- •1. Wprowadzenie do ekonomii I gospodarki
- •1.4. Gospodarowanie. Uczestnicy życia gospodarczego
- •Fazy gospodarowania
- •Podstawowe pytania
- •Czynniki produkcji
- •Cele gospodarowania
- •Potrzeby I zasoby
- •1.5. Wybór ekonomiczny Racjonalność I fektywność
- •Rys. 1.7. Koszt alternatywny
- •1.6. Systemy gospodarcze
- •Podsumowanie
- •Konkurencja
- •2.2. Popyt Popyt a potrzeby
- •Pojęcie popytu • Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są zakupić.
- •Determinanty popytu
- •Krzywa popytu
- •Rys. 2.1. Krzywa popytu
- •2.3. Podaż Podaż, produkcja I zdolność produkcyjna
- •Pojęcie podaży
- •Determinanty podaży
- •Krzywa podaży
- •Rys. 2.2. Krzywa podaży
- •2.4. Równowaga rynku Pojęcie równowagi
- •Mechanizm równowagi
- •2.6. Rynek regulowany Zakres I formy regulacji
- •Kontrola cen
- •2.7. Rynek jako mechanizm alokacji Jak działa rynek?
- •Podsumowanie
- •3. Badanie zmian zachodzących na rynku
- •3.1. Elastyczność cenowa popytu Definicja
- •Miara geometryczna
- •Rys. 3.2. Różne przypadki elastyczności popytu
- •Podsumowanie
- •4. Teoria wyboru konsumenta
- •4.2. Teoria użyteczności Użyteczność całkowita I krańcowa
- •Podsumowanie
- •5. Przedsiębiorstwo I rachunek ekonomiczny
- •5.1. Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarczy
- •Istota I cele przedsiębiorstwa
- •Rodzaje przedsiębiorstw
- •Przedsiębiorstwa prywatne
- •Przedsiębiorstwa publiczne
- •5.3. Utargi, koszty I zyski Podstawowe pojęcia
- •5.4. Krzywe kosztów Produkcja I koszty
- •5.5. Krzywe utargów
- •Rachunek wyników
- •Podsumowanie
- •Część 2: Temat 6-10
- •6. Rozwinięcie teorii produkcji
- •6.1. Krótkookresowe I długookresowe krzywe kosztów Krótki okres - prawo nieproporcjonalnych przychodów
- •Długi okres - wybór wielkości zakładu
- •Korzyści I niekorzyści skali
- •6.2. Krzywe popytu I podaży Krzywa popytu
- •Krzywa podaży
- •6.3. Optymalna wielkość produkcji Koszty produkcji I cena
- •Decyzje produkcyjne
- •6.4. Algebra decyzji produkcyjnych Analiza marginalna
4. Teoria wyboru konsumenta
4.1. Wstęp
Teoria konsumpcji obejmuje trzy główne poziomy analizy:
decyzje indywidualnego konsumenta dotyczące nabywanych ilości: jednego dobra, dwóch dóbr, n dóbr (teoria wyboru konsumenta),
prawidłowości kształtowania się popytu rynkowego na określone dobro konsumpcyjne lub grupę dóbr (teoria popytu konsumpcyjnego),
prawa określające kształtowanie się globalnej konsumpcji społecznej (agregatowa funkcja konsumpcji).
koniec rozdziału przez uwzględnienie oszczędności.
4.2. Teoria użyteczności Użyteczność całkowita I krańcowa
Użyteczność całkowita to suma pożytku, satysfakcji, zadowolenia z konsumpcji określonej ilości jednego lub wielu dóbr. Subiektywna, indywidualna ocena korzyści konsumenta, jego ocena wartości danego dobra lub danego zestawu dóbr.
Użyteczność krańcowa to przyrost użyteczności związany z konsumpcją ostatniej nabytej jednostki danego dobra.
Odpowiednio do tego, użyteczność krańcowa maleje ze wzrostem nabywanej i konsumowanej ilości dobra. Prawo malejącej użyteczności krańcowej — podstawowe założenie statycznej teorii wyboru konsumenta. Istotnie, w danym momencie czwarta czy piąta kanapka smakuje mniej niż poprzednie, a siódma bądź trzynasta może smakować „ujemnie" (tzn. przynosić przykrość, zmniejszającą sumę zadowolenia z całego zjedzonego śniadania).
Ponieważ każdy konsument — zależnie od indywidualnych potrzeb i upodobań - inaczej wycenia użyteczność określonego dobra, a zwłaszcza użyteczność dodatkowej jego jednostki, indywidualne krzywe użyteczności danego dobra mogą się różnić. Gusty konsumenta w odniesieniu do danego dobra zmieniają się w czasie. Ponadto kształt krzywej użyteczności zależy od rodzaju dobra. Wszystko to nie zmienia jednak ogólnej zasady, którą wyraża charakterystyczny kształt indywidualnej funkcji użyteczności dobra i odpowiadające mu prawo malejącej użyteczności krańcowej.
4.3. Krzywe obojętności
Krzywa obojętności jest narzędziem służącym do analizy łącznej użyteczności dwóch dóbr i zachodzącej między nimi relacji wymiennej wedle subiektywnych, indywidualnych ocen użyteczności dokonywanych przez konsumenta. Krzywa obojętności wyraża różne ilościowe kombinacje dwóch dóbr (tzw. koszyki) charakteryzujące się jednakową łączną użytecznością.
Krańcowa stopa substytucji
Nachylenie krzywej obojętności w każdym punkcie wyraża relację wymienną dwu dóbr wedle ocen użyteczności krańcowej, dokonywanych przez konsumenta: tzw. krańcową stopę substytucji.
4.4. Zasady wyboru konsumenta
Równowaga (optimum) konsumenta
Konsument dąży do maksymalizacji swej użyteczności (satysfakcji, dobrobytu), tzn. chciałby mieć możliwie największą ilość różnych dóbr (przynajmniej dopóty, dopóki większym ilościom towarzyszy większa suma użyteczności). W przypadku dwóch lub większej liczby dóbr porównuje relacje krańcowej użyteczności z relacjami cen. W ten sposób ustala optymalną ilość każdego dobra i optymalne proporcje ilościowe różnych dóbr, maksymalizując swój dobrobyt w ramach posiadanego funduszu. Mówimy wówczas, że osiągnął stan równowagi (optimum), który nie skłania go do korekty podjętych decyzji tak długo, jak długo nie zmieniają się subiektywne (gusty) i obiektywne (dochód i ceny) uwarunkowania wyboru.