- •Beynəlxalq kommersiya işi
- •Mövzu 1: Beynəlxalq ticarət əməliyyatlarının iqtisadi mahiyyəti Plan:
- •1. Giriş
- •2. Beynəlxalq ticarətin sürətli inkişafı beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin əsas cəhəti kimi
- •3. Beynəlxalq ticarət kursunun predmeti və metodu
- •4. Beynəlxalq ticarət əməliyyatlarının mahiyyəti
- •Beynəlxalq ticarət kursunun digər fənlərlə vəhdəti
- •İstifadə olunan ədəbiyyat:
- •Mövzu 1.2: Beynəlxalq ticarət əməliyyatlarının iqtisadi mahiyyəti Plan
- •2. Beynəlxalq ticarət sövdələşmələri: anlayışı, məzmunu, mahiyyəti
- •3. Beynəlxalq ticarət əməliyyatlarının subyekti olan kontragentlərin təsnifatı
- •1. Təsərrüfat fəaliyyətinin növünə və iş xarakterinə görə onlar aşağıdakı kimi fərqləndirilir.
- •2. Hüquqi mövqelərinə görə firmaların təsnifatı.
- •3. Mülkiyyət xarakterinə görə firmalar.
- •5. Sahibkarlıq ittifaqı.
- •6. Xarici bazara çıxış hüququ olan dövlət orqanları və təşkilatları.
- •7. Dünya bazarında malların və xidmətlərin beynəlxalq alqı- satqısı üzrə kontragentlər sifətində çıxış edən bmt sisteminin ixtisaslaşmış idarələri.
- •Mövzu 2: Bazar mahiyyəti, məzmunu və tədqiqi Plan
- •2.Mallar: malların təsnifatı prinsipləri, malın texniki- iqtisadi göstəricilərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri.
- •6. Estetik göstəricilər.
- •7. Ekoloji göstəricilər.
- •3. Malın keyfiyyəti və rəqabətə tablılığı.
- •Mövzu 2.2: Bazar: mahiyyəti, məzmunu və tədqiqi Plan
- •2. Bazarda rəqib firmaların fəaliyyətinin öyrənilməsi
- •3. Bazarda alıcı firmanın öyrənilməsi
- •4. Bazarın nəqletmə, hüquqi və ticarət- siyasi şəraitinin öyrənilməsi
- •5. Bazar tədqiqinin aparılması metodları
- •Mövzu 3: İdxalat–ixracat əməliyyatları və beynəlxalq ticarət sövdələşmələrinə hazırlıq Plan
- •2. İdxal-ixrac əməliyyatları sistemində gömrük tarif tənzimi
- •3. İdxal- ixrac əməliyyatlarının lisenziyalaşdırılması. Gömrük vergiləri və rüsumları
- •I. Gömrük ödənişlərinin təsnifatı
- •II. Gömrük rüsumları
- •III. Gömrük orqanları tərəfindən alınan dolayı vergilər
- •IV. Müsadirə olunmuş malların satışından alınan vəsait
- •V. Digər vergilər
- •VI. Gömrük ödənclərinin vahid dərəcəsi
- •4. İdxalat–ixracat əməliyyatlarının uçotu və onun unifikasiyası
- •5. Birbaşa əlaqələr şəraitində beynəlxalq ticarət sövdələşmələrinə hazırlıq
- •İdxalat sövdələşmələrinə hazırlaşma üsulları:
- •Mövzu 4: Beynəlxalq alqı-satqı kontraktları ( müqavilələri) Plan
- •2. Alqı-satqının ümumi şərtləri
- •3. Beynəlxalq alqı-satqı kontraktlarının mahiyyəti və strukturu
- •4. Müqavilənin bazis şərtləri ( İnkoterms)
- •5. Beynəlxalq alqı-satqı kontraktlarının növləri və xüsusiyyətləri
- •Mövzu 5: Beynəlxalq alqı-satqı kontraktlarının icra edilməsinin təşkili Plan
- •2. Müqavilə icrasının rəsmiləşdirilməsi üzrə xarici ticarət sənədləri
- •3. Müqavilə icrasının rəsmiləşdirilməsi üçün nəqliyyat sənədləri
- •4.Müqavilə icrasının rəsmiləşdirilməsi üçün gömrükxana sənədləri
- •6. Beynəlxalq ticarət qaydalarının sadələşdirilməsi üzrə işçi qrupunun funksiyaları
- •Mövzu 6: Beynəlxalq qarşılıqlı ticarət əlaqələri Plan
- •2. Beynəlxalq qarşılıqlı sazişlərin ( razılaşmaların) növləri
- •Mövzu 7: Dünya bazarında ticarət-vasitəçi fəaliyyəti Plan
- •2. Ticarət–vasitəçi ilə bağlanılan müqavilənin əsas şərtləri
- •3. Ticarət-vasitəçi əməliyyatlarının təşkilati formaları
- •4. Ticarət–vasitəçi firmaların fəaliyyət xüsusiyyətləri
- •Mövzu 8: Beynəlxalq birjalarda, hərraclarda və torqlarda ticarət və alıb-veriş əməliyyatlarının təşkili Plan
- •2. Beynəlxalq hərraclar. Beynəlxalq hərrac ticarətinin təşkilatı formaları
- •3. Beynəlxalq torqlar. Beynəlxalq torqların keçirilməsi şərtləri
- •4. Torq iştirakçılarına təkliflərin təqdimi. Torqun təşkilatçıları və iştirakçıları
- •Mövzu 9: Beynəlxalq ticarət və alış-veriş işində reklam, sərgilər, yarmarkalar və texniki xidmətlər
- •Ticarət və alış-veriş məqsədilə reklamın məzmunu
- •Reklamın əsas vasitələri
- •Dövrü mətbuatda və arayış kitabçalarında reklam vasitələri
- •2. Reklamın həyata keçirilməsinin təşkilatı formaları.
