Адамның құқығы мен бостандығын қорғаудағы өкіметтік емес ұйымдардың орны

1. Біздің мемлекетімізде құқық қорғау ұйымдардың болуына қажеттілік бар ма?

2. Қандай құқық қорғау ұйымдардың жұмысы туралы білесіз? Олардың іс-әрекетінің негізгі бағыты неде?

3. Өкіметтік емес ұйымдардың осы саладағы жұмыстарының тиімділігі қаншалықты? Сізде азаматтардың құқығы мен бостандығын қорғаған ұйым жайында мәліметтер бар ма?

4. Мұндай ұйымдардың бірігіп жұмыс жасауына болады ма?

5. Жаңа құқық қорғау ұйымдарының құрылуы қажет пе?

6. Өкіметтік емес ұйымдар қоғамда адамның құқықтарының кез келген бұзылуына шыдамдылық танытпау керектігін қалыптастыра алды ма?

ЖАСТАР МӘСЕЛЕЛЕРІ

• СПИД пен наркомания мәселелерін шешудегі жастар қоғалыстарының ролі

1. Нашақорлық пен СПИД: қаншалықты қауіпті.

2. Мемлекет қандай шаралар қолдануда?

3. Жастар ұйымдары не жасай алады?

4. Жағымды өзгерістер болып жатыр ма?

• Мемлекет және жастар: алыстық немесе достастық?

1. Республика жастарының негізгі мәселелері қандай?

2. Жастарға мемлекет тарапынан көмек қажет пе?

3. Жастарға қатысты мемлекеттің саясаты бар ма?

4. Бұл саясатты қандай мемлекеттік органдар жүргізеді?

5. Бұл саясат қаншалықты тиімді?

6. Жастар билікпен бірге жұмыс жасауға дайын ба?

7. Бұл достастыққа кедергілер болуы мүмкін бе?

• Жастар мәдениеті: руханисыздық немесе өзін өзі көрсету еркіндігі

  1. Жастарға мәдениеттің қандай түрлері ұнайды?

  2. Жастар мәдениеті деген ерекше мәдениет түрі бола алады ма?

  3. Жастар мәдениетінің негізгі ерекшеліктері.

  4. Жастар мәдениетін рухани жағынан жұрдай деп айтуға болады ма?

  5. Кейбіреулер жастар мәдениет бұхаралық мәдениеттің ең жаман түрі деп қарайды. Сіз онымен келісесіз бе?

  6. Жастар мәдениетінің деңгейін қалай көтеруге болады?

ДЕМОКРАТИЯ: МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН КЕЛІСПЕУШІЛІКТЕР

1. Қазақстандағы демократиялық құрылысқа өту кезеңдері.

2. ТМД – дағы ұлтаралық келіспеушілік мәселелері.

3. Жаңа діндер мен секталардың таралуы.

4. Қалыптасқан саяси мәдениеттің Қазақстандағы демократияға әсері.

5. Саяси келіспеушілік: қалай шешуге болады және қоғамдағы келісімді қалай сақтауға болады?

6. Сайлау: саяси текетірес пе, әлде өркениетті үдеріс пе?

7. Сайлауалды үгіт-насихат: барлық әдістер адал ма?

8. Үкімет және оппозиция: диалог мүмкін бе?

2. Тақырыптық презентациялар, жобалар

Презентация мен жоба бойынша жұмыс істеуде қажет біліктер:

• әртүрлі ақпараттардан керектіні, негізгіні таба білу;

• мәліметтерді салыстыру және жинақтай білу;

• деректерге сыни сараптама жасау және фактіден субъективті пікірді ажырата білу;

• логикалық ойлай білу;

• қорытынды жасай білу;

Бұл жұмыс түрінде тек ауызша сөз сөйлеу ғана емес, сонымен бірге, қабырға газеттерін, пресс-релиз, аудио-видео құрылғылар, значоктар, рәміздер қолдануға болады

«Біздің заңдық жобамыз» атты презентация

Нұсқалар: елдің конституциясын, партия жарғысын, университет жалауын, қала таңбасын, топтың заңын немесе әнұранын жасау. Бұл жағдайда егер тақырып рәміздерге байланысты болса, онда оның суретін ғана көрсетпейді, сонымен бірге оның идеясын, мазмұнын да ашу қажет. Егер конституция жасау керек болса алдына ала оның көлемін анықтау қажет. Немесе белгілі бір тақырыпқа байланысты оның тек бір бөлімін ғана қысқаша түрде жасауға болады.

«Сайлау алдындағы бағдарлама» атты жоба

Студенттік топ бірнеше кіші топтарға бөлініп, жеке-жеке партия бағдарламасын жасауға болады. Партияның негізгі идеясына байланысты олар: оңшыл, солшыл, орталық, консерваторлық, революциялық, оппозициялық, т.б. болуы мүмкін. Бұл партиялар өз бағдарламаларында негізгі міндеттері туралы немесе қысқаша 2-3 мәселе төңірегінде өз бағдарламасын жасайды. Жобаға сайлаушылар да қатысып өз дауыстарын белгілі бір партияға берулеріне болады. Мәселені көтергенде оның шешілу жолдарын өз әлдерінше ұсынуға болады. Сонымен қатар, партияның аты, ұраны, нысаны болуы шарт.

