- •© Қарағанды мемлекеттік университеті, 2012
- •Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •Оқытушы туралы мәлімет:
- •Оқу туралы мәліметтер:
- •1.3. Курстың пререквизиттері
- •1.4. Курстың постреквизиттері
- •1.5. Пәннің қысқаша мазмұны:
- •1.6 Оқыту қорытындылары (пәндік және пәннен тыс құзыреттілік)
- •1.7. Пән бойынша тапсырмаларды орындау және өткізу кестесі
- •1.7. Әдебиеттер тізімінің мазмұны:
- •1.8. Студенттердің білімін бағалау бойынша ақпараттар:
- •1.9. Курстың саясаты мен рєсімдеуі
- •Лекция сабақтарының тезистері
- •1 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың мәні мен ерекшелігі Сұрақтар:
- •2 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың қағидалары және олардың Қазақстан Республикасының заңдылығында бекітілуі
- •3 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың ұйымдастырушылық құрылымы
- •4 Тақырып. Әлеуметтік жүйе мемлекеттік басқарудың объектісі ретінде
- •5 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың функциялары, нысандары және әдістері
- •6 Тақырып. Мемлекеттік-басқарушылық шешімдер
- •7 Тақырып. Әкімшілік рәсімдеу
- •8 Тақырып. Мемлекеттік басқаруды қамтамасыз ету
- •13 Тақырып. Мемлекеттік қызметті тоқтату.
- •14 Тақырып: Мемлекеттік қызмет пен мемлекеттік басқаруды реформалаудың негізгі бағыттары
- •2.3.Семинар сабақтарының жоспары
- •1 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың мәні және ерекшеліктері
- •2 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың қағидалары және олардың Қазақстан Республикасының заңнамасында бекітілуі
- •3 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрамын жетілдірудің мәселелері
- •4 Тақырып. Мемлекеттік басқару аясындағы азаматтың құқықтық мәртебесінің өзекті мәселелері
- •5 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың мазмұны. Мемлекеттік басқарудың тәсілдерін, нфсандары мен функцияларын жетілдірудің мәселелері.
- •6 Тақырып. Мемлекеттік басқару шешімдері (нормативтік құқықтық актілерді дайындау, қабылдау және күшіне ену мәселелері)
- •7 Тақырып. Әкімшілік рєсімдеу: тарихы мен қазіргі кезең
- •8 Тақырып. Мемлекеттік басқаруды қамсыздандыру мәселелері
- •9 Тақырып. Мемлекеттік қызмет институты
- •10 Тақырып. Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәртебесі
- •11 Тақырып. Мемлекеттік қызметке тұру
- •12 Тақырып. Мемлекеттік қызметті өткеру
- •13 Тақырып. Мемлекеттік қызметті тоқтатылуы.
- •14 Тақырып. Мемлекеттік қызметті және мемлекеттік басқаруды реформалаудың негізгі бағыттары
- •Оқытушының жетекшілігімен орындалуын студенттердің µзіндік ж±мыстары бойынша µткізілетін сабақтардың жоспары
- •1 Тақырып. Мемлекеттік басқару тетігі (механизмі)
- •2 Тақырып. Мемлекеттік қызмет қағидалары
- •13 Тақырып. Саяси мемлекеттік қызметтің тоқтатылуы
- •14 Тақырып. Салық қызметіндегі заңдылықтарды жетілдіру
- •2.6 Студенттің өзіндік жұмыстар бойынша сабақтар жоспары
- •Курстық жұмыстардың тақырыптары
- •2.8 Өзіндік бақылау үшін тест тапсырмалары
- •Дұрыс жауаптар кілттері
- •2.9 Курс бойынша емтихан сұрақтары
- •«Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша «5b030200-Халықаралық құқық», «5в030100 - Құқықтану» (4 жылдық ж»не 3 жылдық) мамандықтары үшін
- •470061, Қарағанды қ., Гоголь көшесі, 38
2 Тақырып. Мемлекеттік басқарудың қағидалары және олардың Қазақстан Республикасының заңдылығында бекітілуі
Мемлекеттік басқарудың қағидаларының мәні мен жіктелуі.
