Homoseksualizm I lesbijstwo – jako niezdolność do zawarcia małżeństwa.

Najczęściej spotykanym zboczeniem seksualnym jest homo­seksualizm. Występuje on zarówno wśród mężczyzn, jak i wśród kobiet. Objawia się skierowaniem popędu seksualnego do osób tej samej płci. Wpływ tego odchylenia na możliwość zawarcia mał­żeństwa zależy od jego stopnia. Kanoniści, audytorzy rotami są zgodni, że homoseksualizm wyłączny, powodujący całkowity brak zainteresowania osobami płci odmiennej, a czasem nawet wstręt do nich.

Uniemożliwia utworzenie wspólnoty życia małżeńskiego opartej na prawidłowych relacjach osobowych, a w konsekwencji także zawarcie ważnego małżeństwa. Związki małżeńskie zawierane przez homoseksualistów są na ogół krótkotrwałe i czasem od po­czątku fikcyjne. Człowiek dotknięty homoseksualizmem (męż­czyzna lub kobieta) nie jest zdolny do zawarcia wyłącznego i nie­rozerwalnego małżeństwa, ani też przyjąć i wypełnić obowiązków z niego płynących. Homoseksualista nie jest w stanie wypełniać obowiązku współżycia heteroseksualnego, gdyż osoba płci prze­ciwnej działa na niego odrażająco, a jeżeli zawiera małżeństwo to jedynie z pobudek materialnych lub społecznych.

Przy homoseksualizmie całkowitym osoba nie jest zdolna również do obowiązku zrodzenia i wychowania potomstwa. Akty wyłącznie homoseksualne wykluczają bowiem prokreację.

Należy ostrzegać się pochopnego osądu i ostrożnie oceniać każdy wypadek co do ciężkości dewiacji homoseksualnych.

Czasem osoba dotknięta jest biseksualizmem, w którym obok normalnych skłonności heteroseksualnych, w podobnym nasileniu występują też skłonności do osób tej samej płci. W takim przypadku zdolność do wypełniania obowiązków małżeńskich, a tym samym do zawarcia małżeństwa, zależy od stopnia natężenia homoseksualizmu. Gdy występuje on tylko okazjonalnie, ubocznie, osoba może przekazać prawo do ciała i wspólnoty życia, a zawarcie małżeństwa może spowodować wyparcie popędu homoseksualnego przez hetero­seksualny. Jeżeli jednak homoseksualizm jest dominujący, osoba nie nadaje się do małżeństwa, gdyż silny komponent homoseksualny wchłonie heteroseksualny.

Ocena dotycząca zdolności do małżeństwa mężczyzn homo­seksualistów odnosi się w taki sam sposób do kobiet lesbijek.

Przy sprawach związanych z homoseksualizmem należy obowiązkowo pytać opinii biegłych. Biegli muszą ustalić:

• Rodzaj homoseksualizmu.

• Jego ciężkość.

• Nieuleczalność.

• Wpływ na zdolność kontrahenta do podjęcia obowiązków małżeńskich w czasie zawierania małżeństwa.

Oprócz anomalii psychoseksualnych i zaburzeń osobowości do przyczyn niezdolności zaliczyć można stany, które dopiero od niedawna zaczęto traktować jako stany chorobowe. Zaliczamy do nich alkoholizm i narkomanię.

Alkoholizm

Właściwie do tej pory nie udało się stworzyć takiej definicji, do której nie wysuwano by zastrzeżeń i która byłaby uznana przez wszystkich. Audytor rotalny A. Stankiewicz przyjmuje następujące określenie alkoholizmu: "Jest to chroniczne zaburzenie, objawiające się niezwykłym zaabsorbowaniem alkoholem i jego spożyciem ze szkodą dla zdrowia fizycznego i psychicznego, utratą kontroli po rozpoczęciu picia oraz postawą samodestruktywną w reakcjach osobowych i w sytuacjach życiowych.