Осы тақырыптағы жобамен қатар келесі тақырыптарды да таңдауға болады, бұл топтың жеке дайындығы мен таңдауына байланысты: «Саясаткермен кезедсу», «Біздің президент қандай болу қажет?», «Сот отырысы», «Парламент отырысы», «Министрлер кеңесі».

6. Заңдық құжаттармен немесе көркем әдебиеттермен жұмыс

Бұл жұмыс түрінің негізгі мақсаты, студенттердің бойында аналитикалық қабілеттің қалыптасуын қадағалау. Бұл жұмыс ерекше дайындықты қажет етеді. Құжаттың немесе әдебиеттің ерекшелігін таба білу қажет.

Заңдық құжаттармен (заң, декларация, конституция және т.б.) жұмыс жасағанда келесі сұрақтарға жауап бересіз?

1. Бұл құжат қандай тарихи жағдайда қабылданды?

2. Құжаттың жазылу тарихи туралы не білесіз? Авторлары кімдер?

3. Қоғамның қай саласына қатысты жазылған?

4. Құжаттың ерекшелігі, жазылу стилі туралы не айта аласыз?

5. Қандай идеяны, позицияны ұстанады? Осы құжат негізінде оны жазғандардың сенімдері туралы не айтуға болады?

6. Бұл құжат тарихта қандай рөл ойнады?

7. Бұл құжаттың қазіргі таңдағы маңызы туралы не айта аласыз?

Көркем әдебиеттермен жұмыс жасау: Бұл әдебиеттің ерекшелігі авторлар көбіне айтқысы келген жеке ойларын астыртын кейіпкерлердің іс-әрекеттері арқылы, сөздері арқылы, қандай да оқиға арқылы жеткізеді. Сондықтан негізгі міндет автордың ойын кейіпкердің ойынан ажырата білу немесе осы әдеби шығарма арқылы автордың ойын анықтай білу қажет. Осыған байланысты келесі сұрақтарға жауап беріп көріңіз:

1. Қандай тарихи оқиғалар шығарманың негізін құрады?

2. Неліктен автор тек осы оқиғаларды алды?

3. Оқиғаларды баяндай отырып автор қандай көзқарасты ұстанады?

4. Қай кейіпкерлер автордың позициясына жақын?

5. Қаншалықты автордың айтар ойы бұгінгі күнде маңызды?

6. Егер бұл оқиға қазіргі кезде болған болса сіз қалай аяқтар едіңіз?

Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына қосымша сұрақтар мен тапсырмалар

Бұл тапсырмалар көбіне жалпы студенттік топқа берілетін жеке тапсырмалар, олар тақырыптар бойынша бөлінген, сұрақ түрлері әр түрлі. Алайда студент өзіндік жұмысқа реферат, ғылыми жоба, топтық жобалар, пікір талас немесе презентацияларды таңдайтын болса, бұл тапсырмалардан босатылады.

1. Қазақстанда саясаттанудың кеш оқытыла бастауының себебін көрсетіңіз.

2. Гуманитарлық емес мамандықтарда саясаттанудың оқытылу маңыздылығын түсіндіріңіз.

3. Кесте әзірлеу. «Саясат туралы анықтамалар»

4. Кесте әзірлеу. «Саясаттану әдістері»

5. Саясаттың деңгейлері бойынша Қазақстандағы саясатты салыстырып көріңіз.

6. Кесте толтырыңыз. «Саяси ойдың даму кезеңдері»

7. Саяси ойдың даму кезеңдеріне байланысты салыстырмалы сараптама жасаңыз.

8. Ұлылардан қалған нақыл сөздер тақырыбында әңгіме өткізіңіздер.

9. Саясаттанудың ғылым ретінде қалыптасуына әсер еткен ойшылдар кімдер?

10. Саяси билік тұжырымдамаларына байланысты кесте жасаңыз.

11. Саяси билік ресурстарының маңыздылығына мысалдар келтіріңіз.

12. Билік деген ұғымға өзіндік анықтама беріп көріңіз.

13. Билік пен адамгершілік принциптердің ара қатынасына назар аударыңыз.

14. Билікті жүзеге асыру формаларын атаңыз.

15. Тоталитаризмнің тек ХХ ғасырға тән құбылыс екендігін дәлелдеп беріңіз.

16. «Адамның әділеттілікке жақындығы демократияны мүмкін етеді, ал оның әділетсіздікке жақындығы демократияны қажет етеді» деген ойға өз түсінігіңізді беріңіз.

17. Авторитаризмнің қазіргі Қазақстанда алатын орны.

18. Кесте толтырыңыз. «Саяси режимдер»

19. Демократия туралы ежелгі ойшылдардың көзқарастарын есіңізге түсіріңіз.

20. «Демократия тек Батысқа тән құбылыс па, жоқ әлде, барлық мемлекеттердің даму жолы ма?» атты пікір-таласқа дайындалыңыз.

21. Демократиядағы мемлекеттік биліктің жүзеге асуындағы ерекшеліктерді атаңыз.

22. Демократияның түрлеріне және тұжырымдамаларына қатысты кесте толтырыңыз.

23. Саяси жүйенің «кірісі» мен «шығысы» арасындағы өзара байланысқа мысалдар келтіріңіз.

24. Саяси жүйе, саяси билік ұғымдарының арасындағы ұқсастық мен айырмашылықты табыңыз.

25. Саяси тұрақтылық дегеніміз не? Оның түрлері.

