1. Model gospodarki rynkowej, mikroanaliza rynku
Gospodarka rynkowa – System gospodarczy w ramach którego koordynacja działalności indywidualnych podmiotów gospodarczych odbywa się na rynku lub też za pośrednictwem rynku
Rynek to ogół stosunków wymiennych między sprzedawcami i odbiorcami
Elementy rynku- popyt, podaż, cena, konkurencja
Funkcje rynku- Funkcja realizacji towarów, funkcja informacyjna, funkcja regulacji produkcji, funkcja alokacyjna, funkcja selekcyjna.
Ceny
Relatywne – cenana jednego produktu w porównaniu do ceny innego produktu
Absolutne – to wartość wymienna towaru wyrażona w pieniądzu
Popyt - jest zestawieniem ilości danego dobra jakie kupujący są gotowi i zdolni kupić przy różnych cenach w określonym czasie.
Prawo popytu - wraz ze wzrostem ceny maleje popyt (ceteris paribus), wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta.
Determinanty popytu
Dochody konsumentów
Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
Przewidywania cen relatywnych ( przewidywania inflacyjne)
Liczba ludności
Gusty i preferencje
Efekt naśladownictwa i demonstracji
Paradoks Giffena – sytuacja ekonomiczna, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo wzrostu ceny. Sytuacja taka ma miejsce przy bardzo niskich dochodach konsumentów i przy wzroście cen dóbr niższego rzędu, zwanych dobrami Giffena. Cena dobra Giffena jest relatywnie niższa od innych substytutów lub dane dobro nie posiada bliskich substytutów (np. chleb), dlatego popyt rośnie.
Efekt Veblena (efekt demonstracji, efekt prestiżowy), zwany także paradoksem Veblena, dotyczy dóbr luksusowych i najbogatszych grup społecznych, jest to wzrost wielkości popytu na dobra luksusowe mimo wzrostu cen tych dóbr. zjawisko zwiększenia popytu na dobro luksusowe (dobra ekonomiczne), spowodowane wzrostem jego ceny
Podaż - jest zestawieniem danego dobra jakie producenci oferują do sprzedaży przy różnych cenach w określonym czasie.
Prawo podaży wzrost cen prowadzi do wzrostu podaży, a spadek cen do spadku podaży (ceteris paribus)
Determinanty podaży
-cena danego produktu
-ceny czynników produkcji
-dostępność czynników produkcji
-technologia produkcji
-ceny innych produktów
-liczba sprzedających
-oczekiwania dotyczące przyszłych cen produktów i czynników wytwórczych
-pozostałe czynniki
Równowaga rynkowa jest to taka sytuacja na rynku danego dobra w której wielkość popytu równa jest wielkości podaży. Rynek na którym występuje stan równowagi jest rynkiem stabilnym
Cena równowagi - Cena równoważąca rynek danego dobra, przy której wielkość zapotrzebowania na dane dobro równa jest wielkości oferowanej. Przy niej powstaje zrównoważenie popytu i podaży
2. Elastyczność popytu I podaży
Elastyczność popytu - Stosunek procentowej zmiany popytu do procentowej zmiany czynnika, który tę zmianę popytu wywołał
Rodzaje:
Cenowa elastyczność popytu (elastyczność popytu)
Dochodowa elastyczność popytu
Mieszana elastyczność popytu
Determinanty elastyczności popytu
Znaczenie dobra dla konsumenta
Liczba substytutów
Udział wydatków na dobro w dochodzie konsumenta
Okres czasu, na jaki zmienia się cena
Elastyczność podaży - Stosunek procentowej zmiany popytu do procentowej zmiany ceny
Rodzaje – Punktowa Łukowa Interpretacja graficzna
Determinanty
1. Okres czasu potrzebny na wytworzenie dobra
2. Możliwości przechowywania dobra
3. Okres czasu, na jaki zmienia się cena
Mieszana elastyczność popytu - procentowa zmiana popytu na dobro (usługę) x w reakcji na procentową zmianę ceny dobra (usługi) y. Mieszana elastyczność popytu istnieje ponieważ popyt na dane dobro (usługę) uzależniony jest również od cen innych dóbr (usług).
Dobra substytucyjne - w ekonomii, znane również jako dobra substytutywne, to towary i usługi spełniające podobne bądź zupełnie pokrywające się funkcje. Mają podobne zastosowanie i podobne właściwości np. masło i margaryna, kredyt i pożyczenie pieniędzy od znajomego.
Dobra komplementarne uzupełniają się, są łącznie niezbędne do zaspokojenia potrzeb człowieka. Ich elastyczność mieszana jest ujemna. Przykłady to samochód i benzyna, energia elektryczna i żarówka.
Dobra niezależne charakteryzują się zerową elastycznością mieszaną — zmiana ceny jednego z tych dóbr nie powoduje zmiany popytu na drugie dobro. Przykładem dóbr niezależnych mogą być czołgi i skarpetki.
Dochodowa elastyczność popytu – reakcja popytu na zmianę dochodu. a jej miarą jest współczynnik elastyczności popytu
Dobra normalne to w ekonomii wszystkie dobra, na które popyt rośnie pod wpływem wzrostu dochodów nabywców.
Dobra podrzędne to w ekonomii wszystkie dobra, na które popyt rośnie pod wpływem spadku dochodów nabywców. Zaś, jeżeli dochód nabywców rośnie (ceteris paribus), wówczas popyt spada
Dobra luksusowe - w ekonomii: takie dobra, na które popyt rośnie szybciej niż liniowo w stosunku do wzrostu dochodów. W przypadku spadku dochodów spadek popytu jest procentowo większy.
Dobra podstawowe to w ekonomii dobra, które nie mają swoich substytutów; zmiana ceny nie spowoduje spadku popytu, bądź obniży go w nieznacznym stopniu. Dobra podstawowe zwane są też dobrami względnie poślednimi.
Cenowa elastyczność podaży - Współczynnik elastyczności cenowej podaży wyraża relatywną zmianę wielkości podaży w stosunku do relatywnej zmiany ceny danego dobra. Informuje o tym o ile % zmieni się podaż na dane dobro, jeżeli cena tego dobra zmieni się o 1%.
