1. Ақшаның капиталға айиалуының шарттары:

1. өндіріс факторларына мемлекеттік меншік пен қоғамдық еңбектің пай да болуы;

2. өндірістің материалдық факторларына жеке меншік пен жалдамалы еңбектің пайда болуы;

3. банктік несие көздерін дамыту жолымен, айналыста ақша массасын көбейту;

D) ақшаның байлық көзіне айналып, айналым көлемін ұлғайтуға жұмсалуы;

E) бағалы кағаздарды айналымға шығару нәтижесінде.

2. Капитал ауыспалы айналымда қандай формаларда болады:

1. заттық, ақшалай, қызметтік;

2. интеллектуалды, өндірістік, өзгермелі;

3. қызметтік, тауарлық, ақшалай;

4. ақшалай, өндірістік, тауарлы;

E) ресурстык, тұракты, айнымалы.

3. Өнеркәсіп капиталы қөзғалысының үзіліссіздігі оның... болуымен қамтамасыз етіледі:

1. тек ақша мен өндірістік формаларында;

2. тауар және ақша формаларында;

3. тек өндірістік формада;

4. бір мезгілде өндірістік, ақша, тауар формаларында;

E) бір мезгілде өндірістік жэнс тауар формасында;

4. Капиталдың айналым уақыты құрылады:

1. айналыс уакытынан;

2. өндіріс уакытынан;

3. тауарды сатуға дейінгі жұмыс кезеңінен;

4. өндіріс және айналыс уакытының сомасынан;

5. жұмыс ксзеңі мен сату уакытының сомасынан

5. Амортизация деп нені айтамыз:

1. капиталдың иесіне қайтарылмауы;

2. өндірілген өнімнің сапасыздығы;

3. негізгі капиталдың көшірілгсн құны;

4. нақты капитал құнының өндірілген өнім құнына көшірілуі;

E) тауарға сұраныстың жоқтығы.

Нұсқа 2

1. Тұрақты капитал дегеніміз:

1. өндіріс құрал-жабдықтары мен жұмыс күшін сатып алуға кеткен капитал;

2. жұмыс күші, тауарды сатып алуға жүмсалған капитал. ("V");

3. өндіріс құрал-жабдықтарына жүмсалған капитал. («С»);

4. өнеркәсіп капиталы;

E) айналмалы капиталдың бір бөлігі;

2. Негізгі капиталдың физикалық төзуы:

1. негізгі капиталдың тұтыну құндарын жоғалтуы;

2. негізгі капиталдың айырбас құндарын жоғалтуы;

3. негізгі капиталдың ҒТП-ң әсерінен төзуы;

4. еңбек өнімділігінің өсуіненен туындайтын төзу;

E) негізгі капиталдың бірден төзуы.

3. Өзгермелі капитал дегеніміз:

1. өндіріс құралдары мен жұмыс күшін сатып алуға жүмсалған капитал;

2. жұмыс күші тауарды сатып алуға кеткен капитал. («V»);

3. өндіріс күрал-жабдықтарын сатып алуға жұмсалған капи­тал. («С»);

4. тауар капиталын сатып алуға жүмсалтан капитал;

E) айналмалы капиталдың бір бөлігі.

4. Негізгі капиталдың белгілері:

1. оның құны жаңа өнімге біртіндеп беріледі;

2. оның құны жаңа өнімге толық беріледі;

3. пайдалану кезінде оның құны өседі;

4. қосымша құнды бірден жасайды;

E) физикалық орындалуы күрделі.

5. Қызмет көрсету процесінде қандай капитал моралды және заттай төзуларға ұшырайды:

1. өзгермелі;

2. айналмалы;

3. тұрақты;

4. негізгі;

E) авансталған.

Ситуациялық тапсырмалар мен жаттығулар:

Нұсқа 1

Жаттығу 1. Қайтарым (қор қайтарымдылығы) көрсеткіші және сыйымдылық (қор сыйымдылығы) көрсеткіші нені біл-діреді?

Қор қайтымдылығы
Қор сыйымдылығы

Жаттығу 2. Егер өндірілген өнім көлемі 1000000 теңге, кезсң ішінде негізгі өндірістік қорлардың құны 700 мың теңге, қор қайтарымдылығын табыңыз?

Жаттығу 3. Егер өндірілген өнім көлемі 950 мың теңге, кезең ішінде негізгі өндірістік қорлардың құны 500 мың теңге, қор қайтарымдылығын табыңыз?

Нұсқа 2

Жаттығу 1. Егер өндірілген өнім көлемі 800 мың теңге, кезең ішінде негізгі өндірістік қорлардың құны 500 мың теңге, қор сыйымдылығын табыңыз?

Жаттығу 2. Егер өндірілген өнім көлемі 900 мың теңге, кезең ішінде негізгі өндірістік қорлардың құны 600 мың теңге, қор сыйымдылығын табыңыз?

Жаттығу 3. «Электронике» фирмасының негізгі капиталы 30 млн. теңгеге бағаланады. Оның қызмет ету мерзімі 5 жыл. 3-жылдан кейін техникалық жаңару нәтижесінде осындай құрал-жабдыққа деген рыноктық баға 20%-ке төмендеді. Мұндай жағдайда фирманың негізгі капиталы қалай болады жоне оның шығыны ше?

6-апта. Сабақтың тақырыбы: Өндіріс шығындары.

Үй тапсырмасы

Келесі сұрақтарға жауап беріңіз

1. Өндіріс шығындары қалай жіктеледі?

2. Бухғалтерлік жоне экономикалық шығындар дегеніміз не?

3. Тұрақты, өзгермелі және жалпы шығындар ұғымын түсіндіріңіз.

4. Орташа шығындар мен шекті шығындарды анықтау не үшін қажет?

5. Фирманың шекті шығыны мен шекті табысы нарықтық бағамен неліктен салыстырылады?

6. Фирма қандай жағдайда экономикалық тепе-тендікке жетеді?

Дәріс сабағындағы тест тапсырмалары

Нұсқа 1