26. Саяси тұрақсыздықты қалай анықтауға болады? Біздің қоғамымызда оның белгілері кездеседі ме?

27. Мемлекет деген ұғымға анықтама беріңіз. Ең алғаш бұл ұғым қай ойшылдың еңбегінде кездеседі?

28. Мемлекеттің басты белгілеріне нені жатқызасыз? Олардың әр қайсысының маңыздылығын атап көрсетіңіз.

29. Мемлекеттің түрлеріне қатысты, барлық критерийлерді ескере отырып кесте жасап, оны толтырыңыз.

30. Қазақстан осы жіктеу бойынша қандай мемлекет түрлеріне жатады?

31. Билік пен азаматтық қоғам арасындағы байланыстың күрделілігі.

32. Азаматтық қоғамның негізгі белгілері.

33. Азаматтық қоғам неліктен мемлекеттік биліктен тәуелсіз болуы шарт?

34. Азаматтық қоғам мен құқықтық мемлекет арасындағы өзара қарым-қатынас ерекшелігі.

35. Сіз өзіңізге қатысты барлық құқықтарыңызды білесіз бе?

36. Саяси дау-жанжал, шиеленіс, дағдарыс ұғымдарына анықтама беріңіз.

37. Мәмілелік дегеніміз не? Неге оны қазақ ұлтының менталитетімен байланыстырамыз?

38. Дау-жанжалды шешу жолдарына мысал келтіріңіз.

39. Дау-жанжалды позитивті құбылыс ретінде дәлелдеп беріңіз.

40. Партияның пайда болуы, негізгі кезеңдері.

41. Саяси партияны азаматтық қоғамның негізгі элементтерінің бірі ретінде дәлелдеп беріңіз.

42. ҚР-ның партия туралы заңы бойынша азаматтан оның қай партия мүшесі екенін сұрауға құқығыңыз бар ма? Оның сізге жауап бермеуге ше?

43. Сайлау жүйесі мен саяси партиялардың арасындағы байланысты атаңыз.

44. Сайлау жүйесінің түрлеріне қатысты кесте жасап, оны толтырыңыз.

45. Саяси элитаның тұжырымдамаларына қатысты кесте жасап, оны толтырыңыз.

46. Қазақстандағы саяси элитаны бағалауға тырысып көріңіз. Бізде саяси элитаға ену қандай жолдармен жүзеге асады?

47. Саяси көсем, көсемділік ұғымдарына анықтама беріңіз.

48. Сіздің ойыңызша қазіргі кезде саяси көсем болу үшін қандай қасиеттерді меңгеру қажет?

49. Адам, жеке адам, тұлға ұғымдарына анықтама беріңіз.

50. Әлеуметтік теңсіздік немесе әлеуметтік жіктелу туралы не білесіз.

51. Қазіргі қазақстандық қоғамдағы жаңа топтар туралы не айта аласыз?

52. Саясатқа қатысу қандай деңгейде жүргізілуі қажет деп ойлайсыз?

53. Саяси мәдениет пен жәй мәдениеттің арасындағы ұқсастық пен айырмашылықты атаңыз.

54. Саяси мәдениеттің негізгі элементтеріне не жатады?

55. Саяси әлеуметтену дегеніміз не? Ол адам бойында қалай жүреді?

56. Қазақстандық қоғамдағы саяси мәдениет пен әлеуметтенудің ерекшелігін көрсетіңіз.

57. Әлемдік саясат, халықаралық қатынастар, геосаясат ұғымдарының айырмашылықтары мен ұқсастықтарына тоқталыңыз.

58. Қазақстан қай елдермен қарым-қатынас жасайды және қандай халықаралық ұйымдарға мүше?

59. ҚР халықаралық беделінің өсуіндегі президент рөлі.

60. Саяси билік, саяси жүйе, саяси үрдіс ұғымдарының өзара қатынасын ашыңыз. Оларды бір-бірінен қалай айыра аламыз?

61. Саяси модернизация дегеніміз не?

62. Ұлттық мүдде мен жаһандану үрдісінің арасында қандай байланыс жатыр?

Cаясаттану пәні бойынша студенттердің білім деңгейін тексеруге арналған тест сұрақтары

1. Қазіргі адамның қажеттілігін және сонымен бірге талап-тілегін орындауға жағдай жасайтын не?

А) Қоғам;

В) Саясат;

С) Саяси мәдениет;

Д) Партия;

Е) Демократия.

2. Жасырынған сөзді табыңыз: «.... құлы болған жағдайда ғана адам еркін бола алады» Цицерон.

А) Мемлекеттің;

В) Заңның;

С) Халықтың;

Д) Құқықтың;

Е) Демократияның.

3. Демократия толқындары туралы айтқанда қандай негізгі идея бағыт бола алады?

А) Мемлекеттердің болашағы – демократиялық дамуға тығыз байланысты;

В) Демократияның басты жетістігі – оның дамыған саяси жүйе екендігі;

С) Демократияның басты кемшілігі – оның дамымаған саяси жүйе екендігі;

Д) Демократия – қазіргі таңдағы ең тиімді басқару түрі;

Е) Демократия – қазіргі таңдағы ең қауіпті басқару түрі.

4. Парадигма ұғымын ХХ ғасырдың 20-жылдарында ғылыми әдебиетке алғаш енгізген американ философы - ...

А) Л. Фон Борталанфи;

В) Г. Кун;

С) Т. Парсонс;

Д) Д. Истон;

Е) Г. Алмонд.

