Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
азаматтык.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
362.06 Кб
Скачать

Казакстан Республикасынын азаматтык кукыгы

1 Блок

  1. Азаматтык кукыктын угымы. Азаматтык-кукыктык реттеудин пани мен тасили. Азаматтык кукыктын кагидалары. Азаматтык кукыктын кукыктын баска салаларнан айырмашылыгы.

Аза/тык кукык атауы ежелги уакыттан бери белгили оны Римдик зангерлер Рим аз/нын кукыгы цивильди кукык(jus civile). Аза/тык кук/нын пани тауар акша катынастары ж/е катысушылардын тендигине негизделген озге де муликтик катынастар, сондай-ак муликтик катынастарга байл/ты муликтик емес жеке катынастар курайды.Аз/тык кукык кук/тын бир саласы, ол тауар акша катынастары ж/е катысушылардын тендигине негизделген озге де муликтик катынастар, сондай ак муликтик катынастарга байл/ты не муликтик емес жеке катынастарын реттейтин нормалардын жиынтыгы б/т. Аз/тык кук/тын адиси кукык нормаларынын аз/тык кук/тык катынастарга ыкпал ететин адис тасилдер жиынтыгы. Аз/тык кук/тын адистери: кук/тык катынастарга тусушилердин тендиг, сотпен коргалу адиси, тараптардын автономиялык еркиндиги, жауаптылыктын муликтик ж/е отемакылык сипаты.Аз/тык кук/тык реттеудин объектиси ен алдымен муликтик катынастар болатындыктан, аз/тык кук-тык катынастардын басым болиги муликтик сипатта болады. Муликтик аз/тык кук/тык катынастардын объектиси материалдык игиликтер мен кукык б/т. Меншик катынастары, муликтин бир тулгадан екинши тулгага отуине делдалдык жасайтын катынастар муликтик аз/тык кук/тык катынастарга жатады.Реттеу адиси д/з мем/т аз/тык кук/тык катынастарга катысушылардын минез-кулкын калыптастыра алатын куралдар мен адистер.Адистери:1)диспозитивтик мем/т кук/тык катынаска катысушы тулгалардын еркин таниды. 2)руксат ету адиси- тараптар зан тургысынан алганда озара тауелсиз болады.Оз еркимен кук/тык катынаска туседи.3)коргау адиси аз/тык кукык жеке муддени коргауды камтамасыз етеди.Бул адис кукык бузушынын жеке басына емес онын мулкине карай багытталды.4)Тендик аз/тык кук/тык катынаска тусетин тараптар арасына тендик кагидасы сакталады, тараптар тен болады. Аз/тык кук/тын баска кукык салаларынан айырмашылыгы онын реттейтин катынастарына ж/е панине байланысты ажыратылады.Ар саланын озиндик панине байланысты реттейтин катынастары болады.Аз/тык кук/тын пани аз/тык кук/тык катынастар б/т.Кук/тын сабактас салаларынан аз/тык кук/тын айырмашылыгы онын угымы мен озиндик ерекшелигин аныктайтын белгилер бойынша аныкталады.Ен алдымен онын нысанына карай айкындайды.Кук/тын муликтик катынастарды реттемейтин барлык салалары реттейтин нысандарына карай аз/тык кук/тан ерекшеленеди.Аз/тык принциптери-ол нормативтик сипаты бар, когамдык катынастарды аз/тык-кук/тык реттеу бастамасын басшылыкка алатын негиз.Принциптери: катысушылардын тендиги, меншикке ж/е баска заттык кук/ка кол сукпаушылык, шарт еркиндиги, аркимнин жеке иси мен омирине араласуга жол берилмейтиндиги, аз/тык кук/ды кедергисиз жузеге асыру, нуксан келтирилген кук/дын калпына келтирилуи, аз/тык кук/ды сот аркылы коргау кагидалары.

  1. Азаматтык зандардын тусиниги, курылымы мен ерекшеликтери. Азаматтык-кукыктык нормативтик актилердин уакытка, кенистикке, тулгаларга карай колданылуы.

Аз/тык зан д/з аз/тык кук/тык катынастарды реттейтин нормативтик кук/тык акт.Букил республика ушин бирынгай деп танылады.КР Аз/тык зандары кодекстен, КР оган сайкес кабылданган озге де зандарынан, КР Президентинин зан куши бар жарлыктарынан, Парламенттин Сенаты мен Мажилисинин каулыларынан Аз/тык кук/тык катынастарды реттейтин КР Президентинин Жарлыктарынан, Укиметтин каулыларынан турады.Курамы: аталган нормативтик актилердин 1-ши тобы зан актилери деген угымга биригеди. 2-ши тобы, зан актилеримен катар, зандар деген едауир угымга киреди. Курылымы: АК-тин Жалпы болими 1995 ж. 1 наурыздан, ал 2-ши Ерекше болими 1999ж 1 шилдеден колданыска енди.1124 баптан турады.Аз/тык зандардын нормалары императивтик ж/е диспозитивтик болып болинеди.Кери куши болмайды.Аз/тык зан кужаттары кушине енгизилгенге дейин пайда болган катынастар бойынша ол ози кушине енгизилгенге дейин пайда болган кук/тар мен миндеттерге колданылады.Аз/тык зандардын уакытка карай колданылуы тцралы ережелердин н/е практикалык манызы мынадай бирнеше принциптик кагидаларга суйенеди:а) егер аз/тык кук/тар мен миндеттерди тугызатын, озгертетин н/е токтататын зан актилери жана зан бойынша онын кук/тык катынастар пайда болганга дейинги туринен озгеше аныкталган болса, онда мундай кук/тык катынастардын зандылыгы олар пайда болган кезде колданылган зандармен багаланады; б)зандардын озгеруи оздигинен аз/тык кук/тык катынастарды озгерте бермейди, олар занды турде пайда болганн куйинде сакталады; в)егер зан буган дейин тыйым салынбаган алде бир арекеттерди жасауга тыйым салатын болса, онда мундай арекеттер токталуы тиис.Бул ережелер заннын кери куши болмайды деген принципин билдиреди.Ал казакстандык аз/тык зандардын кенистикте колданылуына келетин болсак, онда бул жерде бир гана бастапкы ережени колдануга болады:-бул зан халыкаралык шарттарга н/е жалпыга бирдей кабылданган халыкаралык адеттерге байланысты мем/тин аумагына жататын жер колемин н/е жер бетин коса алганда КР барлык аумагына колданылады.Бул жуйенин озиндик айырым ерекшелиги ол озара байл/ты зандардын ен алдымен аз/тык кодекстин жиынтыгы гана емес, кобине уксас истерди караганда н/е уксас жагдайларга бага беруде соттарда жазылатын, сакталатын ж/е кейин пайдалыналатын беделди соттардын сот шешимдерине негизделеди.