12)Тэматыка и жанрава стылёвыя асаблівасці балад і санетаў Міцкевіча.

Рамантызм Міцкевіча пачынаецца з балад. 1819-1823 – працуе настаўн лац мовы ў Коўна. Та мпачынае пісаць балады. 27.01.1819 – першая балада Люблю я. З народн падання, выклік біяграф сітуацыяй. Міцкевіч творча апрацоўваў фальклор. 1820 – балады Пані Твардоўская, Лілеі, 1820-1821 – Курганок Марылі (бел нар галашэнні) – пачуцці бацькў, сяброў, каханага.

Свіцязянскі цыкл: Свіцязянка, Свіцязь, Рыбка (легенды пра затанулыя гарады).

Свіцязь - у аснове ляжыць гераічн тэматыка (паэтыз свабодалюбства, якое вышэй за жыццё).

Пралеска – папярэджв кветку пра небяспеку (натур прастата пралескі проціпаст лілеям, ружам, цюльпанам). Пралеска – алегорыя нар паэзіі.

1821 – прагр балада Рамантычнасць (пакуты зрабілі сэрца відушчым, натоўп верыць). Май сэрца, гляді ў сэрца – квінтэсэнцыя рамантызму. Ян Снядэцкі – правобраз старога ў Рамантычнасці (прафесар Віл ун, класіцыст). Крытыка ў баладзе накір супраць аднабак рацыяналістыч погляду на свет. Балада сведчыць аб канчатк пераходзе ў рамантызм. Эпіграф з Гамлета Шэкспіра. Праблема паэта і натоўпу. Фальклор адзначае загадкавы свет чалавека. Строгія маральн-этычн нормы фальклру (мяжа паміж злом і дабром). Зло заўсёды пакарана. У фальклоры адлюстр асабл бел міфалогіі.

Том 1 Балады і Рамансы, Вільня, 1822. Прадмова Пра рамант паэзію з’яўл маніфестам рамантызму ў бел і польск паэзіі. Зб прысвяціў сябрам-філаматам. Зб меў прадуманую драматург кампазіцыю.

1830-балада Уцёкі напіс за мяжой (арыент на Людмілу Жукоўскага). Віна дзяўчыны – непакора божай волі (жывым жывое, не змірылася са смерцю каханага).

Адрозненне бел рамантызму ад зах-еўр:

-зах-еўр – свабода асобы.

-бел – свабода радзімы.

1823 – том 2 Балады і Рамансы (паэма Гражына, 2 і 4 часткі паэмы Дзяды.)

Па запраш Яна Віта здзяйсняе падарожжа па Крыме.

Міцкевічу ўдалося два месяцы падарожнічаць па Крыме. (1824) З Адэсы да Еўпаторыі яны дабраліся на судне. Тут нараджаліся “Крымскія санеты”, якія праз год будуць выдадзены асобным зборнікам.

“Крымскія санеты” займаюць выключнае месца як у польскай, так і ў

сусветнай паэзіі. Яны вызначаюцца дасканаласцю вершаванай формы і глы-

бокім ідэйным зместам. З васемнаццаці санетаў гэтага цыклу М. Танк пе-

раклаў чатыры — “Акерманскія стэпы”, “Бура”, “Выгляд гор са стэпаў Каз-

лова” і “Гара Кікінеіс”.

Спецыфічнасць, асабліва сцісласць і завершанасць санетнай формы,

стваралі пэўныя цяжкасці для перакладчыка. Справа часам ускладнялася і

тым, што пераклады рабіліся з блізкай, роднаснай мовы, калі трэба было,

не парушаючы тэксту, перадаць дух арыгінала, захаваўшы адначасова са-

мыя тонкія адценні стылю і паэтыкі. Трэба мець на ўвазе і тое, што А. Міц-

кевіч настойліва і карпатліва, як ніякія іншыя свае творы, адшліфоўваў са-

неты, пакуль яны не набывалі сапраўдную мастацкую завершанасць і даска-

наласць.

Аднак М. Танк, тонкі знаўца паэтыкі, літаратуры, культуры і гісторыі

братняга народа, паспяхова справіўся з гэтымі цяжкасцямі. Сведчанне

таму — пераклад вядомага санета “Акерманскія стэпы”.

У рускай літаратуры гэты санет А. Міцкевіча перакладалі такія вя-

домыя паэты, як А. Майкаў, А. Фет, І. Бунін, М. Асееў. З усяго цыклу

“Крымскіх санетаў” ён больш чым іншыя перакладаўся на рускую мову.

Упершыню на беларускай мове санет загучаў у перакладзе Юркі Гаўру-

ка 1 ў 1928 г. “Акерманскія стэпы” з’яўляюцца своеасаблівым уступам да “Крымскіх

санетаў”. А. Міцкевіч перадаў у ім цесную і непарыўную сувязь маляўнічай

экзатычнай крымскай прыроды з трывожнымі думкамі, пачуццямі і пера-

жываннямі паэта-выгнанніка. Ма-

люнкавасць і музычнасць верша А. Міцкевіча адчуваецца таксама ў перак-

ладах санетаў “Выгляд гор са стэпаў Казлова” і “Гара Кікінеіс”. Калі параў-

наць “Крымскія санеты” з папярэднімі “Баладамі і рамансамі”, то можна

заўважыць, што ў “Крымскіх санетах” мастацкія вобразы і дэталі становяц-

ца больш канкрэтнымі і рэальнымі. У Маскве Адам Міцкевіч з дапамогай Ануфрыя Петрашкевіча выдаў

сваю трэцюю па ліку кнігу — напісаныя ў Адэсе “Санеты”.

Санеты Міцкевіча – гэта грані сутыкальнасці асобы з светам і грані высвечвання гэтай сутыкальнасці, душэўна далікатнай і духоўна высокай, незалежна ад бытавой канкрэтыкі з’яў і падзей.

1826 - У маскве выдадзены зборнік Санеты (2 раздзелы: Адэскія санэты, або Любоўныя – 22 санэты, Крымскія санэты – 18 санетаў). Адэскім санэтам папярэдніч эпіграф з Петраркі. Першы санет Да Лауры. У санетах сутык 2 любові: ідэальная і зямная. Своеасабл інтымны дзённік паэта. Крымскай частцы папярэдніч эпіграф з Гётэ. Кожны санэт стаіць на строга прадуманым месцы. Асноўн тэма: Радзіма. Пачынаецца цыкл санэтам Акерманскія стэпы. Заканч санэтам Аюдаг.