
- •Seyid əhməd mahmudi
- •Müqəddimə
- •Birinci dərs
- •2. Dinin əsas dayaqları nədən ibarətdir?
- •Suallar
- •İkinci dərs dinə meylin səbəb və motivləri (1)
- •1. İnsan dinə, məzhəbə və Allaha e`tiqad bəsləməyə necə meyl göstərmişdir?
- •2. İnsanların dinə yönəlməsində cəhalət, qorxu və ictimai-əxlaqi ehtiyaclar nə kimi tə`sir göstərmişdir?
- •1. Cəhalət nəzəriyyəsi:
- •2. Qorxu nəzəriyyəsi:
- •3. Əxlaqi və ictimai ehtiyaclar nəzəriyyəsi:
- •Sual və tapşiriqlar
- •Dinə meylin səbəb və motivləri (2)
- •1. İqtisadi amillərin və cinsi ehtiyacların dinin formalaşmasında nə kimi rolu olmuşdur?
- •2. Bəxt və taleyə inamın dinə yönəlmənin səbəblərindən biri hesab etmək olarmı?
- •3. Dinə yönəlmənin əsas amilləri hansılardır?
- •4. Iqtisadi amil nəzəriyyəsi:
- •5. Cinsi nəzəriyyə: (freydizm)
- •6. Bəxt nəzəriyyəsi:
- •Sual və tapşiriqlar
- •İbtidai dinlər (1) fetişizm və animizm
- •1.Fetişizm;
- •2.Animizm;
- •3.Totemizm.
- •1. Fetişizm
- •2. Animizm
- •Animizm ilə fetişizmin fərqi
- •Ərəbistan yarimadasinda animizm
- •Sual və tapşiriqlar
- •Beşinci dərs
- •İbtidai dinlər (2)
- •3. Totemizm
- •Totemizmin əsas prinsipləri
- •V) Tabu: (Taboo)
- •Qədim və müasir totemlər
- •2. Manaya e’tiqad
- •3. Sehr və cadu
- •4. Tabuya e’tiqad
- •5. Təmizlənmə və paklandirma
- •6. Diri zənn etmə
- •7. Təbiətə sitayiş
- •8. Qurbanliq
- •9. Ölülərə hörmət qoyulmasi
- •10. Insan, təbiət və varliq ruhunun vəhdəti
- •11. Varliq aləminin mənşəyinə qovuşmaq meyli
- •12. Eşq və sitayiş
- •13. Əbədiyyətə e`tiqad
- •14. Ixtiyar və seçki
- •Sual və tapşiriqlar
- •Mütaliə üçün bir ibtidai cəmiyyətin tədqiqi
- •Yeddinci dərs
- •Veda dini (1)
- •Veda ayininin tarixi
- •Veda mə`budlari
- •1. Çoxallahlıq:
- •2. Kollektiv mə`budlar;
- •3. Monoteizm.
- •Sual və tapşiriqlar
- •Səkkizinci dərs
- •Veda ayini (2) müqəddəs kitablar - veda
- •1. Riqveda:
- •İstər çox güclü qərb fatehləri olsun və istərsə də şərqin müzəffərləri!
- •İndra xilas etməkdə güclü və kömək etməkdə bağışlayandır!