- •3. Mal nişanı və onlardan reklam məqsədilə istifadə
- •Mal nişanı qarşısında qoyulan tələblər.
- •Mal nişanlarının qeydə alınması qaydası
- •4. Beynəlxalq sərgilər və yarmarkalar. Beynəlxalq sərgilərdə ( yarmarkalarda) bağlanılan sazişlər
- •5. Sərgi və yarmarkaların təşkili və tənzimlənmə fəaliyyəti
- •Mövzu 10: Beynəlxalq texnologiya, elmi-texniki biliklər və lisenziya mübadiləsinin metodoloji əsasları Plan
- •2. Elmi–texniki biliklər ticarətinin xüsusiyyətləri
- •3. Lisenziyalar və beynəlxalq lisenziyalaşdırma
- •Lisenziya
- •4. Beynəlxalq lisenziyalar ticarətinin xüsusiyyətləri
- •Müasir şəraitdə beynəlxalq lisenziyalaşdırma
- •5. Beynəlxalq lisenziya mübadiləsi sazişlərinin növləri və məzmunu
- •Beynəlxalq lisenziya sazişinin məzmunu
- •6. Beynəlxalq lisenziya ticarətinin təşkili
- •Beynəlxalq lisenziyalaşdırma bölməsi
- •İxtisaslaşmış firmalar
- •Lisenziya və patent agentləri
- •Mövzu 11: Beynəlxalq mühəndis–tikinti xidmətləri mübadiləsi Plan
- •2. Mühəndis–texniki xidmətlərin verilməsinə (satılmasına) dair beynəlxalq müqavilələrin əsas şərtləri
- •3. Müqavilənin predmeti və qüvvədə olması müddəti.
- •4. Məsləhətçilik xidmətlərinin başlanması və bitməsi müddətləri.
- •3. Beynəlxalq mühəndis-texniki xidmətlər mübadiləsinin təşkili
- •İxtisaslaşmış injinirinq firması
- •Mövzu 12: Beynəlxalq icarə əməliyyatları Plan
- •Beynəlxalq icarənin növləri
- •2. Beynəlxalq icarə müqavilələrinin əsas şərtləri
- •5. Lizinq müqavilələrinin ləğv edilməsi qaydası
- •Qəbuletmə protokolu
- •Cari icarə müqaviləsinin əsas şərtləri
- •3. Müasir şəraitdə beynəlxalq ticarətin xüsusiyyətləri və icarə əməliyyatlarının təşkilatı formaları
- •4. Beynəlxalq icarə əməliyyatlarının təşkilatı formaları
- •Beynəlxalq kommersiya işi
II. Gömrük rüsumları
20 |
Milli valyuta ilə hesablanan idxal gömrük rüsumları |
21 |
Milli Bankın müəyyən etdiyi məzənnəyə görə xarici valyuta ilə hesablanan idxal gömrük rüsumları |
25 |
Milli valyuta ilə hesablanan ixrac rüsumları |
26 |
Milli Bankın müəyyən etdiyi məzənnəyə uyğun xarici valyuta ilə hesablanan ixrac gömrük rüsumları |
III. Gömrük orqanları tərəfindən alınan dolayı vergilər
30 |
Milli valyuta ilə hesablanan aksizlər |
31 |
Milli Bankın müəyyən etdiyi məzənnəyə uyğun xarici valyuta üzrə hesablanan aksizlər |
32 |
Milli valyuta ilə hesablanan əlavə dəyər vergisi |
33 |
Milli Bankın müəyyən etdiyi məzənnəyə uyğun xarici valyuta ilə hesablanan əlavə dəyər vergisi |
35 |
Milli valyuta ilə hesablanan xüsusi vergi |
36 |
Milli Bankın müəyyən etdiyi məzənnəyə uyğun xarici valyuta ilə hesablanan xüsusi vergi |
IV. Müsadirə olunmuş malların satışından alınan vəsait
60 |
Müsadirə olunmuş malların reallaşmasından( satışından alınan vəsait) |
V. Digər vergilər
70 |
Lisenziyanın verilməsi üzrə yığımlar |
71 |
Lisenziya müddətinin bərpası üzrə yığımlar |