5. Қоғамның саяси жүйесі «...........» және «..........» жағдайында жұмыс жасайды.

6. Саяси билікті жүзеге асыруға жағдай жасайтын саяси механизмдер және институттар жиынтығы қалай аталады?

А) Саяси режим;

В) Саяси жүйе;

С) Саяси үрдіс;

Д) Саяси мәдениет;

Е) Мемлекет.

7. «Саясат – қоғамдағы құндылықтарды билік арқылы реттеу» Авторы кім?

А) Д. Истон;

В) А. Бирс;

С) В. И. Ленин;

Д) К. Фримен;

Е) Г. Лассуэл.

8. Бихевиоризмнің негізін қалаушы кім?

А) Р. Михельс;

В) М. Вебер;

С) Ш. Л. Монтескье;

Д) Г. Алмонд;

Е) Г. Лассуэл.

9. Саяси ілім тарихында алғаш рет қай ойшыл мемлекеттік басқару түрлерін жіктеді?

А) Сиддартха Гаутама;

В) Конфуций;

С) Лао-цзы;

Д) Платон;

Е) Аристотель.

10. Ж. Ж. Руссоның пікірінше адами құндылықтар тек не пайда болғаннан кейін қалыптасқан?

А) Мемлекет;

В) Саясат;

С) Демократия;

Д) Билік;

Е) Қоғам.

11. Ең алғаш қай ойшыл адамгершілікті саясаттан бөліп қарастырған?

А) Ф. Аквинский;

В) Әбу Насыр Әл-Фараби;

С) Н. Макиавелли;

Д) Абай;

Е) Ж.Ж. Руссо.

12. Динамикалық саяси тұрақтылық нені білдіреді?

А) Мемлекеттің маңыздылығын;

В) Халықтың маңыздылығын;

С) Мемлекет пен халықтың бірлігін;

Д) Демократияның маңыздылығын;

Е) Қоғамның үздіксіз дамуын.

13. Экстрозаңды тұрақсыздық қай тарапта пайда болады?

А) Сыртқы саясатта;

В) Ішкі саясатта;

С) Сайлау кезінде;

Д) Соғыс кезінде;

Е) Реформа кезінде.

14. Қоғамда қандай саяси режим екенін қандай параметрлер арқылы анықтауға болдады?

А) Билік үшін күрес, саясатқа көпшіліктің қатысуы және саяси құндылықтар;

В) Билік үшін күрес, саяси идеология және плюрализм;

С) Билік үшін күрес, саяси жүйе және саяси үрдіс түрі;

Д) Билік үшін күрес, сөз бостандығы және азаматтық қоғам жағдайы;

Е) Билік үшін күрес, сайлау және адамның құқығы мен бостандығы.

15. «Демократияның үшінші толқыны» тұжырымдамасының авторы кім?

А) Ә. Кекілбаев;

В) Н. Ә. Назарбаев;

С) А. де Токвиль;

Д) С. Хантингтон;

Е) К. Хаусхофер;

16. ҚР Президентінің 2005 жылғы Халыққа Жолдауында көтерген ерекше идея не?

А) «Демокартия біздің даму жолымыз емес, мақсатымыз»;

В) Қазақстанның Орталық Азия барысына айналуы;

С) Орталық Азия ұйымын құру;

Д) Мемлекетке қауіп тудыратын терроризммен, экстремизммен және наркотрафикпен күрес;

Е) Жастарға байланысты «Жасыл ел» бағдарламасын құру.

17. Төмендегі көрсетілген нұсқалардың қайсысы саясаттанудың қызметіне жатпайды?

А) Гносеологиялық;

В) Саяси жүйені рационализациялау;

С) Танымдық қызметі;

Д) Саяси әлеуметтендіру;

Е) Болжам жасау қызметі.

18. Тоталитаризмнің негізгі түрлері:

А) Коммунизм, социализм;

В) Коммунизм, фашизм, диктатура;

С) Коммунизм, фашизм, национал-социализм;

Д) Фашизм, социализм, сталинизм;

Е) Фашизм, национал-социализм, сталинизм.

19. Саясаттану қай ғылымдар жүйесіне жатады?

А) Гуманитарлық;

В) Қоғамдық;

С) Жаратылыстану;

Д) Халықаралық;

Е) Жас ғылым.

20. Билік пен саясатты ерекше рух (күш) жаратқан деп түсіндіретін қай парадигма?

А) Әлеуметтік;

В) Рухани;

С) Теологиялық;

Д) Геосаяси;

Е) Психологиялық.

21. Қоғамдағы адамдардың әлеуметтік жағдайы мен оның саясатқа әсер етуін зерттейтін әдіс қалай аталады?

А) Әлеуметтанулық;

В) Антропологиялық;

С) Психологиялық;

Д) Салыстырмалы;

Е) Бихевиористтік.

22. Қазақстанда саясаттану қай жылдан бастап оқытыла бастады?

А) 1989 ж.;

В) 1990 ж.;

С) 1991 ж.;

Д) 1992 ж.;

Е) 1993 ж.;

23. Билік дегеніміз не?

А) Әсер ету;

В) Ықпал ету;

С) Мәжбүр ету;

Д) Пайдалану;

Е) Қорғау.

24. Биліктің объектісі мен субъектісі қай жағдайда орын ауыстырады?