- •2. Yacurveda:
- •3. Samaveda:
- •4. Asarvaveda:
- •Sual və tapşiriqlar
- •Doqquzuncu dərs brahman ayini (1)
- •Veda ayinindəki dəyişikliklər
- •İdeoloji dəyişikliklər
- •1. Brahmana e`tiqad:
- •5. Mukşa (nicat yolu)
- •Sual və tapşiriqlar
- •3. Müqəddəs kitablar
- •Sual və tapşiriqlar
- •Caynizm ayininin banisi
- •Mə`buda e`tiqad
- •Civa və aciva
- •Karma və samsara
- •Əxlaq və rəftar prinsipləri (normalari)
- •Polemika və tədqiqat
- •Buddizm (1) budda
- •Suallar
- •Buddizm (2)
- •Karma və samsara
- •Müqəddəs kitablari
- •Həyatin dörd məqsədi
- •Nicat yollari
- •Mə`budlarin həyat yoldaşlari
- •2. Ibadət və pərəstiş
- •4. Qanqa çayi
- •5. Brahman
- •Polemika və tədqiqat
- •İyirmi üçüncü dərs siqh ayini (1)
- •Siqh ayinini formalaşdiran zəminlər
- •Nanakin təbliğat metodu
- •Sual və tapşiriqlar
- •İyirmi dördüncü dərs siqh ayini (2)
- •1. Tovhid:
- •2. Allahi zikr etmək
- •3. Insan və dünya
- •4. Ibadət
- •5. Qrant
- •Sual və tapşiriqlar
- •İyirmi beşinci dərs tao ayini (1)
- •Tao ayinin kökləri
- •B) taoizmdə sehrkarliq
- •C) taoizmin dini yönləri
- •Suallar
- •İyirmi yeddinci dərs konfusion ayini
- •Konfusion barəsində
- •Konfusion ayininin əsas mənbələri
- •Konfusion ayininin formalaşma zəmini
- •Konfusion əxlaqi
- •Konfusion ayininin əqidələri
- •Sual və tapşiriqlar
- •İyirmi doqquzuncu dərs şinto ayini
- •Şintonun mə`nasi
- •Əsaslari və e`tiqadlari
- •Dini dəyişikliklər
- •Dini ayin və mərasimlər
- •Sual və tapşiriqlar
- •Otuzuncu dərs zərdüştilik (1) müqəddimə
- •Zərdüştiliyin tarixçəsi
- •Muğan dini
- •Mehrpərəstlik, yaxud mitraizim
- •Sual və tapşiriqlar
- •Otuz birinci dərs zərdüştilik (2)
- •Peyğəmbərliyə seçilmə
- •Sual və tapşiriqlar
- •Otuz ikinci dərs zərdüştiliyin əqidələri
- •1. Tövhid, yoxsa ikilik?
- •2. Dominu:
- •3. Axirət:
- •Sual və tapşiriqlar
- •Otuz üçüncü dərs avesta
- •İkinci hissə: «Vistert»
- •Suallar
- •Otuz dördüncü dərs zərdüştiliyin dini ayinləri
- •1. Odun müqəddəs sanılması:
- •6. Ölülərin dəfn mərasimi:
- •1. Sənəviyyani Məzdai:
- •2. Məsxiyyə:
- •3. Zərvaniyyə:
- •2. Yeni dinlər
- •1. Manvi ayini:
- •2. Məzdəki ayini:
- •3. Məsihilik:
- •4. İslam dini:
- •3. Siaysi dəyişikliklər
- •Suallar
- •Otuz altinci dərs bəni-israil qövmü
- •Sual və tapşiriqlar
- •Otuz yeddinci dərs həzrət musa (ə) təvəllüdü və uşaqliq illəri
- •Cavanliği və ailə qurmasi
- •Peyğəmbərliyə çatmasi
- •Suallar
- •Otuz səkkizinci dərs
- •İman gətirib imanlarını zülmlə qarışdırmayanlar əmin-amanlıqdadırlar. Haqq yola yönəlmişlər də onlardır!
- •Seçilmiş qövm
- •Suallar
- •Qirxinci dərs yəhudi ayinləri və ixtilaflari
- •Şənbə günü mərasimi
- •Bayramlar
- •Yəhudi əxlaqi
- •Sual və tapşiriqlar
- •Qirx birinci dərs tövrat
- •Sual və tapşiriqlar
- •Qirx ikinci dərs təlmud
- •Təlmudun yazilmasi
- •Təlmud tə’limlərindən bə’zi nümunələr
- •Sual və tapşiriqlar
- •Qirx üçüncü dərs yəhudi firqələri
- •1. Fərisyun
- •2. Səduqiyyun
- •3. Samiriyyun
- •4. Isiniyyun
- •5. Qurravun, yaxud ənaniyyun
- •Sual və tapşiriqlar
- •Qirx dördüncü dərs sionizm
- •Sionizm necə yaranmişdir?