Uzależnienie od alkoholu rozpoznaje się, gdy zostanie stwier­dzona obecność co najmniej trzech z ośmiu objawów alkoholizmu, i ma to miejsce w przeciągu ostatnich dwunastu miesięcy, lub gdy objawy utrzymują się przez okres jednego miesiąca. Do objawów tych należą: "silna chęć lub poczucie przymusu picia, subiektywne przekonanie o mniejszej możliwości kontroli nad piciem, picie ze świadomością, że objawy abstynenckie, to jest odstawienia alkoholu, ulegną złagodzeniu. Obecność somatycznych objawów zespołu abstynenckiego, wzrost tolerancji na alkohol, ograniczenie wzorców zachowań związanych z piciem, postępujące zaniedbywanie innych przyjemności lub zainteresowań na rzecz picia, picie alkoholu pomimo wyraźnych szkód fizycznych, psychicznych i społecznych, o których wiadomo, że mają ścisły związek z piciem".

Alkoholizm jest nazywany zespołem uzależnienia od alkoholu, chorobą psychiczną. Obecnie obowiązuje termin: zespół zależności alkoholowej lub zespół uzależnienia od alkoholu. Nauka współ­czesna traktuje ten zespół jako chorobę biologiczno-psycholo­giczno-społeczną. Za Jellinkiem wyróżnia się cztery stadia uzależ­nienia alkoholowego, a mianowicie: stadium przedalkoholowe, wstępne, ostre, przewlekłe.

Alkoholizm kontrahentów wpływa na ważność zawieranego przez nich małżeństwa. Dzieje się tak dlatego, że uzależnienie alkoholowe stopniowo, ale konsekwentnie ogarnia psychikę człowieka i pro­wadzi do psychodegradacji, która jest naturalną konsekwencją kilkuletniego picia u wszystkich uzależnionych.

W fazie przedalkoholowej pojawiają się ujemne zmiany w życiu i myśleniu pijącego. Często występują wyraźne zaburzenia osobo­wości. Pijący sięga po alkohol jako środek łagodzący napięcia, a picie staje się dla niego sposobem na życie.

W fazie wstępnej w wyniku konieczności spożywania dużych ilości alkoholu dochodzi do pogorszenia funkcji psychicznych. Występowanie luk pamięciowych może świadczyć o organicznym uszkodzeniu mózgu.

Narastają zniekształcenia poznawcze. Uszkodzeniom ulega zdol­ność "spostrzegania i osądu, która prowadzi do samooszukiwania i zagubienia w złudzeniach.. W wyniku tego "zdolność i umiejętność rozeznania konkretnej sytuacji, która jest swoistego rodzaju umie­jętnością sądzenia", w odniesieniu do małżeństwa nie występuje.

Uzależniony pije, gdyż "szuka w alkoholu czegoś nie­zastąpionego, czegoś, co odpowiada jego wewnętrznej potrzebie. Pije niejako pod wpływem wewnętrznego przymusu, silniejszego ponad wszelkie racje rozumowe". Świadczy to o poważnym osłabieniu funkcji wolitywnej i niemożności wyrażenia dobrowolnej zgody na małżeństwo.

W stadium ostrym w psychice zachodzą tak duże zmiany, że "czyny impulsywne, czyny natrętne powstają z wielką łatwością. Natomiast wytrwałość, możność dokonywania stałych wysiłków, systematycznego dążenia do wytkniętych celów zanikają". Uza­leżniony nie jest więc zdolny do wolnej, niezdeterminowanej wewnętrznie decyzji na małżeństwo.

Zdolność spostrzegania i osądu staje się na tym etapie płytka i powierzchowna. To oznacza, że niemożliwe jest tworzenie nowych wartościujących sądów i właściwe rozeznanie istotnych obowiązków małżeńskich.

Alkoholizowanie się w fazie przewlekłej "osłabia funkcje psychiczne, zwłaszcza zdolność rozpoznawania znaczenia czynu i kierowania swoim postępowaniem. Osoba pijąca nie jest w stanie ocenić krytycznie znaczenia i wagi obowiązków wywodzących się z trwałej i dozgonnej relacji małżeńskiej". Degradacja psychiki powoduje, że alkoholik kieruje się w życiu popędami i naj­prymitywniejszymi potrzebami. Znika szacunek dla innych ludzi.