А) Билік ауысқанда;

В) Саяси шешімдер қабылданғанда;

С) Саяси режим ауысқанда;

Д) Демократия кезінде;

Е) Ешқашанда.

25. Ежелгі Үндістанда еркін еңбекшілерді қалай атаған?

А) Шудралар;

В) Кшатрийлер;

С) Вайшийлер;

Д) Брахмандар;

Е) Ведалар.

26. Анархизмнің негізін қалаған кім?

А) Сиддхартха Гаутама;

В) Конфуций;

С) Лао-цзы;

Д) Платон;

Е) Аристотель.

27. Ф. Аквинский құқықты қандай түрлерге бөлген?

А) Позитивті, діни, саяси;

В) Позитивті, мәңгілік, діни;

С) Позитивті, мәңгілік, табиғи;

Д) Мәңгілік, табиғи, қоғамдық;

Е) Қоғамдық, саяси, табиғи.

28. Ең алғаш қай ойшыл мемлекеттік биліктің тармақтарын көрсеткен?

А) Дж. Локк;

В) Н. Макиавелли;

С) Т. Гоббс;

Д) Ж.Ж. Руссо;

Е) Ш. Л. Монтескье.

29. Саясатты бір жағынан әділеттілік деп, екінші жағынан келіспеушілік деп атаған ойшылды табыңыз.

А) К. Фримен;

В) А. Бирс;

С) Г. Моска;

Д) М. Дюверже;

Е) Н. Макиавелли.

30. Демократия гректің ........... және ........... сөздерінен шыққан.

31. Қоғамның барлық салаларын толығымен қамтамасыз етіп, билік жүргізеді...

А) Тоталитаризм;

В) Авторитаризм;

С) Демократия;

Д) Монархия;

Е) Діни мемлекет.

32. Элитаның басты ерекшеліктері - ...

А) Байлық, билік, танымалдық;

В) Байлық, билік, білімділік;

С) Билік, танымалдық, білімділік;

Д) Билік, байлық, көсемділік;

Е) Даналық, байлық, билік.

33. Саяси себептермен жеке адамдарды, көпшілікті қорқыту, жазалау мақсаттарындағы қылмыстық әрекет - ...

А) Экстремизм;

В) Соғыс;

С) Терроризм;

Д) Революция;

Е) Трайбализм.

34. .......... – көп ұлтты мемлекетте аз ұлт өкілдерінің бөлек мемлекет болып бөлініп шығуға немесе автономия құруға ұмтылуы.

35. Мемлекеттің негізгі қызметі заңның үстемдігін қамтамасыз етуге бағытталған түрі:

А) Құқықтық мемлекет;

В) Әлеуметтік мемлекет;

С) Конституциялық монархия;

Д) Республика;

Е) Демократиялық мемлекет.

36. Мемлекеттердің және басқа халықаралық субъектілердің әлемдік сахнадағы іс-әрекетінің жиынтығы қалай аталады?

А) Халықаралық қатынастар;

В) Халықаралық саясат;

С) Әлемдік саясат;

Д) Жаһандастыру;

Е) Әлемдік даму.

37. Өз халқының, мемлекетінің мақсат-мүддесін сезініп, біліп, оны іске асыруға тырысушылықты ............. ............ деп атаймыз.

38. Дәстүрлік қоғамнан қазіргі қоғамға өтудің, соған бейімделудің негізгі төрт қыры бары сізге мәлім. Төмендегі нұсқалардан сол қырларға жатпайтын нұсқаны табыңыз.

А) Құрылымдық бейімделу;

В) Азаматтық;

С) Саяси қатынасу;

Д) Жаңашыл адам;

Е) Қазіргі адам.

39. Дау-жанжалға қатысушы жақтардың өзара кешірімділік білдіріп, ымыраға келу қалай аталады?

А) Компромисс;

В) Келісім;

С) Мәмілелік;

Д) Консенсус;

Е) Татуласу.

40. Бөлік деген қай саяси терминнің негізінде жатыр?

А) Партия;

В) Бихевиоризм;

С) Парламент;

Д) Плюрализм;

Е) Автономия.

41. ҚР мемлекеттік билік механизмдерін тарату жүйесінде Маслихатты қай билік тармағына жатқызамыз.

А) Заң шығарушы;

В) Атқарушы;

С) Сот;

Д) Жергілікті басқару органы;

Е) Сайлаушы орган.

42. Саяси режим, саяси жүйе және саяси үрдіс – үшеуінің арасындағы айырмашылықты көрсетіңіз.

43. «Тоталитаризм» терминін саясатқа енгізген кім?

А) И. Сталин;

В) А. Гитлер;

С) Б. Муссолини;

Д) Х. Арендт;

Е) К. Маркс.

44. Қазақстандағы саяси партиялар ресми түрде тіркелуі үшін міндетті қанша мүшесі болуы қажет.

А) Электораттың 50 % болуы керек;

В) 5 мың мүшесі болуы керек;

С) 50 мың мүшесі болуы керек;

Д) 500 мың мүшесі болуы керек;

Е) Мүшелерінің нақты саны болуы міндетті емес.

45. Мәжіліске депутаттар қай сайлау жүйесі бойынша сайланады?

А) Мажоритарлық сайлау жүйесі;

В) Пропорционалды сайлау жүйесі;

С) Салыстырмалы сайлау жүйесі;

Д) Тікелей сайлау жүйесі;

Е) Жанама сайлау жүйесі.