- •Sionist tərzi-təfəkkürü
- •Sabe kəlməsinin lüğət mə’nasi
- •Dini əsaslari
- •Müqəddəs kitablari
- •Firqələr
- •Ayinlər və hökmlər
- •Suallar və tapşiriqlar
- •Qirx altinci dərs məsihilik müqəddimə
- •İsanin (ə) zühur etdiyi əsr
- •Suallar
- •Qirx yeddinci dərs
- •Qur’an nöqteyi-nəzərindən həzrət məryəm (ə)
- •Qur’an nöqteyi-nəzərindən həzrət isa (ə)
- •İncil nöqteyi-nəzərindən həzrət isa (ə)
- •Pulsun ifa etdiyi rol
- •Məsihi mənbələrində tövhid və təslis
- •Tənqidlər və mülahizələr
- •Üçüncü mehvər həzrət məsihin mühakiməsi
- •Suallar
- •Əlli birinci dərs məsihiliyin əxlaqi
- •Asimani mələkut üçün hazirliq
- •İnsanlara məhəbbət
- •Riyakarliqdan uzaq olmaq
- •Suallar
- •Əlli ikinci dərs məsihiliyin dini qayda-qanunlari və mərasimləri
- •2. Qüvvəyə mindirmə:(Tənfiz)
- •3. Tövbə mərasimi:
- •4. Rəbbani gecə:
- •5. Tədhin: (yağ sürtmə).
- •6. İzdivac:
- •7. Vürud ayini:
- •Suallar
- •1. Mətta İncili:
- •2. Marqos İncili:
- •3. Luka İncili:
- •4. Yuhənna İncili:
- •5. Rəsulların əməlləri:
- •Suallar
- •Rahiblik (tərki dünyaliq) müqəddimə
- •Tarixçəsi
- •Qərbdə rahiblik
- •Suallar
- •Əlli beşinci dərs məsihi məzhəbləri (1)
- •Məsihilikdə məzhəb və firqələrin yaranma səbəbləri
- •Ortodoks (orthodox)
- •Protestant (protestant)
- •Sual və tapşiriqlar
- •Əlli yeddinci dərs məsihi firqələri (1)
- •Protestant firqələri
- •1. Kalunistlər
- •2. Anaba petistlər
- •3. Nankonfurmistlər
- •4. Piveritenlər
- •5. Kəvikirlər
- •6. Pitistlər
- •Nurmunlar
- •Yəhüvəh (şahidlər)
- •Sual və tapşiriqlar
DİNLƏRLƏ TANIŞLIQ
Seyid əhməd mahmudi
نام کتاب:.................................................. آشنایی با ادیان
مولف:.........................................سید احمد محمودی
مترجم:..................................... آقابالا مهدی اف
ناشر:.......................................... .شهریار
تاریخ چاپ:.............................1384
نوبت چاپ:..........................اول
تیراژ:....................2000
Kitabın adı:..............................Dinlərlə tanışlıq
Müəllif:.......................................Seyid Əhməd Mahmudi
Tərcümə edən:...................................Ağabala Mehdiyev
Naşir:...............................................................Şəhriyar
Çap növbəsi:.......................................................Birinci
Tiraj:.............................................................................2000
Çap tarixi:...................................................................2006
964-5934-62-1
Mündəricat
BİRİNCİ DƏRS 5
FETİŞİZM VƏ ANİMİZM 19
3. TOTEMİZM 24
İBTİDAİ DİNLƏRİN ORTAQ XÜSUSİYYƏTLƏRİ 29
VEDA DİNİNDƏ DƏYİŞİKLİKLƏR 57
TARİXÇƏSİ 62
ƏQİDƏ VƏ ƏXLAQ 67
ƏQİDƏLƏRİ 78
ƏXLAQ 83
AYİN VƏ MƏRASİMLƏR 88
FİRQƏLƏR 93
MƏQSƏDLƏR VƏ YOLLAR 99
ALTI MƏKTƏB 104
DİGƏR ƏQİDƏLƏR 114
FİRQƏLƏR 120
ƏQİDƏLƏRİ 128
KÖKLƏRİ VƏ FƏLSƏFƏSİ 133
ƏXLAQ VƏ DİN 137
KÖKLƏRİ 141
ƏSAS VƏ E`TİQADLARI 145
MUNİZM 267
Müqəddimə
İslamın əziz Peyğəmbəri (s) və mə’sum imamlar (Allahın salamı onlara olsun) Qur’anın elmi əsaslarını həyata keçirməklə cəmiyyətdə müqəddəs İslam dininin inqilabi və parlaq mədəni təməlinin əsasını qoymuşlar. O əzizlər maariflərini həyatda yaşatmaq və onun yayılması, tə`limi naminə bu işin ağır yükünü çiyinlərinə çəkməyə qüdrəti olanlardan heç nəyini əsirgəməmək üçün şəriətşünas, təmiz alimlər tərbiyə etmişlər.
