3. Teoria wyboru producenta

Przedsiębiorstwa - są wytworami określonych procesów cywilizacyjnych i formami współczesnych formacji gospodarczych. jest jednostką gospodarczą wyodrębnioną pod względem techniczno-organizacyjnym i ekonomicznym, prowadząca działalność o charakterze produkcyjno-handlowym lub usługową nastawioną na zysk. Zysk jest ekonomicznym wyznacznikiem działalności przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo, które nie osiąga zysku nie ma racji bytu w gospodarce rynkowej

Podział przedsiębiorstw

1. Spółki prawa handlowego uregulowane w kodeksie spółek handlowych obejmują:

o spółki osobowe

 spółka jawna

 spółka partnerska

 spółka komandytowa

 spółka komandytowo-akcyjna

o spółki kapitałowe

 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

 spółka akcyjna

2. Kodeks cywilny z kolei reguluje działalność następujących form prawnych przedsiębiorstw:

 spółka cywilna

 przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej

3. Pozostałe formy prawne uregulowane są w poszczególnych aktach prawnych – ustawach. Inne spotykane podmioty gospodarcze w polskim ustawodawstwie to:

 przedsiębiorstwo państwowe

 stowarzyszenie

 spółdzielnia

 fundacja

Funkcja produkcji w krótkim okresie - Krótki czas zakłada brak zmian w obszarze technologicznym, czyli technologia produkcji jest dana.

Przyjmując następujące założenia do analizy funkcji produkcji, iż:

istnieje tylko jeden czynnik zmienny – praca,

istnieje jeden czynnik stały – kapitał,

technologia produkcji jest dana,

czynniki produkcji mogą łączyć się ze sobą w różnych proporcjach,

produkt jest jednorodny,

otrzymujemy jednoczynnikową funkcję produkcji:

X=f(L), c.p.

Oznacza ona, iż wielkość produkcji jest tym większa (c.p.), im więcej pracowników zatrudnia przedsiębiorstwo. W związku z tym mamy do czynienia z następującymi kategoriami ekonomicznymi:

Krzywa Knighta(struktura produkcji)

Prawo nieproporcjonalnego przychodu (inaczej mówiąc prawo nieproporcjonalnej wydajności) można ogólnie sformułować w następujący sposób: jeżeli zwiększamy nakłady tylko niektórych czynników wytwórczych, potrzebnych do produkcji danego dobra, pozostawiając inne czynniki (stał) w ilości niezmienionej, to otrzymany produkt będzie wzrastał początkowo więcej niż proporcjonalnie, następnie proporcjonalnie i wreszcie mniej niż proporcjonalnie w stosunku do nakładów czynników zmiennych. W końcu, kiedy wysokość nakładów przekroczy określoną granicę, absolutna ilość otrzymanego produktu zacznie się zmniejszać.

Produkt marginalny (krańcowy) – jest to przyrost wielkości produkcji spowodowany przyrostem zatrudnienia o 1,

produkt przeciętny – jest to ilość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego,

produkt całkowity – całkowita ilość produkcji wytworzonej, przy stałym poziomie kapitału i zmiennym czynniku pracy,

Produktywność czynników produkcji - Relacja efektów (wielkości produkcji) do nakładów (kosztów wykorzystywanego kapitału i pracy); produktywność odzwierciedla stopień wykorzystania czynników produkcji oraz wpływ wielu innych czynników (zmiany w strukturze nakładów czynników produkcji, poziom rozwoju technologicznego, itp.).

Produktywność całkowita - suma uzyskanych efektów podzielona przez całkowite nakłady.

Produkcyjność przeciętna (PP)– to miara efektu produkcyjnego, przypadającego na jednostkę czynnika wytwórczego; to iloraz wielkości produkcji całkowitej przez wielkość nakładów uczestniczącego w produkcji danego czynnika wytwórczego

Produkcyjność krańcowa (marginalna) (PK) – to zmiana rozmiarów produkcji całkowitej spowodowana przez zwiększenie nakładów odpowiedniego czynnika wytwórczego o jednostkę; to granica, do której dąży stosunek przyrostu produkcji całkowitej do przyrostu nakładów tego czynnika, jeżeli ten ostatni dąży do zera, a wielkość nakładów wszystkich innych czynników pozostaje bez zmian

Izokwanta (krzywa jednakowego produktu) jest zbiorem możliwych kombinacji nakładu dwóch czynników produkcji, które pozwalają efektywnie wytworzyć daną wielkość produktu.

Izokoszta (krzywa jednakowego kosztu) to w mikroekonomii prosta obrazująca wszystkie kombinacje dwóch czynników produkcji, pracy i kapitału, których koszt całkowity jest taki sam.

MARGINALNA STOPA TECHNICZNEJ SUBSTYTUCJI (MSTS) – stosunek zgodnie z którym można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim tak, aby wielkość produkcji nie uległa zmianie

OPTYMALNA KOMBINACJA CZYNNIKÓW PRODUKCJI – taka, która przy danych nakładach (kosztach) pozwala osiągnąć maksymalny poziom produkcji lub taka, która dany poziom produkcji pozwala zrealizować przy minimalnych kosztach.

Fazy produkcji

etap I – nakład czynnika zmiennego rośnie od zera do takiej wielkości, dla której PP jest maksymalny. W etapie I produkt przeciętny rośnie

etap II – stanowi go taki przedział nakładu czynnika zmiennego, w ramach którego PP spada; również PM spada, lecz pozostaje ciągle dodatnie

etap III PP ciągle spada; PM przybiera wartości ujemne

Celem działalności producenta jest maksymalizacja zysków. Producent kupuje czynniki produkcji płacąc ceny rynkowe (wydatki, nakłady). Nakłady na produkcję wyrażone w pieniądzu to koszty produkcji. Kapitał, który producent przeznacza na proces produkcji przechodzi przez fazy:

• Zakup czynników produkcji (kapitał-pieniądze)

• Produkcja dóbr (kapitał-rzecz)

• Sprzedaż (kapitał-pieniądze)

Jeżeli różnica między sumą wydatkowaną w fazie 1 i fazie3 jest ujemna to producent osiąga straty.

Zadanie producenta polega na takim wyborze kombinacji nakładów i efektów by różnica była dodatnia i maksymalna. Osiągnięcie zysku jest podstawowym warunkiem rozwoju przedsiębiorstwa.

Rola zysku-wpływa na możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa, wielkość i podział zysku określają samofinansowanie przedsiębiorstw. Zysk wpływa na wielkość zatrudnienia i spełnia rolę motywującą.

Biorąc pod uwagę funkcje zysku w procesie zarządzania wyróżniamy:

• Zysk netto

• Zysk brutto