72 |
Gömrüyün rəsmiləşdirilməsi məqsədilə mütəxəssislərə verilən peşə attestatının hazırlanmasına görə yığımlar |
73 |
Gömrüyün rəsmiləşdirilməsinin aparılması məqsədilə mütəxəssisə verilən peşə attestatı müddətinin artırılması üçün alınan yığımlar |
74 |
Məlumat və məsləhətlərə görə ödənişlər. Ilkin qərarın qəbulu üçün ödəniş. Gömrük hərraclarında iştiraka görə ödəniş. Bank və ya digər kredit müəssisənin bank reyistirinə daxil olunmasına alınan yığımlar |
VI. Gömrük ödənclərinin vahid dərəcəsi
80 |
Gömrük ödənclərinin vahid dərəcəsi |
VII. Digər gömrük ödəncləri
91 |
Gömrük ödənişlərinə möhlətin uzadılması üzrə milli valyuta ilə hesablanan faizlər |
92 |
Gömrük ödənişlərinə möhlətin uzadılması üzrə Milli Bank tərəfindən müəyyənləşdirilən məzənnəyə uyğun hesablanmış xarici valyuta ilə alınan ödənişlər |
93 |
Gömrük ödəncləri vaxtının uzadılması üçün milli valyuta ilə hesablanan faizlər |
94 |
Gömrük ödənişləri vaxtının uzadılması üzrə məzənnənin Milli Bank tərəfindən müəyyənləşdirilmiş xarici valyuta ilə hesablanan faizlər |
95 |
Milli valyuta ilə müddətin uzadılması üçün dəbbələmə haqqının hesablanması |
96 |
Xarici valyuta ilə dəbbələmə haqqının hesablanması |
4. İdxalat–ixracat əməliyyatlarının uçotu və onun unifikasiyası
Beynəlxalq ticarət təcrübəsində gömrük- tarif əməliyyatları çoxsahəli olur. Odur ki, onun tənzimi və uçotunun aparılmasına ticarət- tarif əməliyyatlarının unifikasiyasının böyük əhəmiyyəti vardır. Bu məqsədlə Gömrük Əməkdaşlığı Şurası adı altında gömrük- tarif praktikasını tənzimləyən əlaqələndirmə metodik mərkəz olan hökumətlərarası təşkilat yaradılır. Gömrük Əməkdaşlığı Şurası fəaliyyətinin əsas istiqaməti gömrük tarifləri sistemində malları təsnifləndirmək üçün vahid unifikasiya olunmuş momenklatur ( siyahı) yaratmaqdan ibarətdir. 1961- ci ildə 29, 1971- ci ildə 66, 1981- ci ildə 93, 1987- ci ildə isə 103 ölkənin iştirakı ilə Gömrük nomenklaturası işlənib hazırlanmışdır. Ilk nomenklatura 1959- cu ildə Brüssel Gömrük Nomenklaturu olmuşdur. Artıq 1987- ci ildə o, dünya ticarətinin 8%- ni əhatə etməklə 150 ölkəni əhatə edib tətbiq olunurdu. 1988- ci ildə Gömrük Əməkdaşlıq Şurası 1990- cı illər üçün əsas aşağıdakı istiqamətləri əhatə edən proqram qəbul etdi:
1) Gömrük Əməkdaşlığı Şurası iş vasitələri kimi, beynəlxalq gömrük standartları işlənib hazırlanmasını və onların eyniliklə tətbiqi təmin olunsun;
2) Unifikasiyalaşdırılmış və sadələşdirilmiş idxal-ixrac üzrə gömrük qaydaları və üsulları işlənib hazırlansın;
3) Gömrük qaydalarının hər cür pozulmasına və qaçaqmalçılığıa qarşı nəzarət və mübarizənin təcrübi tədbirləri işlənib hazırlansın;
4) Kadrların hazırlanmasında üzv dövlətlərinə kömək göstərilsin;
5) Gömrük xidmətləri və beynəlxalq ticarətin digər iştirakçıları arasında məlumatların elektron mübadiləsi sistemi inkişaf etdirilsin.