Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
K_LM_S_ShPOR.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
308.86 Кб
Скачать

71.Аяқталмаған қылмыстық іс-əрекет түсінігі жəне түрлері.

Белгілі бір әрекеттен не әректсіздіктен тұратын күрделі әлеуметтік құбылыс ретінде қылмыс белгілі бір уақыт кезеңімен қамтылып, өзінің дамуында бірнеше сатылардан өтеді. Осы сатылар қылмыстық құқық теориясында қылмысты жасау сатылары деп аталады. Бұл қасақана жасалатын қылмысқа тән. Қасақана қылмыс жасау сатылары дегеніміз қылмыстық заңмен қарастырылатын қасақана қылмыстарды жүзеге асырудың белгілі бір сатылары түсініледі. Олар: Қылмысқа дайындық сатысы; Оқталу сатысы; Қылмысты аяқтау сатысы. Қылмыс жасау сатылары терминiн заңшығарушы қылмыстық заңда «аяқталған» жəне «аяқталмаған» қылмыстар терминiмен сипаттайды. Аяқталған қылмыс деп – адамның жасаған əрекетiнде қылмыстық заңда көзделген қылмыс құрамының барлық белгiлерi болса танылады.Ал аяқталмаған қылмысқа қылмыстық əрекеттiң 2 түрiн жатқызамыз:

а) қылмысқа дайындалу

б). қылмысқа оқталу

Тікелей ниетпен қылмыс құралдарын не қаруларын іздестіру, әзірлеу, бейімдеп жасау, қылмысқа қатысушыларды іздестіру, қылмысты жасауға сөз байласу не қылмыс жасау үшін өзге де қасақана жағдайлар жасау, егер бұл орайда қылмыс адамның еркіне байланысты емес мән жайлар бойынша ақырына дейін жеткізілмесе, қылмысқа дайындалу деп танылады.Ал қылмысқа оқталукезінде қорғалатын қоғамдық қатынастарға тікелей қол сұғушылық орын алады, яғни зиян келтіру қаупі туады.Тұлғамен жоспарланған зардаптар нақты болады, бірақ оқталушы тұлғаның еркінен тыс туындаған мән жайларға байланысты қылмыс аяқталмай қалады.

72. Дайындалудың объективтік жəне субъективтік алғы шарттары.

Тікелей ниетпен қылмыс құралдарын не қаруларын іздестіру, әзірлеу, бейімдеп жасау, қылмысқа қатысушыларды іздестіру, қылмысты жасауға сөз байласу не қылмыс жасау үшін өзге де қасақана жағдайлар жасау, егер бұл орайда қылмыс адамның еркіне байланысты емес мән жайлар бойынша ақырына дейін жеткізілмесе, қылмысқа дайындалу деп танылады. Қылмысқа дайындалу - бұл қылмыс жасауға жағдайлар туғызатын қасақана əрекеттер. Ол қасақана қылмыс жасаудың бiрiншi сатысын құрайды. Дайындалу əрекеттерiне мына ерекшелiктер тəн:

а) Олар тек қылмыстың жасалуына жағдайлар туғызады, б)Қылмыстық-құқықтың қорғау обьектiсiне өздiгiнен тiкелей қауiп тудырмайды; в)Кiнəлiнiң еркiнен тыс себептермен мəжбүрлi түрде тоқтатылады.

Қылмысқа дайындалу мына əрекеттермен сипатталады:

а) қылмыс құралдарын немесе қаруларын iздестiру, яғни кез келген тəсiлмен (заңды немесе заңсыз) аталған құралдарды иемдену əрекеттерi. Мысалы, қаруды заңға сəйкес сатып алу, сыйға алу, тауып алу,ұрлап алу ,ауыстыру жəне т.б.,

б). қылмыс құралдарын немесе қаруларын əзiрлеу немесе бейiмдеп жасау—оларды ойлаған қылмысты

табысты жүзеге асыру үшiн жарамды қалыпқа келтiру əрекеттерi. Мысалы, кiлттi өзгертiп жасау,қарудыңқасиетiн өзгерту жəне т.б.;

в). қылмысқа қатысушыларды iздестiру—басқа бiр немесе бiрнеше адамды, орындаушы, айдап салушы не көмектесушi ретiнде қылмыс жасауға тарту əрекеттерi. Ол кез келген тəсiлмен (сатып алу, қорқыту, бопсалау, алдау, ұсыныс айту) жүзеге асырылуы мүмкiн.

г). қылмыс жасауға сөз байласу—нақты қылмысты бiрiгiп жасауға алдын-ала уəделескен кемiнде екi адамнан тұратын топты ұйымдастыру;

д). қылмыс жасау үшiн өзге де қасақана жағдайлар жасау,яғни қылмыстық ниеттi жүзеге асыруға бағытталған жоғарыда аталған əрекеттерден өзге кез келген əрекеттердi жасау. Мысалы, қылмыс жасау жағдайын алдын-ала зерттеу, ойластырылған қылмысты жасыруға бағытталған əрекеттердi жасау, қылмыс жасау орнының жоспарын дайындау, т.б.

Субьективтiк жағынан қылмысқа дайындалу кiнəнiң тiкелей қасақаналығымен сипатталады, яғни дайындалушы адам өз iс-əрекеттерiнiң қоғамға қауiптiлiк сипатының бар екендiгiн ұғынады, осы iс-əрекеттер қылмыстың жасалуына жағдай туғызатынын алдын-ала бiледi жəне соны тiлейдi.

Қылмысты жасауға дайындалудың белгілері:

а) Тұлғаның еркінен тыс мән-жайларға байланысты оның қылмыстық ниетінің аяқталмай қалуы; б) Уақыты және әрекеттері б/ша қылмысқа оқталуға қарағанда алшақ болады, сондықтан заңшығарушы ауыр және аса ауыр қылмыстарға дайындалғаны үшін жауаптылық белгіленген; в) ал онша ауыр емес және орташа ауырлықтағы қылмыстарға дайындық үшін олардың қоғамға қауіптілік дәрежесінің аздығына қарай жауаптылық белгіленбеген.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]