Müasir dövrdə də istismarçı və zülmkarların ruhanilik, dini təhsil ocaqlarının kökünü kəsmək və ya onların inkişafına, yüksəlişinə mane olmaq, doğru yollarından sapdırmaq üçün göstərdikləri təzyiqlərə rəğmən bu müqəddəs qurum əvvəlkitək möhkəm iradə və alnıaçıqlıqla öz inkişaf və yüksəliş yolunu davam etdirir.
Bu qüdrətli elmi-dini mərkəz mövcud olduğu dövrdə müxtəlif nəsillərin ehtiyacını ödəmiş, bəşər tarixində dost və düşmənlərin sual və şübhələrinin aradan qaldırılmasına nail olmuşdur. Belə bir xüsusiyyəti isə o, daha çox mülayimlik, açıqlıq və novatorluq nümayiş etdirdiyi dövrdə kəsb etmişdir.
Bu gün uğurlu dini-elmi məktəblər aşağıdakı xüsusiyyətlərinə görə qiymətləndirilirlər:
1 .İslam elm-maarifinin bütün sahələrinə diqqət yetirmək, bu sahələrin hər birində yorulmadan araşdırma aparmaq və davamlı sə`y göstərmək;
2. Günün tələbinə uyğun və elmi inkişaf, novatorluq xüsusiyyətlərilə dərin düşüncə və qiymətli İslam mirası ilə əlaqəsinin qorunub saxlanılmasını özündə birləşdirəcək şəkildə tədris və dərsliklərin hazırlanma metodlarının mütəmadi olaraq yenidən nəzərdən keçirilməsi;
3. Günümüzün problemləri ilə tanışlıq və Qur`anın elmi prinsiplərinə, möhkəm əqli əsaslara istinad etməklə şübhə və yeni yaranan ehtiyaclara zəmanənin tələbi ilə səsləşən və hətta onu da qabaqlayacaq bir səviyyədə cavab vermək məs`uliyyətini öhdəsinə götürmək.
Belə bir şəraitdə, ölkə xaricində Dini-Elmi Müəssisələr Təşkilatı görkəmli tədqiqatçı və alimlərin əsərlərindən faydalanmaqla hazırladığı və təhsil, tədris metodları, dərsliklərin işlənməsini əhatə edən yeni təhsil planında aşağıdakı məqamları nəzərə almışdır:
a.) Hər bir dərs saatı üçün nəzərdə tutulan proqrama əsasən hər bir dərsin təhsil məqamlarına riayət olunması;
b.) Tədris pillələrinin hər birində tələbələrin elmi səviyyəsinin gözlənilməsi;
s.) Bir semestrin dərslikləri arasında bağlılıq və mütənasibliyin gözlənilməsi, materialların keçilməsində yüklənmə və səthilikdən çəkinmək;
d.) Dərsliklərin hazırlanma prinsiplərinə riayət etməli.