1. Мемлекеттің басқару нысанының түсінігі, түрлері.

2. Басқару құқықтық актілері: түсінігі, құқықтық маңызы.

3. Атқарушы биліктік органдарының келісім жасауы.

1. Мемлекеттің басқару нысанының түсінігі, түрлері.

Атқару билігін жүзеге асырудың өзі белгілі бір әдістер мен тәсілдер арқылы жүзеге асырылады. Алдымен мемлекеттік басқарудың әдіс – тәсілдерін анықтап алу қажет. Ал, М. А. Қызылов, Г. А. Ибраева, Д. Қ. Есенов, И. Е. Искакова мемлекеттік басқару тәсілдерін басқару субъектісінің басқару объектісіне ықпал ету әдістері ретінде қарастырады, яғни олар басқарудың қойылған мақсаттары мен міндеттеріне жету және басқару функцияларын жүзеге асыру үшін қолданылады.

Ю. М. Козлов адамдардың санасы мен еркіне ықпал етудің екі универсалдық әдісін көрсетеді :

а) сендіру ;

б) көндіру.

Заң әдебиеттері бұған әлеуметтік тәсілді де қосады, яғни оның ішінде олар мемлекеттік басқарудың жалпы тәсілдерін құрайды.

2. Басқару құқықтық актілері: түсінігі, құқықтық маңызы.

Құқықтық реттеу әдісі - әкімшілік құқықтың функциясы; басқару әдісі - әкімшілік – құқық субъектісінің функциясы, оның ішінде кез – келген субъектінің емес, атқарушы биліктің (мемлекеттік басқарудағы ) субъектісі болып табылатын тұлға қызметі.

А. П. Алехин Ресей Федерациясындағы басқару әдістерін келесідей жіктеп көрсетеді :

а) басқарушылық әрекет әдістері – олар әрқашан сыртқы құқықтық билік мағынасына ие және өзіндік басқару әдістері болып табылады ;

б) басқару аппараты жұмысының ұйымдары әдістері - олар тек аппарат ішілік мағынаға ие ;

в) жекелеген басқарушылық әрекетін орындау әдістері – бұлар процедуралық сипат әдістері.

Басқару тәсілдері әкімшілік, экономикалық және әлеуметтік – психологиялық болып бөлінеді.

Басқару тәсілдерінің айрықша айқын саралануы - басқару объектісіне әсер ету сипаттамасына қарай тікелей және жанама болып бөлінеді .

Тікелей басқарушылық әсер ету тәсілдері, басқару субъектісінің, басқартатындардың мінез – құлқына біржақты биліктік әсер етумен сипатталады. Жанама басқарушылық тәсіл арқылы, басқару объектісіне әсер ету, мынада, яғни олардың көмегімен басқару субъектісі, басқару объектісінің мүдделеріне әсер ету арқылы қалауына қажетті мінез – құлыққа жетеді.

Басқарудың әкімшілік тәсілі көрініс нысанына қарай, заңдылық көрінісіне қарай, басқару объектісінің мінез – құлқына ықпал ету әдісіне қарай, ұйғарым нысанына қарай сараланады.

Басқарудың әкімшілік тәсілдері заңдылық қасиетіне қарай :

- нормативтік актілер – басқарушылық қатыста басқаратындардың қызметін реттейтін нормаларды қамтитын құқықтық актілер, яғни Қазақстан Республикасының «Нормативтік құқықтық актілер туралы» 1998 жылғы 24 наурыздағы №213 заңына сәйкес, нормативтік құқықтық акт – референдумда қабылданған не уәкілетті орган немесе мемлекеттің лауазымды адамы қабылдаған, құқықтық нормаларды белгілейтін, олардың қолданылуын өзгертетін, тоқтататын немесе тоқтата тұратын белгіленген нысандағы жазбаша ресми құжат;

- жеке актілер – нақты орындаушыларға бағытталған тіке өкімдік түріндегі ұйғарымдар.

Басқару субъектілерінің мінез – құлқына ықпал ету әдісіне қарай әкімшілік әдістер мыналарға бөлінеді :

- белгілі бір әрекеттерді жасауға міндеттейді ;

- белгілі бір әрекеттерді жасауға өкілеттейтін ;

- әлеуметтік пайдалы әрекеттерді жасауға мадақтайтын ;

- қандай да болсын әрекеттерді жасауға тиым салатын .

Әкімшілік тәсілдер ұйғарым нысанына қарай императивтік (бұйрықты, сөзсіз бағынуды орындауды қажет етеді) тапсырмалық немесе міндеттеушілік және ұсыныстық болып бөлінеді.

Басқарудың әлеуметтік – психологиялық тәсілдері атқарушы билік органы ұжымында, қолайлы жағдайды және тұрақты моральды – психологиялық климаты, сонымен бірге алдарында тұрған міндеттерді табысты шешуге мүмкіндік жасауға, басқару субъектісі мен басқару объектісі арасындағы дара қарым – қатынасты орнықтыруға бағытталған.