Мемлекеттік басқарудың Конституциялық (негізгі) қағидалары
Мемлекеттік басқарудың салалық қағидалары
Ұйымдастырушылық – техникалық қағидалар
Дәріс
1. Бастапқы ғылыми және құқықтық категориялар сияқты басқару қағидасы туралы сұрақ, қоғам өмірінің әр түрлі салаларында маңызды және басқарушылық үрдістерді көрсететін маңызды теориялық және тәжірибелік мағынаға ие. Президенттің «Қазақстан – 2030» қазақстан халқына жолдауында былай делінеді: «біз өзіміздің тәуелсіз мемлекетіміздің негізін салдық. Барлық қажетті мемлекеттік институттар қалыптасқан және олардың білімі мен тәжірибесі әр ай сайын өседі». Осындай басқару қағидаларының қалыптасу, сақталу жағдайында мемлекеттік басқарудың барлық жүйесінде дұрыс қызмет етуінің фундаментальды негізі ретінде болады, Республиканың қазіргі кездегі әлеуметтік-әкімшілік және саяси өзгеріс жағдайында, мемлекеттік аппараттың қызметтерінің және реформаларының құрылымын, алдына қойылған маңызды қызметтерді жүзеге асыруы жатады.
2. Мемлекеттік басқарудың конституциялық қағидалары мыналар: мемлекеттік биліктің және басқарудың бірлігі; заңдылық; мемлекет алдында өзінің заңды мүдделерінің, бостандықтарының және құқықтарының жоғары болуы; мемлекетті басқаруға қатысуда азаматтардың теңдігі; мемлекеттік басқаруда жариялылық және қоғам пікірін бақылау; мемлекеттік басқаруда ортақтандыру және ортақсыздандырудың оптималды сәйкестігі; халықаралық қатынас. Көрсетілген принціптер мемлекеттік басқарудың жеке салаларында тура мазмұнға ие болады.
3. Мемлекеттік басқарудың Конституциялық қағидалары салалық қағидалармен толтырылады. Салалық қағидалардың қызметік рөлі, бір басқару саласын екіншісінен ажырату. Жалпы сипатта және жалпы қолданыста болатын Конституциялық қағидаларға қарағанда, салалықта әлеуметтік орта және әкімшілік-саяси құрылыс, экономикалық жеке салаларда өзіндік ерекшелктерімен көрініс табады. Басқарушы салалық принціптер қоғамдық қатнастардың арнаулы аймақтарында реттеліп, заңдық актілерде бекітіледі.
Экономикалық салада мемлекеттік басқарудың салалық қағидаларының қалыптасуы Республиканың нарықтық қатынаста дамуы және қалыптасуына заңдылықтың әрекет етуінен болады. ҚР Президентінің қазақстан халқына «Қазақстан - 2030» жолдауында негізгі қағидалар айқындалған. Осы қағидаға сәйкес көп шетел инвестициясын тарту және күші нарықтық экономикаға негізделетін, экономикалық өсу стратегиясы құрастырылған.
Әлеуметтік салада мемлекеттік басқару қағидасы, көрсетілген салада өзіндік ерекшелігі олардың рухани сипатта, мекемемен ұйымның меншігінің әртүрлі қызметінің формасы және профилі, мазмұны және идеологиясы бойынша негізделген.
Әлеуметтік-саяси салада мемлекеттік басқарудың салалық қағидасы ұзақ уақыттық ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қазақстанның сыртқы саяси міндеттемелерді тиімді шешу 2030 ж. дейін арналған өркендеу стратегиясында ашық мінездеме алған, ол ішкі саяси тепе-теңдікке және қоғамның бірігіуіне негізделеді. Осы саладағы қағидалар шетел істерін және прокуратура, ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік, аймақ қорғанысын басқарудың өзіндік ерекшеліктерінде көрінеді.
4. Ұйымдастырушы-техникалық қағидаларды мемлекеттік аппаратта тізудің сызықты, функционалдық және сызықты-функционалды негіздері болады. Мемлекеттік іс-тәжірибеде олар, әр органның ішінде және әртүрлі органдар арасында басқарудың еңбекті бөлісу негізінде қалыптасқан. Оларға мемлекеттік органның үш типтік құрылым сәйкес келеді: сызықты, функционалды, сызықты- функционалды. Көрсетілген типтердің әр қайсысы өзіндік ерекшеліктерге ие.
Сызықтық тип – басқарушылық еңбек бөлісу құрылымы «басқару – қызмет ету» формуласы түрінде болады.
Мемлекеттік органның функционалды типін құрастыру, басқару қызметін мамандануға негізделеді. Сызықтық тип кезінде органның ішкі ұйымдастырушылық қатынасына барлық қызметтер енеді, ал функционалды тип жеке қызметтерді атқаруға маманданған. Мысалы, ҚР стратегиялық жоспарлау Агенттігі өзінің табиғаты және әлеуметтік мақсаты жағынан функционалдық орган болып табылады.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі:
Нормативтік актілер: [1, 2].
Негізгі әдебиеттер: [1, 2, 3].
Қосымша Әдебиеттер: [8, 9].