1. Текстны укыгыз, тәрҗемә итегез.

2. Сорауларга җавап бирегез.

1. Гомернең өч туе дигән гыйбарәне ничек аңлыйсыз?

2. Гаилә йолалары арасында никах туе нинди урын били һәм ни өчен?

3. Никах үткәрүнең нинди үзенчәлекләрен күрсәтә аласыз?

4. Татар халкында туй йоласы нинди этаплардан тора?

5. Туйга әзерлек үз эченә нәрсәләрне ала?

6. Яучыга нинди сыйфатлар хас булган?

7. Кыз ярәшү йоласын ничек аңлыйсыз?

8. Хәзерге көндә килен төшергәндә нинди йолалар үтәлә?

9. Өйләнешүнең тагын нинди формаларын беләсез?

10. Бүгенге туй йолаларында элеккеге традицияләрнең чагылышы ни дәрәҗәдә?

3. Бирелгән сүзләр белән туй йолаларына бәйле сүзтезмәләр ясагыз:

киңәш, ишек, кияү, килен, туй, сандык, кыз, бусага, кода, бүләк, мунча, йола, сакчы, мәҗлес, бау, башлык, кода, бирнә, аш, күчтәнәч.

Ү р н ә к: Килен сандыгы, кода ашы.

4. Туй йолалары белән бәйле туганлык терминнарының мәгънәләрен аңлатыгыз. Үзегезнең төбәктә шуларга туры килерлек нинди сүзләр кулланыла?

Башкода, каенсеңел, каенэне, балдыз, килендәш, җиңги, җизни, кодача, кодагый, баҗай.

5. Түбәндәге тотрыклы сүзтезмәләрне бер сүз белән алыштырыгыз һәм үзара синоним булганнарын билгеләгез:

Башлы-күзле булырга, бер канат сыну, ике сыңар бер кием, кулга-кул тотынып, чиләгенә күрә капкачы, пар күгәрченнәр кебек.

7 нче дәрес – үзлектән эш – “Татар халык йолалары һәм бәйрәмнәре”

( Чыгыш әзерләргә)

8 нче дәрес. Стилистика татарского литературного языка.

О бщественно-языковая практика в различных сферах деятельности человека сопровождается специализацией используемого в них языка. Варианты общего языка как национальной знаковой системы ориентированы на наиболее точную фиксацию, передачу всего комплекса знаний, настроений в отдельных типичных ситуациях. Типичные формы языка, используемые в тех или иных обстоятельствах, представляют стили.

Стили речи выявляются в процессе рассмотрения конкретных «видов и актов общественного употребления языка» (Березин, Головин, с. 225), то есть стилистика речи имеет дело с разнообразием реализованных языковых возможностей, с жанрами, видами, формами письменных и устных документов как примеров языковой практики.

8 .1. Функциональные стили современного татарского литературного языка и их взаимодействие

Разновидности литературного языка (функциональные стили) выделяются на основе той функции, которую выполняет язык в каждом конкретном случае. В татарском языке различают следующие функциональные стили: научный - фәнни, официально-деловой - рәсми-эш, публицистический - публицистик, разговорно-бытовой - көнкүреш сөйләм.

Функциональные стили - категория социальная и историческая, зависящая от исторически изменяющихся социально-культурных условий использования языка.

В зависимости от целей и задач, которые ставятся и решаются в процессе общения, происходит отбор различных языковых средств. В результате создаются разновидности единого литературного языка, называемые функциональными стилями.

В лингвистике функциональными стилями называют исторически сложившиеся и социально осознанные системы речевых средств, используемых в той или иной сфере общения и соотносимых с той или иной сферой профессиональной деятельности.

Функциональными стили языка называются потому, что они выполняют важнейшие функции обслуживания разных сфер человеческой деятельности, являясь средством общения, сообщения информации и воздействия.

Каждый функциональный стиль представляет собой сложную систему, охватывающую все языковые уровни: произношение слов, лексико-фразеологический состав речи, морфологические средства и синтаксические конструкции.