15.Халықаралық қылмыстардың заңды құрамы

Адамзат өркениеті үшін ерекше қауіпті түрде халықаралық құқық қағидаттары мен нормаларын бұзушылық халықаралық қылмыстарға жатады. Халықаралық шарттарда көзделген, бірақ халықаралық қылмыстарға жатпайтын қоғамдық қауіпті іс-әрекет халықаралық сипаттағы қылмыстар деп аталады. Халықаралық қылмыстардан өзгеше түрде мұнда қылмыс үшін мемлекет емес, жеке адам ұлттық құқық бойынша жауапқа тартылады.

• Халықаралық қатынастардың тұрақтылығына қарсы қылмыстар (халықаралық лаңкестік, адамдарды кепілге ұстау, әуе көлігіндегі қылмыстар, ядролық материалдарды ұрлау,есірткілерді заңсыз айналысқа түсіру, шетелге рұқсатсыз кету, т.б.);

• қаржы-экономикалық қылмыстар (жалған ақша жасау, қылмыстық жолмен табылған табысты заңдастыру, контрабанда, т.б.);

• адамның жеке құқығына қол сұғушылық (құлдық, құл саудасы, әйелдерді, балаларды саудаға салу, азаптау, т.б.);

• ашық теңізде жасалатын қылмыстар (теңіз қарақшылығы, теңізді ластау, т.б.);

халықаралық сипаттағы әскери қылмыстар (соғыс жүргізудің тыйым салынған құралдары мен әдістерін қолдану, қаза тапқан адамдарды тонаушылық, т.б.).

16.Халықаралық сипаттағы қылмыстардың анықтамасы, олардың негізгі топтары

Адамзат өркениеті үшін ерекше қауіпті түрде халықаралық құқық қағидаттары мен нормаларын бұзушылық халықаралық қылмыстарға жатады. Халықаралық шарттарда көзделген, бірақ халықаралық қылмыстарға жатпайтын қоғамдық қауіпті іс-әрекет халықаралық сипаттағы қылмыстар деп аталады. Халықаралық қылмыстардан өзгеше түрде мұнда қылмыс үшін мемлекет емес, жеке адам ұлттық құқық бойынша жауапқа тартылады.

• Халықаралық қатынастардың тұрақтылығына қарсы қылмыстар (халықаралық лаңкестік, адамдарды кепілге ұстау, әуе көлігіндегі қылмыстар, ядролық материалдарды ұрлау,есірткілерді заңсыз айналысқа түсіру, шетелге рұқсатсыз кету, т.б.);

• қаржы-экономикалық қылмыстар (жалған ақша жасау, қылмыстық жолмен табылған табысты заңдастыру, контрабанда, т.б.);

• адамның жеке құқығына қол сұғушылық (құлдық, құл саудасы, әйелдерді, балаларды саудаға салу, азаптау, т.б.);

• ашық теңізде жасалатын қылмыстар (теңіз қарақшылығы, теңізді ластау, т.б.);

• халықаралық сипаттағы әскери қылмыстар (соғыс жүргізудің тыйым салынған құралдары мен әдістерін қолдану, қаза тапқан адамдарды тонаушылық, т.б.).

Халықаралық сипаттағы қылмыстардың негізгі топтарына келетин

болсақ:

• Халықаралық қатынастарды тұрақтылыққа қарсы қылмысы: халықаралық терроризм; аманат ұстау:ұшақтар және басқа әуе көлiктiк құрал-жабдықтар және басқа әрекеттер басып алу, алып қашу. жасалатын әуе кеменi бортқа және халықаралық әуежайларда: ядролық материалды ұрлау, тарту. жалшыларды қолдану, қаржыландыру және үйрену, соғыс қимылдарыларда жалшының қатысуы сонымен бiрге ал: заңсыз радиохабар, соғыстың насихаттауы;

• Әрекет әлеуметтiк экономикалық зиян салатын және мемлекеттердi культурномуразациялау: жалған ақшалылық: қылмыстық табыстарды заңдастыру; есiрткi заттар және психотроптық заттарды заңсыз айналым; контрабанды; халық мәдени байлықтарына қол сұғу және эмиграция.

• Адамның жеке басының құқығындағы қылмыстық қол сұғулары: құл, құл сату; әйелмен және балалармен сауда, үшiншi тараптардың жезөкшелiгiнiң пайдалануы; порнографияның таратуы;қинау және үндеу және жазаның түрлерi, зорлықпен жоғалулар және қадыр кемсiтетiн басқа қатыгез, рақымсыз және т.б

• Ашық теңiзде жасалатын қылмыстар: (теңiз талан-тараж) қарақшылық; су асты кабелi немесе құбырды үзiлiс немесе зақымдану: теңiз соттарды соқтығысу; теңiзге көмектiң көрсетпеуi; зиянды заттармен теңiздi ластау; континенттiк шельфтiң заңға сүйенген тәртiбi және арнайы экономикалық аймақты бұзушылық;теңiз өндiрiстердiң ережелерiнiң бұзушылығы;

• Халықаралық сипаттағы әскери қылмыстар; тыйым салынған құрал-жабдықтар және соғыстың жүргiзуiнiң әдiстерiнiң қолдануы; соғыс қимылдарыларды ауданда тұрғынның үстiнде зорлық; Қызыл крест және Қызыл жарты айдың таңбаларымен заңсыз кию немесе терiс пайдалану: мәйiт тонаушылық; әскери тұтқынмен үндеу; жаралы және әскери тұтқынның аурулары мiндеттердi қатынаста ұқыпсыз орындау: