Rys. 2.1. Krzywa popytu

Należy rozróżnić:

1. indywidualną krzywą popytu, opisującą reakcje pojedynczego nabywcy dobra na zmiany ceny,

2. rynkową krzywą popytu, opisującą zależność łącznego popytu rynko­wego wszystkich nabywców dobra od poziomu ceny. Rynkową krzywą popytu wyprowadzamy dodając poziomo indywidualne krzywe popytu wszystkich nabywców.

.......

Funkcja popytu względem ceny Q = f(P) pokazuje, jakie ilości towaru nabywcy skłonni są zakupić przy różnych poziomach ceny (im niższa cena, tym większy popyt). Ten sam wykres wyraża zarazem zależność odwrotną: P= (p(Q), tzn. zależność ceny od sprzedawanej ilości towaru (rynek wchło­nie większą ilość towaru pod warunkiem obniżki ceny). W teorii przedsię­biorstwa (rozdział 6) dowiemy się, że krzywa popytu na produkt przedsię­biorstwa lub gałęzi wyznacza jednocześnie linię ceny.

2.3. Podaż Podaż, produkcja I zdolność produkcyjna

Rynkowa podaż to dostępna na rynku ilość danego towaru. Zdolności produkcyjne gospodarki, nagromadzone zapasy oraz możliwości importowe wyznaczają maksymalną (potencjalną) wielkość podaży. Ilość towaru dostęp­na na rynku nie wyczerpuje na ogół możliwości produkcyjnych i impor­towych. Część produkcji nie trafia w ogóle na rynek (zużycie wewnętrzne w zakładach produkcyjnych i gospodarstwach rolnych, dobra i usługi wy­twarzane na własne potrzeby w gospodarstwach domowych, straty i ubytki, zapasy). Część produkcji rynkowej jest eksportowana do innych krajów.

Faktycznej wielkości produkcji nie należy mylić z produkcją potencjalną, czyli zdolnością produkcyjną. Zdolność produkcyjna wyznacza jedynie pułap możliwości produkcyjnych. Stopień wykorzystania zdolności produk­cyjnej, określający faktyczną wielkość produkcji, zależy od rozmiarów popytu oraz od cen i kosztów, kształtujących rentowność produkcji.

Pojęcie podaży

• Podaż to ilość dobra oferowana do sprzedaży na rynku.

Trzy znaczenia pojęcia podaży:

1. ilość dobra, jaką sprzedawcy oferują przy danej cenie (wielkość podaży przy danej cenie);

2. ilości dobra, jakie sprzedawcy oferują przy różnych poziomach ceny (krzywa podaży względem ceny);

c) ilości dobra, jakie sprzedawcy oferują przy różnych poziomach ceny i różnych wartościach innych czynników określających wielkość podaży (wieloczynnikowa funkcja podaży lub zbiór jednoczynnikowych funkcji podaży o różnych argumentach — prawa postępowania dostawców).

Determinanty podaży

Główne czynniki kształtujące rozmiary podaży danego dobra to:

1. zdolności produkcyjne - określone przez zasoby czynników wytwór­czych i ich wydajność;

2. opłacalność (rentowność) produkcji — zależna od stosunku ceny do kosztów produkcji i sprzedaży (poziom kosztów produkcji zależy od cen czynników produkcji i ich wydajności);

3. technika i technologia — określa wydajność czynników, poziom kosztów produkcji oraz jakość produktu (rzutującą na cenę);

4. interwencja państwa: podatki i dotacje, cła i ograniczenia importowe, licencje i przepisy regulujące warunki produkcji i sprzedaży. Czynniki określające wielkość podaży zostaną omówione szerzej w teorii

produkcji (rozdziały 5-7).