108. Балаларын немесе еңбекке жарамсыз ата-анасын асырауға арналған қаражатты төлеуден əдейі жалтару

Аталмыщ қылмыс Отбасын және кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстардың жеке құрамдарының түріне жатады.Қылмыстың тікелей обьектісі – кәмелетке толмаған, сондай-ақ кәмелетке толған еңбекке жарамсыз балалардың , еңбекке қабілетсіз ата-ананың лайықты өмір сүруін қамтамасыз ететін материалдық мүдделері. Қылмыстың жәбірленушілері -18-ге толмаған балалар, 18-ге толған еңбекке жарамсыз балалар, еңбекке қабілетсіз ата-аналар. Обьек. Жағынан қ.К.-ң көрсетілген қылмыс ата-ананың сот шешімі бойынша кәмелетке толмаған , сондай-ақ 18-ге толған ,бірақ еңбекке жарамсыз балаларын асырауға арналған қаражаттарды әдейі төлеуден жалттаруы арқ. Жүз. Асырады. ҚР неке және отбасы туралы заңына сәйкес біріншіден ата аналардың ерікті келісімі болған және нотариус куәландырған жағдайда, екіншіден соттың шешімі бойынша өндіріледі.Аталған қылмыс талабына сәйкес қылм.жауаптылық соттың шешімі бойынша алимент төлеуден жалтарғаны үшінғана туындайды. Балаларын асырауға арналған қаражатты төлеуден әдейі жалтаруға соттың шешімі заңды күшіне енгеннен кейін оны орындаудан үнемі ұзаө уақытқа жалтарулар жатады.Заңда оның мерзімі үш айдан астам уақыт деп белгіленген. Субьек. Жағынан тікелей қасақналықпен істеледі. Қылмыстық ниет әртүрлі болуы мүмкін. Пайдакүнемдік, баланың анасына деген өшпенділік, кінәлінің баламен туыстыңғына күмән келтіру.бұл қылмыстық ниеттердің қылмысты саралауға әсері болмайды. Ата-ананың сот шешiмi бойынша кәмелетке толмаған балаларын, сол сияқты он сегiз жасқа толған еңбекке жарамсыз балаларын асырауға арналған қаражатты төлеуден үш айдан астам әдейi жалтаруы қылмыстың субьектісі-арнаулы субьект –сот шешімі қаражат төлеуге міндетті ата-аналар немесе соларға теңестірілген адамдар болады. Кәмелетке толған еңбекке жарамды адамның сот шешiмi бойынша өзiнiң еңбекке жарамсыз ата-анасын асырауға арналған қаражатты төлеуден үш айдан астам әдейi жалтаруы бойынша суб. Болып еңбекке жарамсыз ата анасын асырауға арналған қаражатты сот шешімі бойынша төлеуден жалтарған кәмелетке толған олардың туған немесе өгей балалары, сондай ақ асырап алынған балалары танылады.

109. Азаматтардың тең құқықтылығын бұзу.

Бұл қылмыс Саяси құқықтар бостандықтарға қарсы қылмыстарға жатады.Адамның (азаматтың) құқықтары мен бостандықтарын тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық немесе мүлiктiк жағдайы, жынысы, нәсiлi, ұлты, тiлi, дiнге көзқарасына сенiмi, тұрғылықты жерi, қоғамдық бiрлестiктерге қатыстылығына себептерiмен немесе өзге кез келген жағдайлар бойынша тiкелей немесе жанама шектеу азаматтардың тең құқықтылығын бұзу болып Қылмыстың тікелей обьек.сі тегіне, әлеуметтік, лауазымдық ж.е. мүліктік жағдайына,жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дініне байланысты не кез келген өзге жағдайларына бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды деген қағида болып табылады. Қылмыстың қосымша тікелей обьектісі адамдардың денсаулығы не бостандығы болуы мүмкін. Қылмыстың обьект.жағынан адамның құқықтары мен бостандыұқтарын тегі, әлеуметтік, лауазымдық не мүліктік жағдайы, жынысы, нәсілі, ұлты, тілі, дінге көзғарасы, сенімі, тұрғылықты жері, қоғамдық бірлестіктерге қатыстылығы себептермен не өзге кез келген жағдайлар бойынша тікелей не жанама шектеу арқылы жүзеге асырылады. Қылмыс құрамы формальдық. Ол осы заңда белгіленген тең құқылықтар мен бостандықтарды тікелей немесе жанама шектеу орын алған уақыттан бастап аяқталған деп танылады. Субьективтік жағынан алғанда аталған қылмыс тек тікелей қасақаналықпен істеледі. Кінәлі адам азаматтық конституциялық тең құқықтарын бұзатынын сезеді және де заңда көрсетілген белгілер бойынша оны жүзеге асыруды тілейді. Қылмыстық ниет адамның құқығын ұлтына, тіліне, дініне, не басқадай белгілеріне байланысты олардың конституциялық тең құқылығын бұзу болып табылады. Қылмыс субьектісі- 16-ға толған кез келген адам. Адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып не қоғамдық бірлестіктің жетекшісі осы әрекеттерді жасаса, онда олар осы қылмыстың ауырлататын түрі бойынша жауаптылққа тартылады. Көрсетілген ауырлататын қылмыс құрамының субьектісі-арнаулы( лауазымды адам немесе қоғамдық бірлестіктің жетекшісі).