46. Геосаяси тұжырымның негізін қалаған кім?

А) Ш. Л. Монтескье;

В) Г. Моргентау;

С) С. Хантингтон;

Д) К. Хаусхофер;

Е) Х. Маккиндер.

47. Идеологияның қай түрі бір этностық топтың террорлық және агрессиялық әрекеттер арқылы өз үстемдігін орнатуды көздейді?

А) Национализм;

В) Фашизм;

С) Расизм;

Д) Шовинизм;

Е) Либерализм.

48. Сайлаушылардың дауыс беруден бас тартуы қалай аталады?

А) Сепаратизм;

В) Анархизм;

С) Эклектизм;

Д) Абсентеизм;

Е) Популизм.

49. Егер сіз Президенттік постқа кандидат болып тіркелсеңіз бұл қандай сайлау құқығын пайдаланғаныңыз болып саналады?

А) Тікелей сайлау;

В) Жанама;

С) Ашық сайлау құқығы;

Д) Белсенді сайлау құқығы;

Е) Енжар сайлау құқығы.

50. Қазіргі демократиялық елдердегі саяси көсемдерден қандай қасиеттерді ерекше талап етеді?

А) Саяси білімі, басқару қабылеті және шешендігі;

В) Сыртқы келбеті, шешендігі және биліктегі тәжірибесі;

С) Саяси білімі, салмақтылығы және қарапайымдылығы;

Д) Салмақтылығы, қарапайымдылығы және өткен өмірі;

Е) Сыртқы келбеті, сымбаттылығы және шешендігі.

51. Мемлекеттің тар мағынада қолданылуы:

А) Тұтас жүйе ретінде;

В) Билік құрылымы ретінде;

С) Мемлекет деген – халық;

Д) Саяси институт;

Е) Билік көзі ретінде.

52. Саяси партияның басты органы:

А) Жарғы;

В) Хартия;

С) Конференция;

Д) Электорат;

Е) Бағдарлама.

53. Екі турлы сайлау жүйесі қалай аталады:

А) Мажоритарлық;

В) Пропорционалды;

С) Абсолютті көпшілік;

Д) Қатысты көпшілік;

Е) Мәжіліс сайлауы.

54. Әдетке негізделген саяси көсемділік қалай аталады?

А) Харизматикалық;

В) Дәстүрлі;

С) Заңды;

Д) «Ту ұстаушы»;

Е) «Қызметші».

55. Қоғамның екі тапқа бөлінуіне әсер еткен факторларды атаңыз.

А) Еңбектің бөлінуі, көпшіліктің билікке қызықпауы, басқарушы қызметтің статусының жоғары болуы;

В) Көпшіліктің билікке қызықпауы, тұлғалық қасиет, меншіктің пайда болуы;

С) Басқарушы қызметтің статусының жоғары болуы, меншіктің пайда болуы, еңбектің бөлінуі;

Д) Барлық жауаптар дұрыс;

Е) Барлық жауаптар дұрыс емес.

56. Саяси мәдениеттің негізгі элементтерінің бірі - ...

А) Саяси пікір;

В) Саяси әлеуметтену;

С) Саяси ой;

Д) Саяси ілім;

Е) Маргиналдық.

57. Саяси партия қайсының элементі?

А) Азаматтық қоғамның;

В) Мемлекеттің;

С) Саяси жүйенің;

Д) Парламенттің;

Е) Саяси биліктің.

58. Азаматтық қоғам неге негізделеді?

А) Демократияға;

В) Конституцияға;

С) Құқықтық мемлекетке;

Д) Жариялылыққа;

Е) Сөз бостандығына.

59. Сайлаудың негізгі кезеңдері:

А) Кандидатттарды тіркеу, үгіт-насихат жүргізу, дауыс беру;

В) Кандидаттарды тіркеу, үгіт-насихат жүргізу, сайлау;

С) Сайлау кампанияларын құру, сайлау науқаны, дауысты есептеу;

Д) Сайлау кампанияларын құру, сайлау науқаны, сайлау қорытындысын шығару;

Е) Сайлау науқаны, дауыс беру, сайлау қорытындысын шығару.

60. Ежелгі Грецияда «қатты айқайлау» деген сөз ненің мәнін ашады?

А) Демократияның;

В) Плюрализмнің;

С) Жарнаманың;

Д) Дауыс берудің;

Е) Анархияның.

61. Д. Истон мен Г. Алмонд деген кімдер?

А) Саясаттанушылар;

В) Саяси мәдениетті зерттеушілер;

С) Саяси мәдениетті түрлерге бөлушілер;

Д) Саяси жүйені зерттеушілер;

Е) Саяси жүйені түрлерге бөлушілер.

62. Қарапайым халық және шешім деген қай терминнің мағынасын ашады?

А) Демократия;

В) Сайлау;

С) Референдум;

Д) Плюрализм;

Е) Плебисцит.

63. Саяси жүйенің қалыпты жұмысын, дамуын, саналы қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету саяси мәдениеттің қай қызметіне жатады?

А) Танымдық;

В) Реттеушілік;

С) Тәрбиелік;

Д) Біріктірушілік;

Е) Қорғау.

64. «Идеологияның ақыры» тезисін кім алғаш қолданған?

А) К. Мангейм;

В) Д. Истон;

С) Г. Алмонд;

Д) С. Верба;

Е) Л. Пай.

