2.3.7 Заволжско- Орал алды облысының кенорындары
Қаражанбас
1974 жылы ашылған. Брахиантиклиналь құрылымды. Мұнайлылығы неокомда және оратаңғы юраның бат ярусымен байланысты.
Неокомдағы кеніштер қабатты, дөңбек күмбезді, бұзылысты. Сонымен бірге стратиграфиялық экрандалған, юрада – қабатты, литологиялық қалқандалған (265- сурет). Коллекторлары құмды және алевролитті қабаттар, кеуектілігі 27-29 %, өткізгіштігі 0,013- 0351 Дарси, мұнайқанығу қалыңдығы 2- 14,6 м.
Бастапқы дебиті 1,2- 76,8 м3/тәу, бастапқы қабаттық қысым 3- 5,75 МПа, температурасы 25-370С. Мұнайының тығыздығы 939- 944 кг/ м3, күкірті 1,6-2,2 %, парафин 0,7-1,4 %. Мұнайы кеніші шайырлы.
Қаламқас
Қаламқас газмұнайлы кенорны 1976 жылы ашылған [1]. Нашар бұзылған брахиантиклиналь қатпарлылықпен байланысты. Газдылы қабаттар неокомда - 6, аптта – 2, жоғарғы және ортаңғы юрада 7 газмұнайлы, мұнайлы беткейлері анықталған (261-сурет). Коллекторы құмды және алевролитті жыныстар. Кеуектілігі 23-29 %, өткізгіштік 0,105- 1, 468 Дарси.
Мұнайдың бастапқы дебиті 26,4 м3/тәу, Бастапқы қысым 6,5- 9,6 МПа, температурасы 39-440 С. Мұнайының тығыздығы 902- 914 кг/ м3.
261-сурет. Қаламқас мұнайгазды кенорны
262- сурет. Солтүстік Бозащы газмұнайлы кенорнының геологиялық қимасы.
263-сурет. Солтүстік Бозащы газмұнайлы кенорнының коллектор жабыны бойынша құрылымдық картасы.
264-сурет. Солтүстік Бозащы газмұнайлы кенорныныңтас өнімді горизонт коллектор жабыны бойынша құрылымдық кары және геологиялық қимасы.
265-сурет. Қаражанбас газмұнайлы кенорнының геологиялық қимасы.
266- сурет. Қаражанбас газмұнайлы кенорнының өнімді горизонт коллекторы жабынының құрылымдық картасы.
267- сурет. Солтүстік Қаражанбас газмұнайлы кенорнының өнімді горизонт коллекторы жабынының құрылымдық картасы.
2.3.8 Солтүстік-Үстірт мұнайгазды обылысының мұнай және газды кенорындары
Анықталған кеніштердің мұнайы жеңіл (0,81-0,83 г/см3), 0,003-0,1% күкірт құрамды, 4,2-7,5% шайыр, 5,5-22% парафин.
Көмірсутек құрамына басты мұнай метан-нафтенді, 0,781 тығыздықты газды конденсатта парафин болмайды және күкірт (0,05%) мөлшерде болады.
Өтпелі газ метан 52-83%, этан 9,3-31,1, пропан 1,9-5,0, бутан 0,3-0,6 % құрайды. Эоцен түзілімді газдар (91-96% метан) метанды, 1,8% дейін метан гомологты, 1,8-5,7% азотты құрамды болады.
Юра жыныстарының газы 17% ауыр көмірсутектер құрайды.
Қарастырылып отырған облыстың мұнайгаздылы болашағы палеозой, сұртүсті жоғарғы триас және юра түзілімдерімен байланысты.
268- сурет. Солтүстік-Үстірт мұнайгазды обылысы
269-сурет. Комсомол мұнай кенорнының құрылымдық картасы мен геологиялық қимасы.
270- сурет. Қарақұдық мұнай кенорнының құрылымдық картасы мен геологиялық қимасы.
271- сурет. Шағырлы- Шөмішті газды кенорнының құрылымдық картасы мен геологиялық қимасы.
2.3.9 Сурхан-Вахш мұнай-газды облысының мұнай және газ кенорындары
Ең алғашқы Хаудог кенорны 1934ж. ашылды. Өнімді қабат палеоценді жыныстар болып табылады. Мұнай кеніштері палеоген қимасында анықталды (Үшқызыл,Кокайты кенорындары және т.б.).
60 жылдары Душанбе ойысының бор және юра түзілімдерінің (Андыген, Комсомол және басқалары) және Оң түстік Батыс Гиссар мегаантиклинальдар шегінде тұзастылық жоғарғы юра жыныстарының мұнайгаздылығы бекітілді.
Жоғарғы юра түзілімдерінің өнімділігі Гаджан кенорынның ашылуымен анықталды, ал палеоген және жоғарғы бор Сульдуз, Ходжа-Сортис кенорнынан табылған.
272-сурет.Сурхан-Вахш мұнай және газ кенорны. Үлкен тектоникалық элементтері:1- Амударьия синеклизасы, 2- Тянь-Шань орогені, 3- Афгано-Памир орогені, 4-мегантиклиналь оңтүстік-батыс Гиссара, 5-Афгано-Таджик шұңқыры, үлкен тектоникалық элементтер: Душанбин ойысы, 2-Сурхандарьин мегасинклиналь, 3-Кафирниган мегаантиклиналь, 4-Вахш мегасинклиналь, 5-Обигарм мегантиклиналь, 6-Куляб мегасинклиналь. Мұнай-газды аудандар: а-оңтүстік-батыс-Гиссар ГР, б-Сурхан НГР, в-Вахш НГР, г-Душанб ГР, д-Куляб,НГР; кенорындар: 1-Пачкамар, 2-Аманата, 3-Қошқұдық, 4-Құмбұлақ, 5-Адамташ, 6-Солтүстік-Тандырчин, 7-Гаджак, 8-Хаудаг, 9-Үшқызыл, 10-Солтүстік Құрғанша, 11-Қоштор, 12-Ляль-Микар, 13-Қоқайты, 14-Амударьия, 15-Қызыл-Тұмшык, 16-Ақбаш-Адыр, 17-Кичик-Бель, 18-Шаамбары, 19-Комсомоль, 20-Андыген, 21-Бештен тяк, 22-Сульдузы, 23-Узунхор, 24-Ходжа-Сартис.
Сурхан-Вахш МГО-ң кенорындары 65 кенішті құрайды. Көпшілік мұнайлы кеніштер палеоген және жоғарғы бор жыныстарымен байланысты , ал газды және газды конденсатты төменгі бор және жоғарғы юра түзілімдерінде айқындалған (272-сурет).
273- сурет. Гаджак газды кенорнының геологиялық қимасы.
274- сурет. Комсомол газконденсатты кенорнының геологиялық қимасы.
275- сурет. Кокайты мұнай-газды кенорнының геологиялық қимасы.
276- сурет. Бештентек мұнайгаздылы кенорнының геологиялық профилі