30. Co to jest międzynarodowy system walutowy? Wymień istniejące systemy walutowe. Jaką walutą jest złoty.

Międzynarodowy system walutowy- jest to zespół zasad, procedur, instrumentów i instytucji niezbędnych do wykonywania płatności międzynarodowych.

Deprecjacja waluty krajowej w stosunku do zagranicznej oznacza wzrost ceny Walury zagranicznej, wyrażonej w jednostkach waluty krajowej. Deprecjacja waluty krajowej oznacza, że towary zagraniczne dla posiadacza waluty krajowej drożeją, zaś dla tych, którzy dysponują walutą zagraniczną oznacza to spadek den towarów zagranicznych.

Aprecjacja waluty krajowej powoduje, że towary zagraniczne tanieją dla posiadaczy waluty krajowej, zaś dla importera towary polskie będą wówczas drożały.

Istnieją dwa typy kursu walutowego:

1. Stały kurs walutowy- ustalany jest przez państwo. Gdy rząd zobowiązuje się do utrzymania stałego kursu to konieczna jest interwencja rządu przy pomocy rezerw dewizowych gromadzonych przez Bank Centralny. Gdy rząd zdecyduje się obniżyć kurs stały to jest to dewaluacja. Jeżeli jest tendencja do aprecjacji waluty to rząd może podważyć kurs stały czyli jest to rewaluacja.

2. Płynny kurs walutowy- jest to sytuacja gdy kurs walutowy kształtuje się swobodnie w zależności od popytu i podaży walut oraz nie ma tu interwencji rządu. Kształtowany jest w zależności od popytu i podaży na daną walutę. W systemie kursu płynnego w rozliczeniach między bankami centralnymi kursem danej waluty jest kurs dnia. Te dwa typy kursów rzadko występują w czystej postaci.

31. Omów system walutowy z Bretton Woods I przyczyny jego kryzysu. Jaką rolę spełnia w piątym systemie mfw.

System walutowy w Bretton Woods opierał się na dwóch podstawowych założeniach:

Każda waluta krajowa miała określony kurs do dolara amerykańskiego, Dolar amerykański był wymienialny na złoto. Zgodnie z założeniami tego systemu walutowego rząd USA zobowiązał się wobec innych krajów do wymiany dolarów na złoto. W skutek wzrostu ilości pieniądza dolarowego i trudności utrzymania ustalonych kursów walutowych poszczególnych walut dolara, prezydent Nixon w 1971 roku zawiesił możliwość wymiany dolarów na złoto. Wydarzenie to było początkiem przejścia na system płynnych kursów walutowych w 1973 roku. Również pierwszy kryzys naftowy z lat 1971-1973 przyczynił się do upadku systemu z Bretton Woods i ukształtowania się rynku eurodolarowego, zwanego eurorynkiem. Formalnym kresem systemu walutowego z Bretton Woods było zdeklarowanie w dniu 11 sierpnia 1971r. zawieszenie zamienialności dolara na złoto. Nie było to jednak wydarzenie nie oczekiwane, poprzedziło je bowiem kilka gwałtownych spekulacji na osłabienie dolara, wykorzystujących spadek zaufania do amerykańskiej waluty. Ów spadek zaufania miał swoje ekonomiczne przyczyny, które uznaje się za przyczyny rozpadu systemu z Bretton Woods i ujmuje w następujących tezach:

1. System opierał się na stałych kursach i wymienialności walut bez jednoczesnego zobowiązania jego członków do skoordynowania wewnętrznej polityki gosp. i koniunkturalnej celem ich rozwoju gospodarczego. System taki wykazuje stałą tendencje do nierównowagi w bilansach płatniczych. Zachwianie równowagi bilansu płatniczego występuje w praktyce wielu krajów i jest spowodowane zróżnicowaną stopą inflacji, nieprawidłowo ustalonymi parytetami walut i zniekształceniami międzynarodowych przepływów towarowych. To z kolei wpływa destabilizująco na międzynarodowe przepływy pieniężne.

2. Dominująca pozycja gospodarcza USA i wymienialność dolara na złoto uczyniły z tej waluty międzynarodową walutę rezerwową, interwencyjną, wyrównawczą i transakcyjną. Coraz częściej pojawiały się deficyt bilansu handlowego Stanów Zjednoczonych, a te z kolei prowadziły do odpływu kapitału, deficytu bilansu płatniczego i spadku zaufania dolara. To spowodowało olbrzymie straty w amerykańskich rezerwach walutowych, zwłaszcza w zasobach złota. Jednocześnie wzrosło znaczenie innych silnych walut świata, przede wszystkim marki, jena, franka szwajcarskiego i francuskiego, a także bloku walutowego EWG.

3. Szczególna rola dolara jako międzynarodowej waluty rezerwowej umożliwiała USA uprawianie polityki finansowania z deficytu, polegającej na kreacji pieniądza dolarowego w celu pokrycia własnego deficytu bilansu płatniczego. W ten sposób emisja pieniądza pozwalała Stanom Zjednoczonym pokrywać zobowiązania płatnicze wobec zagranicy bez zakłócania wewnętrznego obiegu pieniężnego. Potrzeba takiej polityki była spotęgowana tzw. Regulacją Q, utrzymującą na sztucznym poziomie oprocentowanie wkładów pieniężnych i kapitałowych, co z kolei pobudzało eksport pieniądza i kapitał tego kraju. Powodowało to wzrost płynności międzynarodowej i zasiliło rozwój europejskich i azjatyckich rynków pieniężnych i kapitałowych. Sam tylko rynek euro pieniądza osiągnął w 1972r. rozmiary około 70 mld USD.

4. Za fiasko tego systemu odpowiedzialne były także jego wady konstrukcyjne . Należy do nich zaliczyć choćby przyznanie złotu roli pierwotnej rezerwy walutowej i miernika wartości. Złoto mogło jednak wypełnić te funkcje tylko tak długo, jak długo jego podaż była wystarczająca i jak długo utrzymywała się wymienialność dolara na złoto po stałym parytecie. Artykuły nie zdefiniowały również pojęcia „ fundamentalnego zachwiania równowagi bilansu płatniczego”. Stąd też nie było możliwe jednoznaczne określenie, czy jakieś kraje osiągnęły właśnie taki stan. Brakowało również kryteriów na których mogłyby się oprzeć instrukcje dotyczące dyscyplinowania wewnętrznej polityki gosp. kraju, przeżywającego wspomniane „fundamentalne zachwianie równowagi bilansu płatniczego”. Z drugiej strony kraje, które taki chroniczny deficyt bilansu płatniczego wykazywały w długim okresie, uzyskiwały środki na jego pokrycie od innych krajów wierzycielskich poprzez MFW lub bezpośrednio. Wreszcie interwencje na rynku dewizowym, których celem była stabilizacja kursów walutowych, realizowane były asymetrycznie. Obowiązek interwencji obciążał tylko kraje deficytowe, które musiały sprzedawać na rynku dewizowym dolary dla wsparcia własnej waluty. Kraje nadwyżkowe nie miałby takiego obowiązku. Same Stany Zjednoczone uprawiały przyzwalającą politykę „ dobrotliwego zaniechania”, rezygnując z interwencji na rynkach dewizowych dla stabilizacji kursu dolara. Bezpośrednim następstwem rozpadu systemu z Bretton Woods było przede wszystkim odejście od kursów stałych i wprowadzenie przez większość krajów ograniczonych kursów płynnych.

MFW został powołany z myślą o ustanowieniu instytucji gwarantującej, respektowanie uzgodnionych zasad płatności międzynarodowych.