65. Бірлестік деген ұғым қай терминнің негізінде жатыр?

А) Либерализм;

В) Тоталитаризм;

С) Фашизм;

Д) Коммунизм;

Е) Социализм.

66. Заң жүзінде деген қай терминнің негізінде жатыр?

А) Де-юре;

В) Де-факто;

С) Абсентизм;

Д) Хартия;

Е) Эклектизм.

67. Адамдардың теңдігін, еркіндігін және еш шектеусіз бір-бірімен араласа алуын білдіретін идеология қалай аталады?

А) Геосаясат;

В) Либерализм;

С) Жаһандастыру;

Д) Анархия;

Е) Тәуелсіздік.

68. Ұлттық мүдденің негізінде не жатыр?

А) Демократияға;

В) Конституцияға;

С) Құқықтық мемлекетке;

Д) Жариялылыққа;

Е) Сөз бостандығына.

69. Халықаралық терроризммен күресетін негізгі ұйым ...

А) Хартия;

В) Идеологиялық ұйым;

С) Интерпол;

Д) БҰҰ;

Е) Революция.

70. Мемлекетті құдай жаратты деген қай тұжырымдаманың негізгі идеясы?

А) Патриархалды;

В) Қоғамдық келісім;

С) Зорлық-зомбылық;

Д) Теологиялық.

71. Азаматтық қоғамның негізгі белгілерінің бірі –

А) Жариялылық;

В) Сөз бостандығы;

С) Сайлаудың болуы;

Д) Билік көзі – халықта.

72. ҚР туындағы күн белгісі қандай мағына береді?

73. Адамның қоршаған ортаның құндылықтарын меңгеру үрдісі қалай аталды?

А) Саяси мәдениет;

В) Саяси әлеуметтену;

С) Саяси дәстүр;

Д) Саяси идеология.

74. Халықтың саяси билікке сенімсіздікпен қарауы қай саяси мәдениеттің түріне жатады?

А) Патриархалды;

В) Енжар;

С) Азаматтық;

Д) Белсенді.

75. Саяси элитаның құндылықты тұжырымдамасының негізін қалаушы кім?

А) Р. Миллс;

В) Х. Ортега-и-Гассет;

С) Г. Моска;

Д) Р. Мертон.

76. Табиғат берген дарын деген мағына қай терминге келеді?

А) Лидерлік;

В) Элита;

С) Харизма;

Д) Көсем.

77. Терроризм деген қандай мағына береді?

А) Күштеу;

В) Қорқыту;

С) Соғысу;

Д) Қаталдық.

78. Маркстың еңбегін атаңыз.

А) «Өзін-өзі өлтіру. Әлеуметтанулық әдіс»;

В) «Позитивті саясат жүйесі»;

С) «Протестанттық этика және капитализм рухы»;

Д) «Ғылыми, саяси және философиялық тәжірибелер»;

Е) «Капитал».

79. Мақсатқа жету үшін қолданатын айла-тәсілдердің жиынтығы - ...

А) Экономика;

В) Саясат;

С) Қоғам;

Д) Билік;

Е) Басқару.

80. Белгілі бір саяси, ғылыми, шаруашылық, мәдениет және т.б. мақсаттарға жету үшін ұйымдасқан адамдар немесе мекемелердің бірлестігі

А) Ассамблея;

В) Альянс;

С) Ассоциация;

Д) Партия;

Е) Корпорация;

81. Жеке адамдардың тәртібін талдауға негізделген әдістемелік бағыт - ...

А) Эксперимент;

В) Статистика;

С) Бихевиоризм;

Д) Доктрина;

Е) Теория.

82. Азаматтардың мүддесіне нұқсан келтіріп, шендікке негізделген құбылыс.

А) Бихевиоризм;

В) Буржуазия;

С) Билік;

Д) Басқару;

Е) Бюрократизм.

83. Әлеуметтік сатылық ұғымды көрсететін термин - ...

А) Стратификация;

В) Иерархия;

С) Статус;

Д) Теңсіздік;

Е) Жіктелу.

84. Белгілі бір себептерге байланысты қоғамның әлеуметтік тобына немесе табына кірмей қалған адамдар қалай аталады?

А) Люмпендер;

В) Кедейлер;

С) Маргиналдар;

Д) Қайыршылар;

Е) Байлар.

85. Электорат деген не?

86. 50%+1 деген қай сайлау жүйесінің критерийі, ол қандай мағына береді?

87. Елтаңбадағы бес бұрышты жұлдыз қандай мағына береді?

88. Ақыл-парасаттылық легитимдік деген не?

А) Жеке тұлғалық қасиетке негізделген легитимдік;

В) Сенімге, идеяға негізделген легитимдік;

С) Заңға негізделген легитимдік;

Д) Билікке негізделген легитимдік;

Е) Келісімге негізделген легитимдік.

89. Монархия дегеніміз не?

А) Мемлекет билік органдарының сайлануын қамтамасыз ететін мемлекет түрі;

В) Мемлекеттік билік бір адамның қолында және ол мұрагерлік жолмен ауысуын қамтамасыз ететін мемлекет түрі;

С) Қарапайым құрылымымен және бір Конституциясымен ерекшеленетін мемлекет түрі;

Д) Құрамына кіретін территориялық бірліктердің өз еркіндігін білдіретін, бірақ өз беттерінсіз одан шығуға құқығы жоқтығын білдіретін мемлекет түрі;

Е) Қоғамдағы адамдардың құқығы мен бостандығын қамтамасыз ететін мемлекет түрі.

