106. Кəмелетке толмағандарды саудаға салу.

Аталмыш қылмыс Отбасына және кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстардың жеке құрамдарының түріне жатады. Тікелей обьек. –кәмелетке толмағандардың мүддесі, олардың дұрыс даму, жетілу, білім алу, тәрбиелену жағдайлары. Қылмыстық обьективтік жағынан кәмелетке толмаған адамды сатып алу-сату не оған қатысты өзге де мәмілелер жасау, сол сияқты оны пайдалану не азғырып көндіру , тасу, беру, жасыру, сондай-ақ пайдалану мақсатында өзге де әрекеттер арқылы жүзеге асырылады.. Кәмелетке толмаған адамды белгілі келісімді ақы алып басқаға бері сату немес сатып алу д.т. Кәмелетке толмаған адамды айырбастау(үйге, көлікке, басқа тауарларға) сыйға беру (мысалы шетелге тұрақты өтіп келуге байланысты көрсеткен көмегі үшін немесе шын достықтың белгісі ретінде тегін беру), қарызын немесе басқадай міндеттемелерді өтеу үшін беру, басқа біреуге уақытша пайдалануғажалға беру өзге мәмілелер жасау деп танылады. Субьективтік жағынан қылмыс кәмелетке толмағандарды саудаға салу тек қана тікелей қасақаналықпен істеледі. Бұл жерде осы қылмысты істеуге кінәлі болып адамды сатқан және сатып алған жақтар, сондай-ақ осындай әрекеттерге бағытталған өзге де мәмілелер жасауға қатысқандар табылады. Өйткені олар өздерінің іс-әрекеттерін қоғамға қауіптілігін, заңға қайшылығын сезеді ж.е. осыны істеуді тілейді. Қылмыс субьектісі- 16-ға толған кез келген есі дұрыс, кәмелетке толмағандарды саудаға салуға қатысқан адамдар. Нақ сол әрекеттер:

а) алдын ала сөз байласуы бойынша адамдар тобымен;

б) бірнеше рет;

в) өмір мен денсаулыққа қауіпті күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқыту арқылы;

г) қару немесе қару ретінде пайдаланылатын заттарды қолданып;

д) екі немесе одан да көп адамға қатысты;

е) ауыстырып салу немесе өзгедей пайдалану үшін жәбірленушінің органдарын немесе тінін алу мақсатында;

ж) алдау немесе сенімге қиянат жасау жолымен;

з) адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып;

и) кәмелетке толмаған адамды қылмыс жасауға немесе қоғамға қарсы өзге де іс-әрекеттер жасауға тарту мақсатында;

к) жәбірленушінің материалдық немесе өзге тәуелділігін пайдаланып жасалғанда ауырлататын түрлері болып табылады.Ал егер кәмелетке толмаған адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге әкету, Қазақстан Республикасына әкелу немесе бір шет мемлекеттен екіншісіне Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасу мақсатында жасалған әрекеттер, сол сияқты осындай әрекеттерді жасау мақсатында кәмелетке толмаған адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге әкету, Қазақстан Республикасына әкелу немесе бір шет мемлекеттен екінші мемлекетке Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасу болса көрсетілген қылмыс құрамының аса ауырлататын түріне жатады.

107. Баланы ауыстыру.

Аалмыш қылмыс Отбасын және кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстардың жеке құрамдарының түріне жатады. Қылмыстың ткелей объектісі баланың бірқалыпты дамып жетілу және қалыптастыру жағдалары, олардың және отбасының мүдделері. Қылмыс об.жағынан баланы ауыстыру әрекеті арқ. Жүз. Асырады. Баланы ауыстыру деп бір баланы басқа баламен ауыстыруды айтады. Мыс: қыз баланы ер балаға , қара түсті баланы сары түсті балаға , іштен мүгедек болып туыолған баланы сау балаға ауыстыру.аланы аустыру жаңа туған балалар жөнінде босану үйлерінде немесе уақытша бақылаусыз далада қалған баланы ауытырып алу арқылы ж.а. Қылмыс құрамы формальдық құрамға жатады, ж.е. бір баланы екінші балаға заңсыз ауыстырған сәттен бастап аяқталған деп аталады. Қылмыс субьект. Жағынан тек қана тікелей қасақаналықпен жасалады. Кінәлі адам баланы қасақана оның ата анасының не заңды өкілінің келісімінсіз ауыстыратынын сезеді, оны істеуді тілейді. Егер баланы ауыстыру абайсыздықпен жүз. Ас.са , онда адамның әрекеті қылмыс болып табылмайды. Қылмыс субьектісі- 16-ға толған есі дұрыс баланы нақты ауыстырған адам (босану не балалар үйінің медицина қызметкерлері, жаңа туған баланың анасы).

Пайдакүнемдiк немесе өзге жамандық ниетпен жасалған дәл сол әрекет осы қылмыстың ауырлататын түріне жатады. Пайдакүнемдік ниетке баланы аусытырып материалдық олжа, пайда табу әрекеттері, ал зұлымдық ниетке кек алу, қызғаныш, ұлттық, нәсілдік пиғылда жсалған әрекеттер жатады.