5. Równowaga przedsiębiorstwa w konkurencji doskonałej

Modele rynku- konkurencja doskonała, czysty monopol, konkurencja monopolistyczna i oligopol

Konkurencja doskonała – jest to model rynku, na którym żadna ze stron (sprzedażowa i nabywcza) nie ma wpływu na cenę, popyt i podaż.

Założenia

-Na rynku występuje duża liczba producentów i kupujących.Cena nie jest zależna od producenta

-Istnieje doskonała mobilność czynników produkcji oraz swoboda zakładania nowych przedsiębiorstw

-Oferowane do sprzedaży towary są jednorodne

-Sprzedający i kupujący maja doskonałą znajomość rynku

Utarg przeciętny(Up)- jest sumą pieniędzy uzyskanych za jednostkę sprzedanego towaru i jest on równy cenie

Up = Uc/Q =C

Utarg Krańcowy (Uk)- przyrost utargu całkowitego związany ze wzrostem sprzedaży o dodatkową jednostkę, jest równy cenie

Uk = ΔUk/ ΔQ = C

Utarg całkowity (Uc)- przychód ze sprzedaży jest równy iloczynowi ilości sprzedanych produktów(Q) i ich ceny

Uc = c*Q

Krótkookresowa równowaga przedsiębiorstwa – przedsiębiorstwo wytwarza taką ilość produkcji, przy której koszt krańcowy jest równy utargowi krańcowemu ,trwa dopóki nie zmieniają się taki czynniki jak np: ceny wytwarzanych produktów, czy też ceny nabywanych czynników produkcji

Optimum ekonomiczne – wielkość produkcji, która maksymalizuje zysk ekonomiczny przedsiębiorstwa lub minimalizuje jego stratę. Kk=Uk

6. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach pełnego monopolu

Założenia czystego (pełnego) monopolu

- produkty są jednorodne, lub zróżnicowane. Nie istnieją ich bliskie substytuty,

- na rynku jest wielu kupujących i jeden sprzedający (monopol podaży) bądź jeden kupujący i wielu -sprzedających (monopol popytu, czyli monopson)

- istnieje doskonała informacja o rynku. Oznacza to, że monopolista podaży zna popyt na produkowane przez siebie dobro, zaś monopolista popytu zna podaż dobra, którego potrzebuje

- występują bariery wejścia do działalności opanowanej przez monopol,

- monopolista ustala cenę

Rodzaje: Oligopol Duopol

W warunkach monopolu wzrost rozmiarów podaży wywołuje spadek ceny. Spada więc zarówno utarg przeciętny, jak i utarg krańcowy. Utarg krańcowy spada w tempie szybszym niż utarg przeciętny, bowiem każde zwiększenie sprzedaży wymaga obniżenia ceny produkowanych wyrobów

Utarg całkowity monopolu (Uc) rośnie wraz ze wzrostem sprzedaży i osiąga maksimum przy rozmiarach produkcji Q1. Cenowa elastyczność popytu wynosi wówczas l, a utarg krańcowy jest równy 0. Monopolista nie będzie więc zainteresowany zwiększaniem rozmiarów produkcji ponad poziom Q1, gdyż utarg krańcowy z każdej następnej jednostki sprzedanego produktu będzie ujemny (Uk < 0), elastyczność cenowa popytu będzie mniejsza od l, a utarg całkowity zacznie spadać (przy rozmiarach produkcji Q2 utarg całkowity = 0).

Równowagę przedsiębiorstwa monopolistycznego w okresie krótkim wyznacza, podobnie jak przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego, punkt zrównania utargu krańcowego z kosztem krańcowym (punkt A na rys. poniżej). W tym przypadku musimy jednak pamiętać, że utarg krańcowy nie równa się cenie, ponieważ utarg krańcowy przedsiębiorstwa monopolistycznego nie jest równy jego utargowi przeciętnemu. Przedsiębiorstwo monopolistyczne maksymalizuje zysk przy wielkości produkcji równej Qr, przy której krzywa utargu krańcowego przecina się z krzywą kosztów krańcowych. Przedsiębiorstwo znajduje się wtedy w stanie równowagi, czyli osiąga optimum ekonomiczne. Rozmiary produkcji większe niż Qr oznaczają, że utarg krańcowy jest niższy od kosztu krańcowego - zwiększanie produkcji poza Qr staje się więc nieopłacalne. Z kolei przy rozmiarach produkcji mniejszych od Qr utarg krańcowy jest większy od kosztów krańcowych, co oznacza, że wskazane jest zwiększenie rozmiarów produkcji do poziomu Qr, gdyż przynosi to dodatkowe zyski

Chamberlina