90. Унитарлық мемлекет дегеніміз не?

А) Мемлекет билік органдарының сайлануын қамтамасыз ететін мемлекет түрі;

В) Мемлекеттік билік бір адамның қолында және ол мұрагерлік жолмен ауысуын қамтамасыз ететін мемлекет түрі;

С) Қарапайым құрылымымен және бір Конституциясымен ерекшеленетін мемлекет түрі;

Д) Құрамына кіретін территориялық бірліктердің өз еркіндігін білдіретін, бірақ өз беттерінсіз одан шығуға құқығы жоқтығын білдіретін мемлекет түрі;

Е) Қоғамдағы адамдардың құқығы мен бостандығын қамтамасыз ететін мемлекет түрі.

91. Ежелгі Грецияда «қатты айқайлау» деген сөз ненің мәнін ашады?

А) Демократияның;

В) Плюрализмнің;

С) Жарнаманың;

Д) Дауыс берудің;

Е) Анархияның.

92. Д. Истон мен Г. Алмонд деген кімдер?

А) Саясаттанушылар;

В) Саяси мәдениетті зерттеушілер;

С) Саяси мәдениетті түрлерге бөлушілер;

Д) Саяси жүйені зерттеушілер;

Е) Саяси жүйені түрлерге бөлушілер.

93. Қарапайым халық және шешім деген қай терминнің мағынасын ашады?

А) Демократия;

В) Сайлау;

С) Референдум;

Д) Плюрализм;

Е) Плебисцит.

94. Саяси жүйенің қалыпты жұмысын, дамуын, саналы қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету саяси мәдениеттің қай қызметіне жатады?

А) Танымдық;

В) Реттеушілік;

С) Тәрбиелік;

Д) Біріктірушілік;

Е) Қорғау.

95. «Идеологияның ақыры» тезисін кім алғаш қолданған?

А) К. Мангейм;

В) Д. Истон;

С) Г. Алмонд;

Д) С. Верба;

Е) Л. Пай.

96. Бірлестік деген ұғым қай терминнің негізінде жатыр?

А) Либерализм;

В) Тоталитаризм;

С) Фашизм;

Д) Коммунизм;

Е) Социализм.

97. Іс жүзінде деген қай терминнің негізінде жатыр?

А) Де-юре;

В) Де-факто;

С) Абсентизм;

Д) Хартия;

Е) Эклектизм.

98. Адамдардың теңдігін, еркіндігін және еш шектеусіз бір-бірімен араласа алуын білдіретін идеология қалай аталады?

А) Геосаясат;

В) Либерализм;

С) Жаһандастыру;

Д) Анархия;

Е) Тәуелсіздік.

99. Ұлттық мүдденің негізінде не жатыр?

А) Демократияға;

В) Конституцияға;

С) Құқықтық мемлекетке;

Д) Жариялылыққа;

Е) Сөз бостандығына.

100. Еркіндік, теңдік, әділеттілік принциптеріне негізделетін құбылыс?

А) Қоғам;

В) Саясат;

С) Саяси мәдениет;

Д) Партия;

Е) Демократия.

101.Саяси плюрализм ненің белгісі:

А) Мемлекеттің;

В) Заңның;

С) Халықтың;

Д) Құқықтың;

Е) Демократияның.

102. Жүйе ұғымын ғылыми әдебиетке алғаш енгізген американ философы - ...

А) Л. Фон Борталанфи;

В) Г. Кун;

С) Т. Парсонс;

Д) Д. Истон;

Е) Г. Алмонд.

103. Саяси билікті жүзеге асыруда қолданатын институттардың, заңдар мен нормалардың жиынтығы қалай аталады?

А) Саяси режим;

В) Саяси жүйе;

С) Саяси үрдіс;

Д) Саяси мәдениет;

Е) Мемлекет.

104. «Билікті зат ретінде түсінуге болады, яғни оны иемденуге немесе жоғалтуға болады» Авторы кім?

А) Д. Истон;

В) А. Бирс;

С) М. Фуко;

Д) К. Фримен;

Е) Г. Лассуэл.

105. Субъектінің объектіге ресурстар арқылы ықпал етуі – бұл қай құбылыстың анықтамасы

А) Мемлекет;

В) Саясат;

С) Демократия;

Д) Билік;

Е) Қоғам.

106. Патша арыстандай күшті, түлкідей қу болуы керек деп санаған қай ойшыл?

А) Ф. Аквинский;

В) Әбу Насыр Әл-Фараби;

С) Н. Макиавелли;

Д) Абай;

Е) Ж.Ж. Руссо.

107. Статикалық саяси тұрақтылық нені білдіреді?

А) Мемлекеттің маңыздылығын;

В) Халықтың маңыздылығын;

С) Мемлекет пен халықтың бірлігін;

Д) Демократияның маңыздылығын;

Е) Қоғамның үздіксіз дамуын.

108. Үкіметтік тұрақсыздық қай тарапта пайда болады?

А) Сыртқы саясатта;

В) Ішкі саясатта;

С) Сайлау кезінде;

Д) Соғыс кезінде;

Е) Реформа кезінде.

Саясаттану пәнінің оқу-әдістемелік қамтылу картасы

7