халықаралық автомобиль хабарлары кеден рәсімдерін оңайлату мақсатымен 1959 жылы халықаралық жол тасымалы кітапшасын қолданумен халықаралық жүк тасымалдау кедендік конвенциясы (ХЖТ) жасалды. 1975 жылы оның жаңа редакциясы шықты. Халықаралық аралас хабарлар. 70 жылдары халықаралық бірнеше ұйымдарда тікелей аралас тасымалдау келісімшарттары туралы келісімнің жобасын өңдеу өткізілді. Осының нәтижесінде 1980 жылы халықаралық аралас жүк тасымалдау туралы ООН Конвенциясы қабылданды.